Zasadniczym założeniem przedmiotu język łaciński nauczanego w klasach VII i VIII szkoły podstawowej jest uczenie rozumienia tekstów w języku łacińskim. Mając na uwadze realizację tego celu, w ramach tego przedmiotu przewidziano nauczanie leksyki (na podstawie słowników frekwencyjnych). Pod tym względem podstawa programowa kształcenia ogólnego w zakresie języka łacińskiego przypomina podstawę programową kształcenia ogólnego w zakresie języka obcego nowożytnego (np. w zakresie liczby jednostek leksykalnych przewidzianych do opanowania na danym etapie edukacyjnym). W nauczaniu języka łacińskiego powinien być położony nacisk na rozbudowywanie słownictwa i poznawanie frazeologii.
Nauczanie języka łacińskiego w oczywisty sposób różni się jednak od nauczania języków obcych nowożytnych, co zostało odzwierciedlone w podstawie programowej. Należy podkreślić, że języki, wartości, idee, gatunki literackie i estetyczne smaki oraz kultura materialna starożytnej Grecji i starożytnego Rzymu przez wieki wpływały, a w pewnej mierze do dziś wpływają na kształt świata cywilizacji zachodniej i nie tylko zachodniej. Chociaż jest to fakt znany, uczniowie rzadko mogą przekonać się o tym bezpośrednio na zajęciach z innych przedmiotów. Z tego względu nauczanie języka łacińskiego ma wzbogacać w powyższym zakresie informacje na temat starożytnego świata, które uczniowie uzyskują przede wszystkim na zajęciach z innych przedmiotów humanistycznych. Język łaciński był też pierwszym językiem nauk biologicznych, a jego leksyka jest obecna w pojęciach fizycznych i chemicznych.
1.
Znajomość gramatyki i słownictwa języka łacińskiego na poziomie pozwalającym na rozumienie prostych tekstów.
2.
Świadomość relacji między językami używanymi w Europie.
1.
Znajomość podstawowych faktów dotyczących twórczości najważniejszych autorów piszących po łacinie od starożytności do czasów nowożytnych i wybranych autorów starogreckich.
2.
Podstawowa znajomość wybranych ważnych zjawisk z zakresu kultury antycznej oraz tradycji antyku w kulturze polskiej i światowej.
3.
Znajomość wybranych pojęć i terminów naukowych oraz ich grecko-rzymskiego rodowodu.
1.
Rozumienie dziedzictwa antyku grecko-rzymskiego jako ideowego i materialnego fundamentu cywilizacji zachodniej i kultury polskiej.
2.
Świadomość istnienia wartości zrodzonych na podłożu kultur greckiej i rzymskiej, wzbogaconych o pierwiastek judeochrześcijański, aktualnych w późniejszych epokach i współcześnie.
3.
Świadomość celowości nauczania przedmiotów humanistycznych, nakierowanych na zakorzenienie w tradycji, ocalenie i aktualizowanie istotnych z historycznego punktu widzenia wartości, postaw i idei.
1)
zna około 500 najczęściej używanych łacińskich wyrazów (według słownika frekwencyjnego opartego na korpusie tekstów klasycznych);
a)
formy fleksyjne rzeczowników regularnych deklinacji I–V,
b)
formy fleksyjne przymiotników regularnych deklinacji I–III w stopniu równym,
c)
formy przymiotników bonus, malus, magnus, parvus, multi, pauci w stopniu równym, wyższym i najwyższym,
d)
formy przysłówków pochodzących od przymiotników regularnych w stopniu równym,
e)
formy przysłówków bene i male w stopniu równym, wyższym i najwyższym,
f)
formy fleksyjne zaimków osobowych i dzierżawczych oraz zaimków: hic, ille, is, qui, quis oraz zna zasady ich użycia,
g)
formy fleksyjne liczebników głównych i porządkowych 1–100 oraz mille,
–
formy trybu rozkazującego czasu teraźniejszego (imperativus praesentis activi),
–
formy bezokolicznika czasu teraźniejszego strony czynnej (infinitivus praesentis activi),
–
formy trybu orzekającego w stronie czynnej i biernej czasu: teraźniejszego (indicativus praesentis activi et passivi), przeszłego dokonanego (indicativus perfecti activi et passivi), przeszłego niedokonanego (indicativus imperfecti activi et passivi) i przyszłego (indicativus futuri I activi et passivi),
–
formy imiesłowów: participium praesentis activi, participium perfecti passivi,
i)
wymienione w lit. h formy najczęściej używanych czasowników nieregularnych: esse, fieri, ire, ferre, velle, nolle oraz ich najczęściej występujące composita,
j)
podstawowe przyimki i ich rekcję;
a)
zdania z orzeczeniem imiennym,
b)
strukturę składniową zdania w stronie czynnej i biernej,
c)
podstawowe spójniki zdań współrzędnych,
d)
podstawowe spójniki zdań podrzędnych łączących się z indicativem,
e)
konstrukcję składniową accusativus cum infinitivo,
f)
funkcje składniowe i semantyczne przypadków: dativus possessivus, ablativus temporis, ablativus instrumenti,
g)
bezprzyimkowe użycie nazw miast;
4)
potrafi posługiwać się podstawową łacińską terminologią gramatyczną i podać polskie odpowiedniki łacińskich określeń gramatycznych;
5)
rozróżnia najważniejsze warianty wymowy łacińskiej;
a)
określa główną myśl tekstu,
b)
znajduje w tekście określone informacje,
c)
rozpoznaje związki między poszczególnymi częściami tekstu,
d)
układa informacje w określonym porządku;
7)
rozumie znaczenie najczęściej używanych łacińskich zwrotów i sentencji oraz paremii, a także podstawowy sens łacińskich inskrypcji obecnych w przestrzeni publicznej i krótkich cytatów łacińskich pojawiających się w tekstach polskich;
8)
korzysta ze źródeł informacji dotyczących języka łacińskiego (np. słowników, baz danych), również za pomocą technologii informacyjno-komunikacyjnych;
9)
potrafi przełożyć prosty tekst łaciński na język polski i z zachowaniem polskiej normy językowej;
10)
posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami oraz wpływu języka łacińskiego na języki nowożytne).
