Rzym - od królestwa do cesarstwa

Rzymianie opanowali okolice miasta, a potem prawie cały Półwysep Apeniński zwany Italią. Dzięki temu zyskali urodzajne tereny rolnicze. W połowie III wieku p.n.e. rozpoczęli pierwszą wojnę poza Italią. W następstwie wojen toczonych z Kartaginą przejęli władzę nad północną Afryką. W ciągu dwóch wieków opanowali niemal wszystkie krainy leżące nad Morzem Śródziemnym. Tereny zamorskie Rzymianie nazywali prowincjami. W wyniku podbojów powstało wielkie państwo zwane Imperium Romanum.

Legendarne początki

Według legendy założycielami Rzymu byli bliźniacy Romulus i Remus, synowie boga wojny Marsa i śmiertelnej kobiety. Bracia zostali porzuceni w koszyku na brzegu rzeki Tyber. Od śmierci głodowej uratowała ich wilczyca, która wykarmiła dzieci własnym mlekiem. Wychował je pasterz. W 753 roku p.n.e. dorośli bracia założyli miasto
na wzgórzu Palatyn. Pewnego dnia w trakcie kłótni o to, kto będzie rządził, Romulus zabił brata i został pierwszym królem Rzymu. Od jego imienia pochodzi łacińska nazwa miasta – Roma.

RNJ6sdTvIvGEL

Zdjęcie przedstawia rzeźbę wilczycy kapitolińskiej. Zwierzę stoi, pod jej brzuchem siedzi dwóch chłopców ssących mleko z jej piersi.

Położenie Rzymu

1

RBS5kMayVZF1F

Mapa przedstawiająca położenie Rzymu.

R1B7XKlWekhwb

Mapa przedstawiająca położenie Italii.

Mapa - Italia.

Na konturowej mapie przedstawiono:

• Miasto Rzym;

• Rzeki: Tyber, Pad, Sawa;

• Morze Adriatyckie i Śródziemne;

• Półwysep Apeniński.

Na drugiej mapie konturowej dodatkowo zaznaczono:

• Włochy;

• Sycylia;

• Sardynia.

Rzym królewski

Rzym powstał z osad położonych na siedmiu wzgórzach nad Tybrem. Leżały one na szlaku handlowym, co sprzyjało bogaceniu się mieszkańców i rozbudowie miasta.

Według rzymskiej tradycji po Romulusie miastem władało jeszcze sześciu królów. Ich panowanie trwało do około 509 roku p.n.e. Wtedy to mieszkańcy wypędzili ostatniego króla, ponieważ uchodził za złego i niesprawiedliwego.

Po wypędzeniu ostatniego króla Rzym stał się republiką.

Republika rzymska

Republiką rzymską rządzili urzędnicy wybierani na rok przez zgromadzenie obywateli. Prowadzenie polityki i dowodzenie wojskiem powierzono dwóm konsulom – wybieranym co roku najwyższym urzędnikom, którzy także pełnili funkcję wodzów. Obaj mieli identyczną pozycję i uprawnienia, co pozwalało im na wzajemną kontrolę, a tym samym zapobiegało nadużywaniu przez nich swoich wpływów.

Konsulowie sprawowali najwyższą władzę w ścisłym porozumieniu z senatem, w którym zasiadali starsi, doświadczeni obywatele, często piastujący wcześniej rozmaite urzędy. Senat czuwał nad finansami państwa i służył radą stojącemu nad nim ludowi i jego urzędnikom. Prestiż i pozycja tej instytucji sprawiały, że jej postanowienia albo bez wahania wprowadzano w życie, albo od razu poddawano pod głosowanie ludowi.

