Zadaniem przedmiotu historia tańca jest zapoznanie ucznia z historią rozwoju sztuki tańca w Polsce i na świecie, z dorobkiem wybitnych tancerzy, choreografów i teoretyków tańca oraz z kanonem dzieł tanecznych. Uczeń zdobywa umiejętności analizowania dzieł tanecznych reprezentatywnych dla poszczególnych epok i formułowania pisemnej wypowiedzi na temat kultury tanecznej, dzieła tanecznego, związków tańca z innymi dziedzinami sztuki, wydarzeniami historycznymi i społecznymi. Zadaniem przedmiotu jest rozwijanie wrażliwości estetycznej ucznia oraz przygotowanie go do świadomego odbioru widowiska tanecznego i do uczestnictwa w kulturze tanecznej. Rolą historii tańca jest rozwijanie świadomości interkulturowej, ciekawości i otwartości wobec innych kultur. Celem nauczania przedmiotu jest także wychowywanie ucznia w poszanowaniu dla kultury, tradycji, tożsamości narodowej i światowego dziedzictwa kulturowego.
I.
Poznanie tańca i widowiska tanecznego w ujęciu historycznym od zarania dziejów przez starożytność, średniowiecze, renesans, barok, klasycyzm, wiek XIX do współczesności. Rozumienie przemian zachodzących w tańcu i widowiskach tanecznych w kontekście uwarunkowań kulturowych, środowiskowych, epok, kierunków i stylów.
II.
Zapoznanie z dorobkiem artystycznym najwybitniejszych przedstawicieli kultury tanecznej.
III.
Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania pojęć, terminów oraz faktów z zakresu teorii, historii i estetyki tańca, umożliwiających rozumienie dzieł tanecznych w przekroju historycznym.
IV.
Dokonywanie opisu i analizy dzieł tanecznych reprezentatywnych dla poszczególnych epok pod względem strukturalnym i estetycznym, z uwzględnieniem treści, techniki, stylu i kierunku tańca, oraz ich interpretacja z uzasadnieniem własnego stanowiska.
V.
Kształcenie umiejętności formułowania logicznej wypowiedzi prezentującej opinię na temat dzieła tanecznego, jego twórców, kultury tanecznej, związków tańca z innymi dziedzinami sztuki, wydarzeniami historycznymi i społecznymi.
VI.
Zapoznanie z dziełami tanecznymi.
I.
Poznanie tańca i widowiska tanecznego w ujęciu historycznym od zarania dziejów przez starożytność, średniowiecze, renesans, barok, klasycyzm, wiek XIX do współczesności. Rozumienie przemian zachodzących w tańcu i widowiskach tanecznych w kontekście uwarunkowań kulturowych, środowiskowych, epok, kierunków i stylów. Uczeń:
1)
wykazuje się znajomością kultury tanecznej poszczególnych epok, form widowisk tanecznych, stylów i kierunków tańca, z uwzględnieniem:
a)
prehistorii (geneza i istota tańca w społeczeństwach pierwotnych z uwzględnieniem motywów jego powstania),
b)
starożytności (kultura taneczna i teatralna Grecji i Rzymu, ich wpływ na kształtowanie się różnych form teatru i rodzajów tańca w poszczególnych epokach),
c)
średniowiecza (kultura taneczna w okresie chrześcijaństwa, elementy teatralne i taneczne w sztuce średniowiecznych wagantów oraz ich rola w upowszechnianiu i wzbogacaniu kultury tanecznej, początki dworskiej kultury tanecznej),
d)
renesansu (początek widowisk baletowych w Europie, commedia dell’arte, początek widowisk baletowych w Polsce),
e)
baroku (rozkwit baletu dworskiego i początki baletu teatralnego w Europie, profesjonalizacja edukacji tanecznej, widowiska baletowe w Polsce),
f)
klasycyzmu (rozwój baletu teatralnego w Europie, określenie nowych zasad estetyki baletu, reformatorzy, twórcy widowisk baletowych i zawodowi tancerze, balet w XVIII-wiecznej Polsce),
g)
wieku XIX (balet romantyczny i balet divertissement w Europie, balet romantyczny i balet divertissement w Warszawie),
h)
współczesności – wieku XX i XXI (reforma baletu klasycznego, związki tańca ze współczesnymi sztukami plastycznymi i muzyką, nowe formy i zasady technik tanecznych, rozwój choreologii, powstanie nowych zespołów tanecznych, rozwój różnych form tańca widowiskowego, rozwój baletu i tańca współczesnego na świecie, awangardowe eksperymenty w dziedzinie teatralizacji tańca, taniec i balet w Polsce);
2)
charakteryzuje reprezentatywne dla poszczególnych epok dzieła taneczne;
3)
charakteryzuje reprezentatywne dla poszczególnych epok tańce dawne;
4)
charakteryzuje polskie tańce narodowe w aspekcie historycznym i artystycznym;
5)
charakteryzuje dokonania wybranych polskich i światowych zespołów baletowych i tanecznych wieku XX i XXI;
6)
omawia polskie i zagraniczne konkursy i festiwale taneczne wieku XX i XXI.
