Wspólnoty narodowe/etniczne i państwowe, czyli więcej o tożsamości człowieka
Obywatelstwo a narodowość
wyjaśniać na czym polega i jakie znaczenie ma tożsamość narodowa;
wskazywać czynniki mające wpływ na kształtowanie się narodu;
wyjaśniać różnice między narodowością a obywatelstwem;
wymieniać konstytucyjne obowiązki obywatela państwa polskiego.
Warszawa: wielka flaga biało‑czerwona powiewa nad rondem RadosławaWarszawa 2014 r.
Warszawa ma największy w kraju maszt. Instalacja znajduje się na rondzie Radosława. W przeddzień Święta Niepodległości zawisła na nim biało‑czerwona flaga o powierzchni stu metrów kwadratowych. (...) Fundatorzy chcą, by od 1 sierpnia każdego roku przez 63 dni – tyle, ile trwało Powstanie Warszawskie – na maszcie powiewała biało‑czerwona flaga z symbolem Polski Walczącej. (...) Przy maszcie znajduje się inskrypcja: „W 96. rocznicę odzyskania niepodległości Polski, w 70. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, w 25. rocznicę wolnych wyborów w Polsce, w 10. rocznicę wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, w hołdzie wszystkim, dzięki którym Polska jest dziś wolnym, odrodzonym krajem.”
Warszawa: wielka flaga biało‑czerwona powiewa nad rondem Radosława
Źródło: Warszawa: wielka flaga biało-czerwona powiewa nad Rondem Radosława, dostępny w internecie: https://www.polskieradio24.pl/5/3/Artykul/1282940,Warszawa-wielka-flaga-bialoczerwona-powiewa-nad-Rondem-Radoslawa.
Wyjaśnij, do jakich ważnych wydarzeń historycznych odwołuje się tekst źródłowy.
Wyjaśnij, dlaczego wywieszamy flagę narodową.
Naród
Naród to wspólnota, trwale ukształtowana duża grupa społeczna, która zamieszkuje określone terytorium (albo wywodzi się z określonego terytorium), posługuje się tym samym językiem, ma wspólną historię, tradycję i kulturę. Naród dąży do posiadania własnego, niezależnego państwa. Poczucie tożsamości narodowej oznacza poczucie przynależności do danego narodu, wiąże się z przypisywaniem sobie oraz akceptacją określonych cech lub właściwości wynikających z tej przynależności
Ziemię zamieszkuje około 7 miliardów ludzi. Należą oni do blisko 3 tysięcy narodowości. Podział świata na państwa nie odzwierciedla tej różnorodności, ponieważ niektóre państwa mają charakter wielonarodowy – zamieszkuje je więcej niż jeden naród. Najliczniejszymi narodami są Chińczycy, Hindusi, Amerykanie i Rosjanie.
Przynależność do narodu, a w jego obrębie do określonych społeczności, ustalanie norm i sposobów porozumiewania, tworzenie kultury czy obrona zamieszkiwanego terytorium mają ogromny wpływ na życie ludzi i historię ludzkości. Często jednak nie jesteśmy świadomi, co jest źródłem tych różnic ani jak wpływają one na nasze zachowania i sposób postrzegania świata. Nawet jeśli uważamy się za obywateli świata, w zetknięciu z innymi kulturami dostrzegamy, że zachowania przedstawicieli różnych społeczności są dla nas nieznane i często niezrozumiałe.
Przedstaw okoliczności lub osoby, z których Polacy mogą być dumni. Uzasadnij wybór.
Naród polityczny
Szczególnym rodzajem narodu jest naród polityczny. Jest to grupa społeczna, dla której wspólne jest przede wszystkim terytorium i państwo zabezpieczające jego interesy. Członkowie narodu politycznego mogą mówić różnymi językami, odwoływać się do różnych tradycji i norm kulturowych, ale mają poczucie przynależności do określonego państwa. Czują odpowiedzialność za losy wspólnoty narodowej, której są częścią i odpowiedzialność za państwo, które ich łączy.
Mieszkańcy Szwajcarii mają poczucie przynależności do narodu szwajcarskiego, mimo że obowiązują tam cztery języki urzędowe: francuski, niemiecki, włoski i retoromańskiretoromański. W tych językach powstaje również literatura narodowa. To nie przeszkadza Szwajcarom w identyfikacji narodowej.
Amerykanie są wieloetniczną wspólnotą narodową pochodzenia emigracyjnego. Większość stanowią potomkowie kolonizatorów i niewolników. Amerykanie to również potomkowie ludności rdzennej (Indian) i emigrantów pochodzenia azjatyckiego. Od XIX wieku w USA zaczęli osiedlać się emigranci pochodzenia europejskiego (Polacy, Rosjanie, Włosi, Niemcy). Przybywali oni do USA głównie z przyczyn zarobkowych – dla biednych Europejczyków, Stany Zjednoczone były krajem szansy, gdzie mogli podjąć korzystniej opłacaną pracę.
Obecnie większość Amerykanów posługuje się językiem angielskim.
Pojęciem zbliżonym do narodu jest grupa etnicznagrupa etniczna. Grupy etniczne są często przedstawiane jako wspólnoty poprzedzające powstanie narodu. Posiadają własną tożsamość, którą, podobnie jak tożsamość narodową, kształtuje historia, kultura, tradycja czy język. Grupy etniczne, w przeciwieństwie do narodu, nie dążą do posiadania własnego państwa.
Obywatelstwo
KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJRozdział II
Art. 34.