Rum8jNVYe3G4d

Obraz. Scena wewnątrz budynku senatu, utrzymana w ciemnych barwach i przy świetle płomieni wydobywających się z czary przy lewej krawędzi zdjęcia. Centralną postacią jest mężczyzna w todze, stojący koło czary, z butami na nogach. Rozpościera szeroko dłonie i kieruje swoją twarz w stronę siedzisk senatorów i mężczyzny, znajdującego się na siedzisku przy dolnej, prawej krawędzi ilustracji. Powyżej niego, za blatem pulpitu, siedzą w rzędach senatorzy w togach rzymskich, debatujących nad przedmiotem sprawy i przysłuchujących się mówcy. Tłum siedzi także za mówcą, część widzów stoi przy lewej krawędzi ilustracji. Wnętrze budynku ma konstrukcję półkola z trzema rzędami drewnianych siedzisk z oparciem, jasnoniebieski i piaskowy kolor ścian. Widoczna bliżej lewej krawędzi obrazu kolumna podtrzymująca strop wnętrza budynku.

Rzymska armia urzędników

Dorośli mężczyźni uczestniczyli w zgromadzeniach ludowych. W czasie ich trwania obywatele wybierali urzędników: konsulów, pretorów i edylów.

W Rzymie funkcjonowały także inne urzędy. Kwestorzy pomagali konsulom w sprawach finansowych. Cenzorzy przygotowywali spis obywateli i na podstawie ich majątku przydzielali ich do odpowiednich centurii i tribusów. Pretorzy zajmowali się sądownictwem. Działali również trybuni ludowi, których zadaniem było chronienie ludu przed nadużywaniem władzy przez innych urzędników.

W I wieku p.n.e. na konsula został wybrany Juliusz Cezar. Cezar był zdolnym i ambitnym wodzem. Podbił dla Rzymu nowe terytoria, przede wszystkim Galię. Piastował najważniejsze urzędy w republice. Pokonał swoich wrogów i przy poparciu wojska stał się najważniejszą osobą w państwie.

R1WHbdHK04g27

Obraz przedstawia Wercyngetoryksa składającego broń przed Cezarem. W centralnej części po prawej stronie na białym koniu siedzi Wercyngetoryks, który rzucił broń leżącą koło końskich kopyt. Na przeciwko niego na podwyższeniu w czerwonej szacie siedzi Juliusz Cezar. Wokół niego stoją legioniści. Przy jego stopach klęczy półnagi żołnierz ze związanymi z tyłu rękami. Na drugim planie po prawej stronie za Cezarem stoją legiony trzymające sztandary. Po lewej stronie za Wercyngetoryksem stoją jego wojska. W tle widać dym unoszący się nad palącymi się zabudowaniami.

RQNf1HnZdWgWX

Popiersie Juliusza Cezara ukazane pod kątem z profilu, głowa skierowana w kierunku prawej krawędzi ilustracji. Prezentuje mężczyznę w wieku dojrzałym, wyrzeźbiono w figurze włosy w kształcie falującym, uszy naturalnej wielkości, nos naturalnej wielkości, usta naturalnej wielkości i oczy z wyraźnie zaznaczoną linią brwi, powiek. Gałki oczne gładkie, bez siatkówki. Pod szyją zarys wyrzeźbionego fragmentu obojczyka, widoczne wgłębienie mostka żebrowego. Na cokole o podstawie okręgu wyraźnie widoczne uszkodzenia powstałe w wyniku upływu czasu- ciemne zabarwienie, spękania i przetarcia..

Objął pełnię władzy jako dyktator. Wkrótce jednak w 44 roku p.n.e. został zamordowany przez przeciwników politycznych.

R4AqXyrY45ets

Obraz przedstawia XIX-wieczne wyobrażenie artysty o momencie morderstwa Cezara. Na pierwszym planie mężczyzna odziany w togę o odcieniach pomarańczowym i czerwonym upada na plecy pod rzeźbą przedstawiającą nagiego młodzieńca. Otaczają go inni mężczyźni z wysoko uniesionymi sztyletami, zwróconymi ostrzem w kierunku ofiary. Na dalszym planie przedstawiono innych uczestników zdarzenia, którzy oszołomieni odsuwają się od napastników.

Cesarstwo rzymskie

Po śmierci Juliusza Cezara w Rzymie wybuchła wojna domowa. Z wojny tej zwycięsko wyszedł jego siostrzeniec i następca, Oktawian. Został on pierwszym cesarzem imperium rzymskiego i przyjął tytuł Augusta, czyli 'wywyższonego przez bóstwo'. Cesarze rządzili Rzymem kolejnych pięćset lat.

