KRAKÓW - katedra na Wawelu - relikwiarz czaszki św. Stanisława Szczepanowskiego

Szczegóły:

Tytuł

KRAKÓW - katedra na Wawelu - relikwiarz czaszki św. Stanisława Szczepanowskiego

Data powstania

[między 1900-1939]

Miejsce powstania

Warszawa

Technika

druk (proces)

Materiał

papier

Właściciel obiektu

Muzeum Narodowe w Krakowie

Opis

Fotografię relikwiarza puszkowego wykonał Stanisław Kolowca w 2 połowie 30. lat XX w. Obiekt złotniczy wyeksponowany został na ciemnym, gładkim tle.

Historię tego dzieła złotniczego rozpoczyna odkrycie podczas prac budowlanych przy Collegium Maius dnia 27 czerwca 1494 r. Natrafiono na skarb, którego wartość Marcin Bielski w kronice oszacował na 10 tysięcy dukatów. W XVII w. Marcin Radymiński w oparciu o starsze dokumenty wymienia w znalezisku: „…95 dużych i małych pierścieni złotych, złoty łańcuch z trzynastoma szafirami i rozetami w tej samej ilości, otoczony perłami, w środku każdej rozety był wielki rubin …”. Prócz tego była tam sztaba złota, naszyjniki i 2480 złotych monet z imieniem Marii królowej Węgier. Na miejsce odkrycia przybył Jan Olbracht, wykupując wszelkie złoto – zapłacił za to półgroszówkami. Kamienie szlachetne zabrał brat króla, kardynał.

Kruszec pochodzący z tego odkrycia w dużej części stał się tworzywem dla nowego relikwiarza na głowę św. Stanisława Szczepanowskiego. Na kryzie (brzegu) puszki, tuż pod jej wiekiem widnieje łacińska inskrypcja informująca o ufundowaniu tego relikwiarza przez Elżbietę Rakuszankę wraz z jej synami Janem Olbrachtem i kardynałem Fryderykiem Jagiellończykiem, po którego śmieci w 1503 r. fundacji patronował biskup krakowski Jan Konarski. Prace nad relikwiarzem ukończone zostały w 1504 r. Zadanie to powierzono krakowskiemu złotnikowi Marcinowi Marcińcowi. Jego sygnatura została odnaleziona wewnątrz na dnie puszki, w 1881 r. podczas wizytacji biskupiej. Ponownie relikwiarz otwierano w 1932 r., a następnie w 1963 r. celem zbadania relikwii.

Poprzednio czaszka św. Stanisława była przechowywana w relikwiarzu obecnie kryjącym relikwię głowy św. Floriana ufundowanym przed 1461 r. przez królową Zofię, czwartą żonę Jagiełły.

Relikwiarz ma kształt puszki o przekroju oktogonalnym. Na bocznych ściankach znajdują się sceny z życia Męczennika. Na zdjęciu widzimy (od prawej): Pogrzeb, Strzeżenie zwłok, Rozsiekanie ciała. Reliefowe sceny dopełniają liczne ornamenty późnogotyckie, wśród których przeważają ostrołukowe laskowania zwieńczone pinaklami. Wśród kameryzacji wieka szczególnie cenny jest wielki szafir oraz czarny diament.

 

Rafał Róg

Numer inwentarzowy

MNK XX-b-62/39

Prawa autorskie

Domena publiczna

Link do skanu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/6673

Link do obiektu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/6673

Instytucja

Muzeum Narodowe w Krakowie