RFpbNy9BKE4pw1
Ilustracja przedstawia dużą płachtę zapisu nutowego, na której leżą skrzypce i smyczek.

Duet, trio, kwintet... Zespoły kameralne

Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.

Sięgaj, gdzie wzrok nie sięga...

REVovGA3jXsoz1
Dirck Hals, „Zespół kameralny w epoce baroku”, 1623, Ermitaż, Petersburg, Rosja, hermitagemuseum.org, CC BY 3.0
RyPueDK2h4WNy
Ilustracja przedstawia muzyków wykonujących sonatę triową w okresie baroku. Muzycy ubrani w barokowe stroje i grają na instrumentach. 1. Utwory kameralne komponowano teraz na ogół w formie trzy- lub czteroczęściowego cyklu, w którym pierwsze ogniwo stanowiła forma sonatowa, drugie – część powolna (zazwyczaj w formie ABA), następnie menuet i finał: rondo, wariacje, a wreszcie jeszcze jedna forma sonatowa. Czteroczęściowe bywały przede wszystkim kwartety smyczkowe (podobnie jak symfonie). Trzyczęściowe bywały zazwyczaj utwory na obsadę zróżnicowaną, a więc trio fortepianowe, trio lub kwintet z instrumentem dętym – budowane na podobieństwo koncertu solowego.
Autor nieznany, „Muzycy wykonujący sonatę triową w okresie baroku”, XVII w., 2.citynews-ravennatoday.stgy.ovh, CC BY 3.0

Dwie podstawowe formy kameralnej muzyki barokowej to sonata da camera [czytaj: da kamera], będąca zazwyczaj cyklem złożonym ze wstępu i dwóch, trzech lub czterech tańców, oraz sonata da chiesaSonata da chiesada chiesa czytaj: da kieza}– następstwo kilku części skontrastowanych pod względem metrum, tempa i faktury, na ogół ze znacznym udziałem ustępów [fugowanychFugaczytaj: da kieza}– następstwo kilku części skontrastowanych pod względem metrum, tempa i faktury, na ogół ze znacznym udziałem ustępów [fugowanych.

Utwory kameralne komponowano teraz na ogół w formie trzy- lub czteroczęściowego cyklu, w którym pierwsze ogniwo stanowiła forma sonatowaForma sonatowaforma sonatowa, drugie – część powolna (zazwyczaj w formie ABA), następnie menuetMenuetmenuetfinałFinałfinał: rondoRondorondo, wariacjeWariacjewariacje, a wreszcie jeszcze jedna forma sonatowa. Czteroczęściowe bywały przede wszystkim kwartety smyczkowe (podobnie jak symfonieSymfoniasymfonie). Trzyczęściowe bywały zazwyczaj utwory na obsadę zróżnicowaną, a więc trio fortepianowe, trio lub kwintet z instrumentem dętym – budowane na podobieństwo koncertu solowegoKoncert solowykoncertu solowego.

Sonata da camera [czytaj: da kamera], w swojej najbardziej reprezentacyjnej postaci, w twórczości Arcangella Corellego [czytaj: arkandżella korellego] (1653–1713) była układem dość płynnym z tego powodu, że obydwa rodzaje ówczesnej sonaty, a więc również sonata da chiesa [czytaj: da kieza], oddziaływały na siebie nawzajem. Ten obopólny wpływ przejawia się również u kompozytorów niemieckich, zwłaszcza u Georga Friedricha Händla [czytaj: georga fridrisia hendla].

Polecenie 1

Wysłuchaj jednej z sonat Arcangella Corellego.

R1AX7EJX6M96T
Ilustracja interaktywna przedstawia wizerunek Arcangello Corelliego. Jest to obraz w skali szarości, przedstawiający górną połowę sylwetki. Twarz mężczyzny jest owalna, włosy długie do ramion, bujne i pofalowane. Pod punktem interaktywnym jest możliwość odtworzenia 1. „Sonaty op. 5 nr 12 La folia” Arcangello Corelliego. Utwór trwa 3 minuty i 20 sekund. Ma podniosły charakter i umiarkowane tempo.
Arcangello Corelli
Źródło: online-skills.
Sonata da chiesa
Sonata da chiesa

4‑częściowa sonata barokowa, stworzona do wykonywania w kościele.

Fuga
Fuga

utwór polifoniczny instrumentalny lub wokalny, w którym poszczególne głosy kolejno podejmują temat.

Forma sonatowa
Forma sonatowa

(popularnie nazywana - allegro sonatowe, od nazwy pierwszej części cyklu sonatowego, w której zwykle występuje). Jedna z podstawowych form muzycznych.

Menuet
Menuet

francuski taniec dworski; też: muzyka do tego tańca.

Finał
Finał

zakończenie wieloczęściowego utworu muzycznego.

Rondo
Rondo

od XVIII w.: forma instrumentalna z refrenem przedzielonym epizodami.

Wariacje
Wariacje

zmiany tematu, melodii, harmonii, rytmu itp. w przebiegu utworu muzycznego.

Symfonia
Symfonia

utwór muzyczny przeznaczony na orkiestrę.

Koncert solowy
Koncert solowy

instrumentalny utwór muzyczny przeznaczony do wykonania przez solistę i orkiestrę.