1)
charakteryzuje sylwetki i dorobek artystyczny wybranych choreografów zagranicznych, wymienia tytuły dzieł reprezentatywnych dla ich twórczości (Jean Georges Noverre, Jean Dauberval, Filippo Taglioni, August Bournonville, Jules Perrot, Arthur Saint-Léon, Marius Petipa, Lew Iwanow, Michaił Fokin, Wacław Niżyński, Leonid Miasin, Bronisława Niżyńska, George Balanchine, Ninette de Valois, Frederick Ashton, Maurice Béjart, Roland Petit, John Cranko, Jurij Grigorowicz, Jiří Kylián, John Neumeier, Hans van Manen, Jerome Robbins, Borys Ejfman, Mary Wigman, Kurt Jooss, Pina Bausch, Martha Graham, Alvin Ailey, Alvin Nicolais, José Limón, Merce Cunningham, Birgit Cullberg, Mats Ek, William Forsythe, Angelin Preljocaj);
2)
charakteryzuje sylwetki i dorobek artystyczny wybranych tancerzy zagranicznych, określa ich emploi i wymienia najważniejsze kreacje sceniczne (Anna Pawłowa, Alicia Alonso, Michaił Barysznikow, Jorge Donn, Isadora Duncan, Margot Fonteyn, Carla Fracci, Sylvie Guillem, Marcia Haydée, Władimir Małachow, Rudolf Nurejew, Maja Plisiecka, Galina Ułanowa);
3)
charakteryzuje twórczość wybranych teoretyków tańca i ruchu oraz pedagogów (Pierre Beauchamp, Jean Georges Noverre, Carlo Blasis, Enrico Cecchetti, François Delsarte, Michaił Fokin, Emil Jaques-Dalcroze, Rudolf von Laban, Martha Graham, Doris Humphrey, Agryppina Waganowa);
4)
charakteryzuje sylwetki i dorobek artystyczny wybranych choreografów polskich, wymienia tytuły dzieł reprezentatywnych dla ich twórczości (Roman Turczynowicz, Feliks Parnell, Piotr Zajlich, Witold Gruca, Conrad Drzewiecki, Janina Jarzynówna-Sobczak, Teresa Kujawa, Henryk Tomaszewski, Witold Zapała, Elwira Kamińska, Krzysztof Pastor, Emil Wesołowski, Ewa Wycichowska);
5)
charakteryzuje sylwetki i dorobek artystyczny wybranych polskich tancerzy, określa ich emploi i wymienia najważniejsze kreacje sceniczne (Konstancja Turczynowiczowa, Aleksander i Antoni Tarnowscy, Feliks Krzesiński, Helena Cholewicka, Halina Szmolcówna, Zygmunt Dąbrowski, Leon Wójcikowski, Olga Sławska, Barbara Bittnerówna, Witold Gruca, Alicja Boniuszko, Olga Sawicka, Stanisław Szymański, Bożena Kociołkowska, Wojciech Wiesiołłowski, Ewa Głowacka).
III.
Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania pojęć, terminów oraz faktów z zakresu teorii, historii i estetyki tańca, umożliwiających rozumienie dzieł tanecznych w przekroju historycznym. Uczeń:
1)
stosuje terminy i pojęcia z dziedziny teorii, estetyki i historii tańca dotyczące: notacji tańca, technik tańca, technik wspomagających taniec, formy dzieła tanecznego, procesu powstawania dzieła i kanonów estetycznych sztuki tańca;
2)
omawia strukturę organizacyjną i zasady funkcjonowania teatru jako miejsca działalności artystycznej choreografa, tancerza i pedagoga tańca;
3)
charakteryzuje warsztat pracy tancerza, choreografa i pedagoga tańca.