ObywatelstwoObywatelstwo polskie nabywa się przez urodzenie z rodziców będących obywatelami polskimi. Inne przypadki nabycia obywatelstwa polskiego określa ustawa.
Źródło: KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ, dostępny w internecie: https://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon1.htm [dostęp 21.06.2021].
Wyjaśnij, jak rozumiesz artykuł 34 Konstytucji RP.
W Polsce obowiązuje zasada prawa krwi. Dziecko nabywa – na mocy prawa – obywatelstwo polskie przez urodzenie z rodziców, z których co najmniej jedno posiada obywatelstwo polskie. Zgodnie z polskim prawem może również zostać zastosowana zasada prawa ziemi. Dzieje się tak wtedy, gdy dziecko urodzi się lub zostanie znalezione na terytorium RP, a oboje rodzice są nieznani lub obywatelstwo ich jest nieokreślone bądź nie mają żadnego obywatelstwa.
W Polsce obowiązuje „prawo krwi”. Oznacza ono, że...
- dzieci dziedziczą po rodzicach grupę krwi.
- dzieci otrzymują obywatelstwo po rodzicu.
- dzieci otrzymują obywatelstwo kraju, w którym się urodziły.
Kiedy w Polsce stosuje się prawo ziemi?
- Gdy ubiegająca się o obywatelstwo osoba zakupiła w Polsce ponad 100 ha ziemi.
- W przypadku dzieci, których rodzice są nieznani, albo nie mają obywatelstwa żadnego kraju.
- Gdy cudzoziemiec przebywa na polskiej ziemi od 10 lat.
Obywatelstwo polskie może być również nadane cudzoziemcowi przez Prezydenta RP. Wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego osoby zamieszkałe w Polsce wnoszą za pośrednictwem wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej, a zamieszkałe za granicą – za pośrednictwem właściwego konsula.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RcYu5Sqe3c712
Film przedstawia uroczystość nadania polskiego obywatelstwa.
Przeczytaj poniższe tezy, następnie wybierz tę z którą się zgadzasz. Dopisz argumenty potwierdzające wybraną przez ciebie tezę.
Teza I
Państwo powinno ułatwiać nabycie obywatelstwa przez osoby, które przyczyniają się do rozwoju polskiego sportu, sztuki, gospodarki lub nauki.
Teza II
Obywatelstwo polskie powinno być przyznawane wyłącznie osobom, które odczuwają silny związek emocjonalny z państwem polskim.
Także wojewoda może uznać cudzoziemca za obywatela polskiego, jeśli w trybie administracyjnym potwierdzi się:
przebywanie cudzoziemca przez odpowiedni okres czasu na terytorium Polski;
znajomość języka polskiego w stopniu pozwalającym na swobodną komunikację, potwierdzoną certyfikatem językowym lub urzędowym poświadczeniem;
Obowiązki obywatela
W Konstytucji RP zapisano znacznie więcej praw niż obowiązków obywatelskich.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.Art. 82. Obowiązkiem obywatela polskiego jest wierność Rzeczypospolitej Polskiej oraz troska o dobro wspólne.
Art. 83. Każdy ma obowiązek przestrzegania prawa Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 84. Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków określonych w ustawie.
Art. 85. 1. Obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona Ojczyzny.
(...)
Art. 86. Każdy jest obowiązany do dbałości o stan środowiska i ponosi odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego pogorszenie. (...)Źródło: Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483, Konstytucja Rzeczypopolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997r.
Wymień obowiązki obywatela wobec państwa polskiego.
Podsumowanie
Naród jest jedną z najważniejszych wspólnot, w których kształtowana jest nasza społeczna tożsamość. Wychowujemy się w określonej kulturze i tradycji, mamy świadomość własnej historii i odrębności. Polska wspólnota narodowa wielokrotnie udowodniła, że potrafi chronić tworzone przez wieki dziedzictwo narodowe. Nawet w sytuacji utraty państwa – zaborów i okupacji - potrafiła skutecznie rozwijać więzi, kształtować kulturę, chronić język ojczysty i pamięć przodków. My jesteśmy jej spadkobiercami. Przekazane dobra i wartości powinniśmy zachować dla przyszłych pokoleń.
Narodowości nie należy utożsamiać z obywatelstwem. Naród to wspólnota oparta na poczuciu tożsamości, a obywatelstwo to więź prawna łącząca jednostkę z państwem. Z obywatelstwa wynikają określone prawa i obowiązki. Obywatelstwo tego samego państwa mogą posiadać osoby o odmiennej tożsamości narodowej.
Przygotuj krótką prezentację dotyczącą jednego z miejsc pamięci narodowej znajdujących się w twojej miejscowości lub najbliższej okolicy.
Wyjaśnij, jaką postać lub wydarzenie upamiętnia. Opisz wygląd i charakterystyczne elementy obiektu.
Odwołując się do wybranej postaci (historycznej lub współczesnej), przedstaw cechy dobrego obywatela.
Słownik
grupa społeczna, którą charakteryzuje tylko jej właściwy zespół cech, nazwa, język lub zdecydowanie odmienna gwara, wspólne pochodzenie z określonego terytorium lub od wspólnego przodka, świadomość historii i kultury, system wartości i symbolika grupowa, religia, poczucie więzi łączącej jej członków przy jednoczesnym dystansie do innych grup
jest językiem stosowanym przez ok. 60 tys. mieszkańców kantonu Gryzionia; Retoromanie uważani są za zromanizowanych potomków pierwotnych mieszkańców rejonu Alp
więź prawna łącząca jednostkę z państwem