1)
zna wybrane utwory literackie i inne teksty ważne dla kultury klasycznej w jej ciągłości od starożytności po czasy współczesne;
2)
zna wybrane teksty kultury istotne dla wspólnoty europejskiej i światowej, które czerpią z kultury klasycznej;
3)
rozpoznaje wartości związane z dziedzictwem kulturowym antyku (np. demokracja, republika, tolerancja, wolność, cnota, umiar, stosowność);
4)
rozpoznaje tematy, motywy, toposy charakterystyczne dla literatury antycznej;
5)
rozumie najważniejsze aspekty procesów kształtowania się kultury świata zachodniego;
6)
potrafi wskazać elementy kultury europejskiej zakorzenione w tradycji antycznej i ocenić jej wartość.
1)
dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik);
2)
współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych);
3)
dostrzega wagę systematyczności i dokładności w poznawaniu języka obcego;
4)
uczy się pokonywać trudności w mierzeniu się z wyzwaniami intelektualnymi;
5)
dostrzega i docenia rolę języka łacińskiego oraz kultury starożytnej Grecji i starożytnego Rzymu w kształtowaniu języków i kultur czerpiących z dziedzictwa antyku.
Nauczanie języka łacińskiego jako języka obcego różni się zasadniczo od nauczania języków obcych nowożytnych. Podstawowym celem nauczania języka łacińskiego jest możliwie najefektywniejsze obcowanie ucznia z tekstami literackimi i nieliterackimi (np. inskrypcjami), zapisywanymi w języku łacińskim od ponad 2000 lat. Droga prowadząca do tego celu, a więc metody, które konkretni nauczyciele, jak również autorzy podręczników uznają za najlepsze, nie są określone w podstawie programowej. Należy pamiętać, że w Polsce, w przeciwieństwie do większości społeczeństw zachodnich, nauczanie języka łacińskiego jest niemal nieobecne, w związku z tym, niezależnie od wybranych metod nauczania, istotnym i trudnym zadaniem stojącym przed nauczycielami jest przekonanie uczniów o atrakcyjności i doniosłości nauki tego języka.
1)
zapewnienie przez szkołę odpowiednio wyposażonej sali z dostępem do pomocy wizualnych, projektora, komputera i słowników;
2)
tworzenie takich zadań, które wykażą aktualność języka łacińskiego jako kodu kulturowego elit w historii kultury świata zachodniego ostatnich 2000 lat;
3)
tworzenie takich zadań językowych, które wykażą pokrewieństwo języków obcych nowożytnych z językiem łacińskim;
4)
uświadomienie uczniom, że nauka każdego języka obcego, w tym języka łacińskiego, służy nie tylko wąsko pojmowanym celom pragmatycznym (np. rozwój kariery zawodowej i umiejętności profesjonalnych), ale przede wszystkim poszerzeniu rozumienia świata i spotkaniu z inną kulturą;
5)
zachęcanie uczniów do samooceny własnej pracy i stosowania różnych technik służących uczeniu się.
Teksty do czytania dla uczniów powinny być dobrane tak, aby mogli oni sami przekonać się o tym, że język łaciński był językiem powszechnie używanym przez ponad 2000 lat w literaturze i nauce europejskiej. Materiał kulturowy również powinien zostać opracowany tak, aby wykazać długie trwanie pewnych wzorów kulturowych, instytucji czy idei wykształconych i rozwiniętych w grecko-rzymskim antyku oraz ich dzisiejszą aktualność. W przypadku języka łacińskiego kultura jest niezwykle istotna również dla kształtu współczesności, w której żyjemy. Zadaniem nauczycieli jest więc rozwijanie ciekawości, szacunku i otwartości wobec innych kultur – także tych tworzonych przez społeczeństwa w przeszłości.