Celem edukacji kaszubskiej jest kształtowanie i rozwój językowej, kulturowej i tożsamościowej świadomości młodego człowieka w jego relacjach z regionem, państwem, Europą i światem. Istotnym zadaniem jest rozwijanie w uczniach ciekawości, otwartości i szacunku dla innych kultur.
Podstawa programowa umożliwia rozwój młodzieży na wielu płaszczyznach: w zakresie świadomości i tożsamości regionalnej, języka i kultury. Przewiduje ona znaczne poszerzenie wiedzy o regionie i aktywne uczestnictwo w życiu społecznym.
Zadaniem nauczyciela jest motywowanie ucznia do poznawania literatury regionalnej i innych tekstów kultury, zdobywania wiedzy o regionie oraz rozwijania sprawności językowych. Dla osiągnięcia celów ważna jest współpraca ze środowiskiem lokalnym.
1.
Rozumienie znaczenia literatury i kultury w kształtowaniu poczucia tożsamości regionalnej.
2.
Pogłębianie znajomości literatury, języka, historii i kultury regionu.
3.
Przygotowanie do świadomego uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej.
1.
Kształcenie umiejętności posługiwania się leksykalnymi zasobami języka.
2.
Świadome wykorzystanie języka regionalnego do wzmacniania poczucia tożsamości i uczestnictwa w życiu wspólnoty regionalnej.
3.
Pogłębianie wiedzy na temat zagadnień z zakresu nauki o języku.
4.
Wzbogacanie umiejętności komunikacyjnych, wykorzystywanie języka kaszubskiego w różnych sytuacjach.
5.
Stosowanie szeroko pojętej indywidualizacji nauczania w wyrównywaniu kompetencji językowych uczniów.
6.
Wyrabianie szacunku do lokalnych odmian języka regionalnego.
1.
Poznawanie i poszerzanie zakresu znajomości literatury kaszubskiej.
2.
Kształcenie umiejętności analizy i interpretacji dzieł literackich i innych tekstów kultury.
3.
Kształtowanie umiejętności świadomego uczestniczenia w kulturze: regionalnej, polskiej, europejskiej i światowej.
4.
Kształcenie szacunku dla kultury własnej i innych.
5.
Rozwijanie zainteresowania kulturą w środowisku lokalnym i rozwijanie potrzeby uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych.
1.
Rozwijanie umiejętności wypowiadania się w języku kaszubskim w różnych formach wypowiedzi ustnych i pisemnych.
2.
Szerokie wykorzystywanie kompetencji językowych w różnych sytuacjach.
3.
Doskonalenie umiejętności wyrażania własnych sądów, poglądów i opinii.
1)
analizuje różne wzorce postaw i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość;
2)
rozumie tematy, motywy, toposy charakterystyczne dla literatury kaszubskiej;
3)
rozumie kontekst kulturowy poznawanych utworów literackich.
1)
wykazuje się wiedzą z zakresu fonetyki, fleksji, słowotwórstwa i składni;
2)
odnosi się z szacunkiem do lokalnych odmian języka regionalnego;
3)
stosuje w tekście zasady ortografii i interpunkcji.
1)
wie, że język jest systemem znaków, a komunikacja odbywa się na poziomie werbalnym i niewerbalnym;
2)
rozpoznaje wyrazy wieloznaczne i rozumie ich znaczenia w tekście;
3)
rozumie pojęcie stylu i potrafi rozpoznać różne jego rodzaje;
4)
rozpoznaje funkcje języka w tekście.
1)
posługuje się literacką odmianą języka w piśmie oraz literacką lub lokalną odmianą w mowie;
2)
stosuje poprawne formy wyrazów w komunikowaniu się za pomocą środków elektronicznych;
3)
świadomie korzysta z zasobów internetu oraz krytycznie ocenia ich wartość;
4)
stosuje zasady etyki i etykiety językowej, wie, w jaki sposób zwracać się do rozmówcy w zależności od sytuacji i relacji z rozmówcą.
4.
Odbiór przekazu językowego. Uczeń odczytuje sens tekstu (np. znaczenia wyrazów, związków frazeologicznych, zdań, grup zdań porządkowanych w akapicie), potrafi wydzielić jego fragmenty i objaśnić ich sens oraz funkcję na tle całości.
