Chłopcy, nie naśladujcie dziewczyn! Pisownia czasowników w czasie przeszłym
Warto wiedzieć!
![Nad rysunkiem znajduje się tytuł: Dlaczego SZEDŁEM, a nie "SZŁEM"? Rysunek przedstawia wędrowca w kapeluszu, z węzełkiem na ramieniu, maszerującego brzegiem rzeki pełnej krokodyli, które otwierają paszcze. W tle niebo, drzewa i gęste krzewy. Obok rysunku znajduje się tekst: Dlaczego wciąż jedynymi poprawnymi formami są: SZEDŁEM, POSZEDŁEM, DOSZEDŁEM, WYSZEDŁEM, a formy *szłem, *poszłem, *doszłem, *wyszłem są ciągle uważane za niepoprawne? Dlaczego „ci uparci językoznawcy” nie chcą uznać za poprawne form, których używa „tak wielu ludzi”? Przede wszystkim dlatego, że formy SZEDŁEM, POSZEDŁEM, DOSZEDŁEM, WYSZEDŁEM są zgodne z systemem gramatycznym polszczyzny. Formy 1. osoby czasu przeszłego tworzymy od bezkońcówkowych form 3. osoby. Skoro mówimy: on SZEDŁ, on POSZEDŁ, on DOSZEDŁ i on WYSZEDŁ, na nie: on „szł”, on „poszł”, on „doszł”, on „wyszł”, to poprawnie mówimy i piszemy również: ja SZEDŁEM, ja POSZEDŁEM, ja DOSZEDŁEM, ja WYSZEDŁEM.
Źródło: [NSPP; WSPP; SO PWN; Baza CKS]](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/Rg3Gu8dcdjcxW/1710923464/OWlevFkXKY8ToWqXO2df8cHabQc3ZITC.jpg)
Na podstawie tekstu „Dlaczego SZEDŁEM, a nie „SZŁEM”? wyjaśnij , dlaczego forma szłem i doszłem jest niepoprawna.
Odsłuchaj lub przeczytaj słuchowisko, a następnie wykonaj polecenia.
Na podstawie tekstu słuchowiska, ułóż dialog chłopca z napotkanymi w zamku strachów postaciami. Użyj czasowników: szedłem, poszedłem, wyszedłem. Pamiętaj o poprawnym zapisie dialogu.
Dokończ zdania, tak, aby pasowały do historii o wizycie w zamku strachów.
Poszedłem…
Szedłem…
Wyszedłem…
Zapoznaj się z fragmentem tekstu Jana Miodka Do chłopców, a następnie wykonaj poniższe ćwiczenia.
Do chłopcówWszyscy chodzicie dziś – i dobrze, że tak jest – do koedukacyjnychkoedukacyjnych szkół, od najmłodszych lat bawicie się wspólnie w piaskownicach, na boiskach i podwórkach. Wy, chłopcy, macie jednak swoje męskie sekrety, swoje męskie zabawy, czasem – porachunki (tak jak i dziewczyny mają swoje babskie sprawy!). To jest Wasz świat i macie do niego prawo.
Ale muszę Wam tutaj trochę złośliwie powiedzieć, że jesteście w tych Waszych męskich rozmowach bardzo... zniewieścializniewieściali. Jacy??! wykrzykniecie oburzeni. A tak, zniewieściali! powtórzę. „Poszłem wczoraj do kina” chwali się np. Piotrek. „A ja przyszłem po Marcina i wzięłem go z sobą na mecz” opowiada Jurek.
Poszłem, przyszłem, doszłem, wyszłem, zaszłem – mówi dziś co trzeci chłopak w Polsce. A co czwarty wzięłem, zaczęłem, zapięłem. I wszyscy oni nawet nie przypuszczają, że gramatycznie babiejąbabieją! Ponieważ one nasze kochane dziewczyny i kobiety – mówią: poszłam, przyszłam, doszłam, weszłam, zaszłam, wzięłam, zaczęłam, zapięłam, chłopcy na wzór poszłam, przyszłam – tworzą niepoprawne formy poszłem, przyszłem, a na wzór wzięłam, zaczęłam – niepoprawne wzięłem, zaczęłem.
Głośno więc wołam: nie dajcie się, panowie, i pamiętajcie, mówiąc o sobie, że męskie postacie tych czasowników to: poszedłem, przyszedłem, doszedłem, wszedłem, zaszedłem oraz wziąłem, zacząłem, zapiąłem (w ostatnich trzech wyrazach ą przed i wymawia się, oczywiście, tak jak o).
Źródło: Jan Miodek, Ojczyzna polszczyzna dla uczniów, Warszawa 1991, s. 46.
Określ temat tekstu Jana Miodka „Do chłopców”.
Na podstawie tekstu Jana Miodka wyjaśnij, dlaczego chłopcy używają niepoprawnych form czasowników.
Sprawdź, czy umiesz!
Wybierz poprawne formy poniższych czasowników.
doszłem / doszedłem
wzięłem / wziąłem
wszedłem / weszłem
zaczęłem / zacząłem
zaszłem / zaszedłem
poszedłem / poszłem
przyszedłem / przyszłem
zapiąłem / zapięłem
Napisz opowiadanie, w którym użyjesz czasowników: szedłem, poszedłem, wyszedłem.
Słownik
upodabniać się do baby; o mężczyznach: tracić energię i inicjatywę, stawać się niedorajdą; niewieścieć
wspólne nauczanie i wychowywanie dziewcząt i chłopców
o mężczyźnie: taki, który nabrał cech uznawanych za kobiece