IV.
Dokonywanie opisu i analizy dzieł tanecznych reprezentatywnych dla poszczególnych epok pod względem strukturalnym i estetycznym, z uwzględnieniem treści, techniki, stylu i kierunku tańca, oraz ich interpretacja z uzasadnieniem własnego stanowiska. Uczeń:
1)
opisuje i analizuje techniki tańca oraz kanony estetyczne dzieł tanecznych w kontekście epoki, stylu i kierunku tańca;
2)
opisuje i analizuje sposoby interpretacji dzieł tanecznych przez choreografów i tancerzy;
3)
analizuje rozwój tańca w ujęciu chronologicznym (fakty, cechy epoki, reprezentatywne style i kierunki);
4)
analizuje dzieło taneczne – jego formę i treść (np. strukturę, wątki fabularne, główne postacie, symbolikę i związki z epoką);
5)
analizuje związki tańca z innymi dziedzinami sztuki poprzez interpretację różnych elementów, np. wątku fabularnego zaczerpniętego z literatury, tła dźwiękowego, elementów scenografii oraz wykorzystanych środków multimedialnych;
6)
opisuje uwarunkowania społeczne i historyczno-kulturowe sztuki tańca ze szczególnym uwzględnieniem:
a)
form tanecznych typowych dla różnych grup społecznych oraz wpływu wydarzeń historycznych na powstawanie nowych kierunków,
b)
form tanecznych i repertuaru scenicznego,
c)
związków kultury tanecznej z wydarzeniami politycznymi.
V.
Kształcenie umiejętności formułowania logicznej wypowiedzi prezentującej opinię na temat dzieła tanecznego, jego twórców, kultury tanecznej, związków tańca z innymi dziedzinami sztuki, wydarzeniami historycznymi i społecznymi. Uczeń:
1)
prezentuje poglądy na temat kultury tanecznej i dokonań w dziedzinie tańca;
2)
porównuje dzieła taneczne, epoki, style, kierunki oraz sposoby interpretacji dzieł tanecznych;
3)
łączy taniec lub widowisko taneczne z twórcą, epoką, stylem lub kierunkiem tańca;
4)
dostrzega i opisuje podobieństwa i różnice epok, stylów i kierunków tańca;
5)
dostrzega i opisuje podobieństwa i różnice interpretacji tych samych dzieł przez różnych choreografów;
6)
krytycznie ocenia dzieła taneczne, epoki, style i kierunki;
7)
charakteryzuje osiągnięcia artystyczne tancerzy;
8)
omawia związki między zjawiskami artystycznymi w dziedzinie tańca a wydarzeniami społeczno-politycznymi i kulturowymi;
9)
formułuje opinie, dokonując syntezy różnych zjawisk kultury tanecznej reprezentatywnych dla poszczególnych epok, stylów i kierunków (dzieła, twórcy, wykonawcy).
VI.
Zapoznanie z dziełami tanecznymi. Uczeń zna następujące dzieła taneczne i potrafi dokonać analizy ich środków artystycznych (w nawiasach podano nazwiska choreografów):
1)
Sylfida (August Bournonville);
2)
Giselle (Jean Coralli i Jules Perrot);
3)
Jezioro łabędzie (Marius Petipa i Lew Iwanow);
4)
Dziadek do orzechów (Peter Wright);
5)
Śpiąca królewna (Marius Petipa, Mats Ek);
6)
Coppélia, Młodzieniec i śmierć, Carmen (Roland Petit);
7)
Bajadera (Marius Petipa);
8)
Don Kichot (Aleksander Gorski lub Michaił Barysznikow);
9)
Córka źle strzeżona (Frederick Asthon);
10)
Sylfidy, Duch róży, Pietruszka (Michaił Fokin);
11)
Popołudnie fauna (Wacław Niżyński);
12)
Święto wiosny (Wacław Niżyński, Maurice Béjart);
13)
Trójkątny kapelusz (Leonid Miasin);
14)
Wesele (Bronisława Niżyńska, Angelin Preljocaj);
15)
Serenade, West Symphony (George Balanchine);
16)
Romeo i Julia (Leonid Ławrowski lub Krzysztof Pastor, lub Kenneth MacMillan);
17)
Bolero (Maurice Béjart);
18)
Dama kameliowa (John Neumeier);
19)
Czajkowski. Misterium życia i śmierci (Borys Ejfman);
20)
Sechs Tanze, Sleepless (Jiří Kylián);
21)
Lamentation, El Penitente (Martha Graham);
22)
Zielony stół (Kurt Jooss);
23)
Revelation, Cry (Alvin Ailey);
24)
West Side Story, The Concert (Jerome Robbins);
25)
Café Müeller (Pina Bausch);
26)
Summerspace (Merce Cunningham);
27)
Pan Twardowski (Witold Gruca);
28)
Niobe (Janina Jarzynówna-Sobczak);
29)
Krzesany, Odwieczne pieśni, Adagio (Conrad Drzewiecki);
30)
Walka karnawału z postem (Ewa Wycichowska);
31)
Menażeria cesarzowej Filissy (Henryk Tomaszewski);
32)
Moving Rooms, Burza (Krzysztof Pastor).