1)
rozpoznaje rodzaje i gatunki literackie, potrafi wymienić ich cechy;
2)
rozpoznaje zastosowane w utworze językowe środki wyrazu artystycznego oraz inne wyznaczniki poetyki danego utworu i określa ich funkcje;
3)
rozpoznaje w utworze sposoby kreowania bohatera i świata przedstawionego;
4)
rozpoznaje podstawowe motywy i toposy (np. ojczyzny, poety, matki, ziemi, wędrówki) oraz ich funkcje w utworze.
1)
interpretuje dzieła sztuki;
2)
określa wartości poznawanych tekstów kultury.
1)
tworzy samodzielną wypowiedź argumentacyjną według podstawowych zasad logiki i retoryki;
2)
wypowiada się na tematy poruszane w toku edukacji;
3)
publicznie wygłasza przygotowaną przez siebie wypowiedź.
1)
hierarchizuje informacje zawarte w tekście;
2)
tworzy tekst własny, stosując adekwatną do tematu formę wypowiedzi;
3)
opracowuje redakcyjnie własny tekst (dokonuje przeróbek, uzupełnień, transformacji, skrótów, eliminuje przypadkową niejednoznaczność wypowiedzi).
1)
Budzisz Alojzy, wybrany utwór lub jego fragment;
2)
Ceynowa Florian, Rozmòwa Kaszëbë z Pòlôchã, (fragmenty);
3)
Derdowski Hieronim, O panu Czôrlińsczim, co do Pùcka pò sécë jachôł, (fragmenty);
4)
Labuda Aleksander, Guczów Mack gôdô (wybrane felietony);
5)
Łajming Anna, Czterolistna koniczyna (wybrane opowiadania lub ich fragmenty);
6)
Majkowski Aleksander, Żëcé i przigòdë Remùsa (fragmenty);
7)
Walkusz Jan, Sztrądã słowa (fragmenty).
Bieszk Stefan, Derdowski Hieronim, Drzeżdżon Jan, Fopke Tomasz, Janke Stanisław, Karnowski Jan, Sędzicki Franciszek, Trepczyk Jan.
1)
Karnowski Jan, Scynanié kani (fragmenty);
2)
Sychta Bernard, wybrany dramat (we fragmentach).
1)
Mickiewicz Adam, Pón Tadeùsz to je òstatny najachùnk na Lëtwie. Szlacheckô historiô z rokù 1811 i 1812 w dwanôsce knégach wiérszã, tł. S. Janke (fragmenty do wyboru);
2)
Kryłow Iwan, Pòwiôstczi, tł. L. Szulc (wybrane utwory).
Podstawa programowa języka regionalnego - języka kaszubskiego dla branżowej szkoły I stopnia kontynuuje cele i założenia podstawy programowej z I i II etapu edukacyjnego. W nauczaniu języka i kultury kaszubskiej w branżowej szkole I stopnia należy uwzględniać szczególnie treści związane z wybranym kierunkiem kształcenia zawodowego.
Celem edukacji kaszubskiej jest kształtowanie i rozwój językowej, kulturowej i tożsamościowej świadomości młodego człowieka, o czym nie należy zapominać także i na tym etapie. Umacnianie i rozwój tożsamości kaszubskiej powinny być realizowane przez zaangażowanie w relacje ze środowiskiem i uczestnictwo w przedsięwzięciach kulturalnych.
Nieodłączną częścią edukacji kaszubskiej jest jej realizacja poza szkołą, w naturalnym środowisku językowym i kulturowym Kaszub. Należy zadbać o stworzenie warunków dydaktycznych dla uczenia się i nauczania w działaniu i poprzez działanie. Jej celem jest tworzenie możliwości bezpośredniego rozmawiania w języku kaszubskim z osobami, które uczestniczą w codzienności za pośrednictwem języka kaszubskiego - także podczas wspólnej pracy. Ponadto pretekstem do uczestniczenia w zdarzeniach językowych mogą być konteksty społeczno-historyczne powstania tekstów kultury, miejsca związane z biografiami twórców czy miejsca związane z historią opowiadaną przez teksty kultury. Kształcenie koncentruje się na wprowadzaniu ucznia w relację między społeczeństwem i jego kulturą, ze szczególnym akcentem na tematykę związaną z poznawanymi zawodami/poznawanym zawodem.
Podstawa programowa zakłada konieczność realizowania edukacji skoncentrowanej na rozwoju ucznia w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw społecznych. Nauka literatury kaszubskiej powinna być prowadzona w języku kaszubskim, przy zastosowaniu metod rozwijających rozumienie i umiejętności analizy oraz interpretacji dzieł literackich i innych tekstów kultury.