RUAxp1MCQpY5i

Zdjęcie przedstawia rzeźbę siedzącego, półnagiego młodzieńca, okrytego jedynie od pasa w dół powłóczystą szatą. Szata okrywa także lewe ramię mężczyzny. W prawej, otwartej dłoni postać trzyma okrągłą kulę. Lewą dłonią trzyma długą laskę, wspartą o podłogę, zakończoną od góry niewielką kulką. Mężczyzna ma nagi, wyrzeźbiony, atletyczny tors i bose stopy.

RiFDzRAmXHbxr

Zdjęcie przedstawia posąg stojącego mężczyzny ubranego w powłóczystą, długą togę. Mężczyzna jest bosy, ma krótkie włosy, prosty nos, delikatnie odstające uszy. W lewej dłoni trzyma zwój papieru.

Rzymskie podboje

Rzymianie opanowali okolice miasta, a potem prawie cały Półwysep Apeniński zwany Italią. Dzięki temu zyskali urodzajne tereny rolnicze. W połowie III wieku p.n.e. rozpoczęli pierwszą wojnę poza Italią. W następstwie wojen toczonych z Kartaginą przejęli władzę nad północną Afryką. W ciągu dwóch wieków opanowali niemal wszystkie krainy leżące nad Morzem Śródziemnym. Tereny zamorskie Rzymianie nazywali prowincjami. W wyniku podbojów powstało wielkie państwo zwane Imperium Romanum.

R17cukOnmqW8E

Mapa ilustrująca rozwój terytorialny imperium rzymskiego.

Mapa - Rozwój terytorialny imperium rzymskiego

Cesarstwo rzymskie pod koniec II wieku obejmuje prowincje wraz z miastami:

• Italia - Rzym, Kapua, Neapol, Weje, Tarent, Brundyzjum;

• Sycylia - Syrakuzy;

• Brytania - Londinium;

• Germiania - Kolonia Agrypina;

• Galia - Augusta Treverorum, Lutecja, Burdigala;

• Galia Narbońska - Tolosa;

• Galia Cisalpińska - Placenita;

• Recja - Castra Regina;

• Panonia - Vindobona;

• Dalmacja - Akwileja;

• Dacja;

• Mezja;

• Tracja - Adrianopol;

• Macedonia - Tessalonika, Korynt, Ateny;

• Hiszpania - Toledo, Gades;

• Kreta;

• Rodos;

• Królestwo Bosporańskie;

• Azja - Pergamon;

• Bitynia‑Pont - Ankyra, Synopa, Trapezunt;

• Cylicja;

• Syria - Antiochia, Damaszek;

• Mezopotamia;

• Cypr;

• Palestyna - Jerozlolima;

• Arabia;

• Egipt - Teby, Aleksandria;

• Cyrenejka - Cyrene;

• Trypolitania;

• Numidia - Kartagina;

• Nowa Kartagina,

• Tarraco;

• Baleary;

• Korsyka;

• Sardynia;

• Mauretania - Cezarea, Tingis.

Umocnione granice rzymskie:

• Numidia i Trypolitania: na granicy z Berberami;

• Arabia: na granicy z Arabami;

• Dacja: na granicy ze Słowianami;

• Germania i Galia: na granicy z Germanami;

• Brytania.

RLGTcSbmMcvhh

Współczesna mapa polityczna Europy, Afryki Północnej i Bliskiego Wchodu.

Mapa - Współczesna mapa polityczna Europy, Afryki Północnej i Bliskiego Wchodu

Zaznaczone kraje wraz ze stolicami:

1. Albania Tirana

2. Andora Andora

3. Austria Wiedeń

4. Belgia Bruksela

5. Białoruś Mińsk

6. Bośnia i Hercegowina Sarajewo

7. Bułgaria Sofia

8. Chorwacja Zagrzeb

9. Czarnogóra Podgorica

10. Czechy Praga

11. Dania Kopenhaga

12. Francja Paryż

13. Grecja Ateny

14. Hiszpania Madryt

15. Holandia Amsterdam

16. Irlandia Dublin

17. Liechtenstein Vaduz

18. Litwa Wilno

19. Luksemburg Luksemburg

20. Łotwa Ryga

21. Macedonia Skopie

22. Malta Vallletta

23. Mołdawia Kiszyniów

24. Monako Monako

25. Niemcy Berlin

26. Polska Warszawa

27. Portugalia Lizbona

28. Rosja Moskwa

29. Rumunia Bukareszt

30. San Marino San Marino

31. Serbia Belgrad

32. Słowacja Bratysława

33. Słowenia Lublana

34. Szwajcaria Berno

35. Szwecja Sztokholm

36. Ukraina Kijów

37. Watykan Watykan

38. Węgry Budapeszt

39. Wielka Brytania Londyn

40. Włochy - Rzym

41. Cypr Nikozja

42. Turcja Ankara

Państwa Afryki Północnej:

1. Maroko Rabat

2. Algieria Algier

3. Tunezja Tunis

4. Libia Trypolis

5. Egipt Kair

Państwa Bliskiego Wschodu:

1. Gruzja Tibilisi

2. Armenia Erywań

3. Syria Damaszek

4. Liban Bejrut

5. Izrael Jerozolima

6. Strefa Gazy

7. Zachodni Brzeg – Jerozolima

8. Jordania Amman

9. Irak

10. Arabia Saudyjska

Armia rzymska

Rzym swoje sukcesy zawdzięczał doskonale wyszkolonej i dobrze uzbrojonej armii. Składała się ona z oddziałów, zwanych legionami. W wojsku panowała surowa dyscyplina. Od żołnierzy wymagano odwagi, poświęcenia i waleczności. Rzymska armia była bardzo skuteczna. Każdy legionista wiedział, jakie są jego zadania w czasie walki. Rzymianie zaskakiwali przeciwników strategią i wykorzystywaniem machin oblężniczych. Legiony były też kierowane do tłumienia buntów w podległych Rzymowi prowincjach i pilnowania granic imperium rzymskiego.

R10l3A1pq2hPd

Animacja - Legionista rzymski z czasów Juliusza Cezara

Animacja - Legionista rzymski z czasów Juliusza Cezara

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R10l3A1pq2hPd

Animacja - Legionista rzymski z czasów Juliusza Cezara

Gdy legioniści zbliżali się do nieprzyjaciela, tworzyli zwartą kolumnę, zasłaniając się szczelnie tarczami. Wyglądali wówczas jak żółw, który osłonił się swoją skorupą.

RaKABhECs1NEU

Na ilustracji znajdują się mur wraz z wieżą. Na murze i na wieży stoją żołnierze i miotają zza blanków włócznie i kamienie. Do muru zbliżają się wrodzy żołnierze. Idą w zwarciu, jeden przy drugim. Nad głowami i po bokach niosą tarczę - w ten sposób tworząc szczelną ścianę, która ich ochrania.

Rzymianie za pomocą machin potrafili zdobyć fortece nieprzyjaciela. Służyły do tego wieże oblężnicze, tarany i machiny miotające.

RAYoW9HZEBpH1

Na ilustracji przedstawiono miasto na skale okolone murami. Na murach stoją obrońcy. Do bramy zbliża się wroga machina oblężnicza. Ma postać wieży, toczy się na kołach. W jej środku na kilku piętrach znajdują się żołnierze. Wieża ma również taran, który uderza w mur. W stronę muru lecą kamienne pociski. Miotane są z odległej katapulty, której nie widać na ilustracji.

Rzymscy żołnierze budowali obozy w miejscach, w których się zatrzymywali. Wszystkie były zakładane według tego samego planu. Każdy oddział wiedział, gdzie ma postawić swoje namioty. Obóz przypominał miasto z ulicami i głównym placem.

RcXnENSYPyjd6

Ilustracja przedstawia warowny obóz rzymski zbudowano na wzniesieniu wśród lasów i w pobliżu rzeki, która go okala. Obóz ma postać prostokąta, otoczony jest murem. Do obozu prowadzą cztery drogi – ze wschodu, zachodu, południa i północy. Obóz dzieli główna droga na dwie części. W obu częściach stoją rzędami, tworząc mniejsze kwadraty, koszary i inne zabudowania. Poza obozem znajdują się zabudowania gospodarskie.