Przy realizacji przedmiotu historia tańca należy uwzględnić wszystkie ujęte w podstawie programowej cele kształcenia – wymagania ogólne, gdyż są one ze sobą połączone i wzajemnie się dopełniają. W szczególności zaleca się odwoływanie do dzieł tanecznych wymienionych w podstawie programowej. Przekazywane uczniom wiadomości muszą podlegać odpowiedniemu stopniowaniu trudności i być wielokrotnie utrwalane przy użyciu różnych metod. Zadania stawiane uczniom przez nauczyciela powinny stwarzać szansę osiągnięcia celu i być odpowiednio dostosowane do ich możliwości. Zajęcia należy prowadzić w taki sposób, aby maksymalnie motywować i zachęcać uczniów do samodzielnego pogłębiania wiedzy, mobilizować ich do aktywnego uczestnictwa w życiu kulturalnym, obserwacji spektakli na żywo i w telewizji, korzystania z Internetu oraz tworzenia własnych filmotek. Zaleca się też, aby nauczyciele stosowali zróżnicowane formy działań, metody, techniki i środki dydaktyczne, między innymi:
1)
organizowali warunki umożliwiające uczniowi samodzielne zdobywanie wiedzy dzięki rozwiązywaniu problemów teoretycznych lub praktycznych;
2)
ukierunkowywali działania ucznia w taki sposób, aby po zapoznaniu się z celem zadania, a następnie po obserwacji prawidłowego wykonania zadania przez nauczyciela (innego ucznia) mógł on samodzielnie wykonać takie samo lub podobne zadanie;
3)
uzupełniali zajęcia o projekcje filmów, pracę w grupie, dyskusję i wykład.
Stosowanie zróżnicowanych metod nauczania zapewni uczniom pozyskanie umiejętności: rozumienia, wyjaśniania, uzasadniania, porównywania, analizowania, a także samodzielności działania. Należy również pamiętać o wykorzystaniu w procesie dydaktycznym szeroko rozumianych technik multimedialnych.
Zaleca się zwrócenie szczególnej uwagi na rozwijanie u uczniów umiejętności formułowania własnych osądów i opinii w postaci pisemnej i ustnej wypowiedzi. Wypowiedź powinna być formułowana w sposób logiczny, poparty argumentami wynikającymi z wiedzy ucznia w zakresie epok, kierunków, stylów, dzieł tanecznych, związków tańca z innymi dziedzinami sztuki, wydarzeniami historycznymi, społecznymi, uwarunkowaniami kulturowymi i środowiskowymi. Powinna zawierać uzasadnienie własnego stanowiska. Podczas kształtowania umiejętności analizy dzieła tanecznego należy jednocześnie rozwijać u uczniów umiejętność opisywania z wykorzystaniem środków artystycznych oraz umiejętność formułowania krytycznej wypowiedzi.
Zaleca się prowadzenie zajęć historii tańca w pracowni wyposażonej w komputer z dostępem do Internetu, rzutnik multimedialny i ekran lub tablicę multimedialną, sprzęt do odtwarzania płyt CD i DVD lub innych nośników audio i wideo. Zaleca się ponadto, aby szkoła miała filmotekę zawierającą dzieła taneczne. Szkoła powinna stwarzać uczniom warunki do bezpośredniego obcowania z widowiskiem tanecznym np. przez oglądanie spektakli tanecznych w teatrze.