Podstawa programowa sprzyja rozwijaniu świadomości i tożsamości narodowej, komunikacji językowej oraz integracji kulturowej młodzieży należącej do niemieckiej mniejszości narodowej, tym samym służy kształtowaniu postaw świadomego i aktywnego uczestnictwa w życiu mieszkańców danego regionu.
Zadaniem nauczyciela języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej jest motywowanie ucznia do poznawania języka i kultury niemieckiej, w tym literatury.
Jednym z najważniejszych zadań nauczyciela jest również rozwijanie w uczniach postaw ciekawości, otwartości na otaczający świat i poszanowania kultury własnego narodu, jak również kultury polskiej i europejskiej.
Podstawa programowa dzieli wymagania na ogólne i szczegółowe. Do wymagań ogólnych należą: świadomość własnego dziedzictwa narodowego, kształcenie językowe, kształcenie literackie i kulturowe, tworzenie wypowiedzi. Jest to kompleksowe ujęcie nadrzędnych celów kształcenia, które informują, jak rozumieć podporządkowane im wymagania szczegółowe, które odwołują się do konkretnych umiejętności oraz ściśle określonych wiadomości. Spełnianie wymagań szczegółowych służy osiąganiu wymagań ogólnych.
1.
Rozumienie znaczenia literatury i kultury w kształtowaniu poczucia tożsamości narodowej.
2.
Pogłębianie wiedzy z zakresu literatury, kultury narodowej.
3.
Kształtowanie świadomego uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej.
1.
Rozumienie wartości języka ojczystego oraz jego funkcji w budowaniu wspólnoty narodowej.
2.
Kształtowanie odpowiedzialności za świadome posługiwanie się językiem ojczystym.
3.
Zdobycie funkcjonalnej wiedzy na temat wybranych zagadnień z zakresu gramatyki.
4.
Pogłębianie umiejętności porozumiewania się (słuchania, mówienia, czytania i pisania) w sytuacjach prywatnych i publicznych, w tym z osobami z trudnościami w komunikowaniu się.
5.
Pogłębianie umiejętności mówienia i pisania zgodnego z zasadami poprawności językowej.
1.
Pogłębianie umiejętności analizy i interpretacji utworów literackich i innych tekstów kultury z wykorzystaniem właściwej terminologii.
2.
Rozumienie zależności między wydarzeniami historycznymi a kulturą.
1.
Rozwijanie i pogłębianie umiejętności wypowiadania się w różnych formach.
2.
Kształtowanie umiejętności argumentowania.
3.
Doskonalenie umiejętności tworzenia wypowiedzi pisemnych.
4.
Doskonalenie umiejętności wyrażania własnych poglądów i opinii.
5.
Tworzenie wypowiedzi pisemnych, z uwzględnieniem estetyki tekstu i zasad jego organizacji, również z wykorzystaniem nowoczesnych technologii.
1)
rozumie tematy, motywy, toposy charakterystyczne dla literatury narodowej;
2)
rozumie związek poznanych utworów z życiem narodu.
1)
odmienia części mowy;
2)
nazywa nieodmienne części mowy;
3)
wskazuje funkcje składniowe wyrazów użytych w zdaniu;
4)
analizuje zdania złożone współrzędnie i podrzędnie, rozpoznaje równoważniki zdań;
5)
rozpoznaje temat słowotwórczy i formant w wyrazach pochodnych i wskazuje funkcje formantów w nadawaniu znaczenia wyrazom pochodnym;
6)
rozpoznaje znaczenie akcentu wyrazowego.
1)
rozróżnia treści wprowadzane do komunikatu za pomocą znaków werbalnych i niewerbalnych, mając świadomość różnych sposobów ich odbioru i interpretacji;
2)
rozpoznaje wyrazy wieloznaczne i rozumie ich znaczenia w tekście;
3)
rozumie pojęcie stylu, rozpoznaje styl potoczny, urzędowy, artystyczny, publicystyczny;
4)
rozpoznaje wyrazy rodzime i zapożyczone, rozumie ich funkcję w tekście.
