KALISZ - kościół św. Mikołaja - obraz w ołtarzu "Zdjęcie z krzyża" Piotra Pawła Rubensa

Szczegóły:

Tytuł

KALISZ - kościół św. Mikołaja - obraz w ołtarzu "Zdjęcie z krzyża" Piotra Pawła Rubensa

Data powstania

[między 1900-1939]

Miejsce powstania

Warszawa

Technika

druk (proces)

Materiał

papier

Właściciel obiektu

Muzeum Narodowe w Krakowie

Opis

Zdjęcie reprodukujące zaginiony obraz Piotra Pawła Rubensa wykonał pod koniec 30. lat XX w. R. S. Ulatowski.

Kompozycja malarska obejmuje pięciopostaciową grupę na Golgocie. Korpus Zbawiciela ściągają z krzyża dwaj różni wiekiem mężczyźni stojący na drabinach. Z lewej Józef z Arymatei jedną ręką przytrzymuje ramię Chrystusa, drugą zaś dłonią trzyma mocno pofałdowane płócienne perizonium. Z drugiej strony „w zdjęciu” uczestniczy św. Jan Ewangelista, wspomagany przez stojącą tuż obok Madonnę. U stóp krzyża klęczy św. Maria Magdalena wyciągająca swe ręce w stronę oblicza Ukrzyżowanego. Otoczenie spowija półmrok i jedynie w dali rozpoznać można nieco fantazyjnie zilustrowany fragment panoramy Jerozolimy.

Obraz olejny na płótnie (o wymiarach 3,2 x 2,12 m) znajdujący się w ołtarzu głównym kościoła farnego św. Mikołaja w Kaliszu, oglądał w 1908 r. wybitny historyk sztuki Jerzy Mycielski, po czym stwierdził: „jest niezawodnie autentycznym dziełem Piotra Pawła Rubensa z 1621 r. Wraz z przepysznym barokowym złoconym ołtarzem fundował go w tymże roku Piotr Żeromski”. Oględziny obrazu odbyły się z inicjatywy ówczesnego proboszcza ks. Jana Sobczyńskiego.

Rzeczony Piotr Żeromski był zaufanym dworzaninem Zygmunta III Wazy, sekretarzem królewskim, następnie kuchmistrzem koronnym, do tego starostą bydgoskim. Pochodził z ziemi kaliskiej, ale zmarł w Krakowie w 1633 r. Uprzednio, w listopadzie 1620 r. sejm powierzył mu zadanie pozyskania wsparcia we Flandrii na rzecz wojny z Turcją, czego nie wskórał, za to kupił obraz w antwerpskiej pracowni Rubensa, z którym przybył do Kalisza wiosną 1621 r. Ten fakt potwierdza wizytacja kanoniczna ks. Stanisława Żychowicza archidiakona kaliskiego, spisana 26 listopada 1639 r., czyli jeszcze za życia Rubensa.

Sfotografowany obraz bezpowrotnie zaginął w nocy z 13/14 grudnia 1973 r. przy jednoczesnym podpaleniu nastawy ołtarzowej w celu zatarcia śladów. Zaginięcie nie doczekało się ostatecznego wyjaśnienia. Współcześnie w kościele św. Mikołaja (będącym od 1992 r. katedrą), znajduje się w ołtarzu głównym kopia tego obrazu namalowana przez Bronisława Owczarka w 1977 r.

 

Rafał Róg

Numer inwentarzowy

MNK XX-b-62/83

Prawa autorskie

Domena publiczna

Link do skanu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/9293

Link do obiektu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/9293

Instytucja

Muzeum Narodowe w Krakowie