1)
posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą języka narodowego;
2)
rozumie konsekwencje stosowania form charakterystycznych dla środków komunikacji elektronicznej (takich jak: SMS, e-mail, czat);
3)
świadomie korzysta z zasobów internetu;
4)
rozpoznaje typ nadawcy i adresata tekstu;
5)
stosuje zasady etyki i etykiety językowej, wie, w jaki sposób zwracać się do rozmówcy w zależności od sytuacji i relacji z rozmówcą.
1)
wskazuje charakterystyczne cechy stylu danego tekstu, nazywa zastosowane w nim środki językowe i określa ich funkcje w tekście;
2)
odczytuje sens tekstu publicystycznego (a w nim znaczenia wyrazów, związków frazeologicznych, zdań, sensu akapitu), potrafi wydzielić jego fragmenty i objaśnić ich sens oraz funkcję na tle całości;
3)
dokonuje logicznego streszczenia tekstu (wyróżniając kluczowe pojęcia, twierdzenia i sposób ich uzasadnienia);
4)
odczytuje sens tekstów artystycznych i publicystycznych, również tych umieszczonych w internecie, uwzględniając zawarte w nich informacje zarówno jawne, jak i ukryte;
5)
nazywa swoje reakcje czytelnicze (np. wrażenia);
6)
formułuje wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście;
7)
rozpoznaje wypowiedź o charakterze np. informacyjnym, ekspresywnym i impresywnym;
8)
odróżnia opinię od faktu.
1)
pisze poprawnie pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym;
2)
wykorzystuje wiedzę o składni w stosowaniu reguł interpunkcyjnych.
1)
zna podstawy periodyzacji literatury mniejszości narodowej;
2)
zna podstawowe prądy literackie i artystyczne w epokach literackich;
3)
rozpoznaje gatunki literackie, potrafi wymienić ich cechy;
4)
wskazuje zastosowane w utworze językowe środki wyrazu artystycznego oraz inne podstawowe wyznaczniki poetyki danego utworu (z zakresu podstaw wersyfikacji, kompozycji, genologii) i określa ich funkcje;
5)
korzysta z informacji zawartych w encyklopediach i słownikach w formie książkowej i elektronicznej;
6)
rozpoznaje w utworze sposoby kreowania bohatera i świata przedstawionego (narracja, fabuła, sytuacja liryczna, akcja);
7)
rozpoznaje podstawowe motywy literackie w utworze;
8)
wykorzystuje w interpretacji utworu podstawowe konteksty: historyczny, biograficzny;
9)
dostrzega obecne w utworach literackich oraz innych tekstach kultury wartości narodowe i uniwersalne.
1)
interpretuje dzieła sztuki;
2)
dostrzega specyfikę przekazów audiowizualnych (przedstawień teatralnych, filmów, programów informacyjnych, programów rozrywkowych).
1)
tworzy samodzielną wypowiedź według podstawowych zasad logiki i retoryki;
2)
przygotowuje wypowiedź (analizuje temat, dostosowuje do niego formę wypowiedzi, sporządza plan wypowiedzi);
3)
publicznie wygłasza przygotowaną przez siebie wypowiedź, dbając o dźwiękową wyrazistość przekazu (w tym tempo mowy i donośność, poprawny akcent wyrazowy oraz poprawną intonację zdania);
4)
hierarchizuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie.
1)
hierarchizuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie;
2)
tworzy dłuższy tekst pisany (rozprawka, recenzja, referat, interpretacja utworu literackiego lub jego fragmentu) zg z podstawowymi regułami jego organizacji, przestrzegając zasad spójności znaczeniowej i logicznej;
3)
przygotowuje wypowiedź (analizuje temat, dostosowuje do niego formę wypowiedzi, sporządza plan wypowiedzi);
4)
opracowuje redakcyjnie własny tekst (dokonuje przeróbek, uzupełnień, transformacji, skrótów, eliminuje przypadkową niejednoznaczność wypowiedzi);
5)
wykonuje różne działania na tekście cudzym (np. streszcza, parafrazuje, sporządza konspekt, cytuje, sporządza przypisy);
6)
uwzględnia w interpretacji konteksty: biograficzny, historyczny.
spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto analizuje różne wzorce postaw społecznych, narodowych, obywatelskich, obyczajowych, kulturowych, moralnych, religijnych i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość.
spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego.
spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto dostrzega zróżnicowanie słownictwa, rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu (np. archaizmy i neologizmy).
spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
1)
rozróżnia i omawia na wybranych przykładach funkcje języka – poznawczą (kategoryzowanie świata), komunikacyjną (tworzenie wypowiedzi i stosowanie języka w aktach komunikacji) oraz społeczną (jednoczenie grupy i budowanie tożsamości);
2)
stosuje uczciwe zabiegi perswazyjne, zdając sobie sprawę z ich funkcji.
spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto rozpoznaje wypowiedź argumentacyjną, wskazuje tezę, argumenty i wnioski.
spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego.
spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
1)
przeprowadza interpretację porównawczą utworów literackich;
2)
wykorzystuje w interpretacji elementy znaczące dla odczytania sensu utworu (tytuł, podtytuł, puenta, kompozycja, słowa klucze, motto);
3)
wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty: literacki, kulturowy, filozoficzny.
spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego.
spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego.
spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto tworzy samodzielną wypowiedź argumentacyjną według podstawowych zasad logiki i retoryki (stawia tezę lub hipotezę, dobiera argumenty, porządkuje je, hierarchizuje, dokonuje ich selekcji pod względem użyteczności wypowiedzi, podsumowuje, dobiera przykłady ilustrujące wywód myślowy, przeprowadza prawidłowe wnioskowanie).
Szkoła ponadpodstawowa to czas wchodzenia młodego człowieka w dorosłe życie, pogłębiania poczucia własnej świadomości narodowej, poznawania kultury, doskonalenia umiejętności komunikacyjnych, myślenia konkretnego i abstrakcyjnego. To również okres intensywnego rozwoju osobowości ucznia zarówno pod względem intelektualnym, jak i emocjonalnym, jego zainteresowań, wyznaczania celów, do których dąży. Uczeń tworzy fundamenty swojego światopoglądu, kształtuje hierarchię wartości, samodzielnie analizuje i porządkuje rzeczywistość. Staje się świadomym odbiorcą kultury, potrafi systematyzować swoją wiedzę o języku, tradycji i współczesności, dostrzegać i rozumieć wartości narodowe i uniwersalne.
1)
pogłębianie poczucia tożsamości narodowej, szacunku do kultury i tradycji;
2)
rozwijanie motywacji do poznawania języka, kultury, tradycji;
3)
kształtowanie postawy otwartości wobec innych kultur i szacunku dla ich dorobku;
4)
pogłębianie umiejętności sprawnego posługiwania się językiem niemieckim w różnych sytuacjach komunikacyjnych z zachowaniem norm kultury, etyki i etykiety językowej;
5)
pogłębianie umiejętności posługiwania się różnymi gatunkami wypowiedzi ustnych i pisemnych, które są niezbędne w edukacji szkolnej oraz w różnych sytuacjach życiowych;
6)
inspirowanie ucznia do samodzielnego poszukiwania źródeł wiedzy, również z wykorzystaniem środowiska wirtualnego, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa w sieci.
Nauczyciel odwołuje się do wiedzy i umiejętności nabytych przez ucznia na wcześniejszych etapach edukacyjnych. Wprowadza go w świat kultury wysokiej, uczy świadomego, krytycznego odbioru tekstów kultury. Zwraca uwagę na specyfikę życia mniejszości narodowej. Stwarza warunki do samodzielnego rozwoju intelektualnego oraz inspiruje do pogłębiania wiedzy. W tym celu stosuje wybrane metody wspierające rozwój ucznia, w tym metodę projektu, polegającą na szerokiej współpracy między uczniami.