„Feniks powstaje z popiołów”. Od sporu orientacyjnego 1908‑1914, walki zbrojnej i dyplomacji do odrodzenia państwa polskiego po I wojnie światowej 1918‑1919
Między orientacją prorosyjską, a proaustriacką
Polacy nie pogodzili się z rozbiorami i chcieli mieć własne państwo. Świadczą o tym między innymi: powstania narodowe, działalność prowadzona przez emigrantów oraz zakładanie instytucji, gdy tylko pojawiła się taka możliwość. Dążenie do odzyskania niepodległości na początku XX wieku było tak silne, że powstał nawet popularny dowcip: Gdy rozpisano międzynarodowy konkurs na pracę naukową o słoniach, Polak ani przez chwilę się nie zastanawiał nad tematem i napisał rozprawę „Słoń a sprawa polska”.
1864 urodził się Roman Dmowski,
1967 urodził się Józef Piłsudski,
1914 wybuchła I wojna światowa,
1918 Polska odzyskała niepodległość.
Kogo poprzeć?
Przyporządkuj do odpowiednich bloków militarnych państwa będące zaborcami ziem polskich.
Cesarstwo Niemieckie, Cesarstwo Austro-Węgier, Cesarstwo Rosyjskie
| Państwa centralne | |
|---|---|
| Ententa |
W którym roku Polska zniknęła z mapy Europy?
............
Ile lat minęło od utraty przez Polskę niepodległości do wybuchu I wojny światowej?
............
Jest rok 1914, wybucha wojna, na którą Polacy z utęsknieniem czekali. Mocarstwa zaborcze walczą przeciwko sobie. Na podstawie drzewa decyzyjnego, wyjaśnij, kogo poprzeć w tym konflikcie? Pamiętaj,
że wówczas nikt nie wiedział, jaki będzie jego finał!
Drzewo decyzyjne – poprzeć państwa centralne czy ententę?
Cele i wartości: odzyskanie niepodległości przez Polskę.
Możliwe rozwiązania: Poparcie państw centralnych. Poparcie ententy.
Jakie będą skutki pozytywne i negatywne wybranego rozwiązania?
Odpowiedz, czy możliwe były inne opcje? Wyjaśnij, jakie?
Polacy mieli przed sobą wiele decyzji do podjęcia. Walczyć zbrojnie czy podjąć działania dyplomatyczne? Pozostać w kraju czy zadbać o interes ojczyzny na emigracji? Może zgodzić się na autonomię i nie bić się o pełną niepodległość?
O jaką Polskę walczyć? W jakich granicach?
Oto fragmenty biogramów Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego z Encyklopedii szkolnej. Historia, które ułatwią ci uzupełnienie tabeli.
Encyklopedia szkolna. Historia.Piłsudski Józef, ur. 1867,
zm. 1935, mąż stanu, czołowy działacz niepodległościowy, jeden z głównych organizatorów niepodległego państwa polskiego i później jego przywódca. Od wczesnej młodości związał się z ruchem socjalistycznym. Podczas I wojny światowej organizował zbrojne oddziały – zalążek przyszłej armii polskiej – i dowodził I Brygadą Legionów Polskich oraz powołał Polską Organizację Wojskową. Był członkiem Tymczasowej Rady Stanu. Domagał się utworzenia rządu polskiego. 22 VII 1917 aresztowany przez Niemców i osadzony w twierdzy w Magdeburgu. Zyskał wielką popularność i autorytet w znacznej części społeczeństwa polskiego. Zwolniony z Magdeburga, wrócił 10 XI 1918 do Warszawy i przejął najwyższą władzę w odradzającym się państwie jako Tymczasowy Naczelnik Państwa. Dążył do odzyskania na wschodzie ziem utraconych przez Polskę na rzecz Rosji carskiej podczas rozbiorów. Był zwolennikiem utworzenia federacji państw, obejmującej Polskę, Białoruś, Ukrainę i Litwę historyczną; w sprawie zachodnich granic Polski pozostawił wolną rękę delegacji polskiej na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919.
Encyklopedia szkolna. Historia.Dmowski Roman, ur. 1864,
zm. 1939, współzałożyciel, czołowy przywódca i ideolog narodowej demokracji, pisarz polityczny. Autor prac formułujących zasady i cele nacjonalizmu polskiego oraz międzynarodowe uwarunkowania rozwoju kwestii polskiej (m.in. Myśli nowoczesnego Polaka; Niemcy, Rosja i kwestia polska).
W 1905–1907 opowiadał się za autonomią Królestwa Polskiego i za lojalnością wobec Rosji. Wybrany na posła do rosyjskiej Dumy Państwowej, został prezesem Koła Polskiego (złożył mandat w 1908). Uznając zagrożenie niemieckie za główne niebezpieczeństwo dla narodu polskiego, głosił konieczność współdziałania z Rosją i ententą. Założyciel i prezes Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu (1917), rozwinął po rosyjskiej rewolucji lutowej szeroką działalność propagandową i polityczną w państwach ententy i Stanach Zjednoczonych na rzecz niepodległości Polski. Na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 wraz z I. Paderewskim reprezentował Polskę. Do kraju powrócił w maju 1920.
Orientacje polskie w czasie wojny
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R14QgmfPHNYP9
Nagranie video. Na początku pojawia się plansza z tytułem „Elity wobec zaborców”. Następnie pojawia się prof. dr hab. Andrzej Chwalba z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Mężczyzna siedzi na kanapie w przyciemnionym pokoju. W tle fragment dużego lustra i lampa. Film kończy się planszą z napisami: wystąpił prof. dr hab. Andrzej Chwalba, scenariusz i realizacja Contentplus.pl, na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu "E‑podręczniki do kształcenia ogólnego”.
Wysłuchaj wykładu i scharakteryzuj zmiany, jakie zaszły u schyłku XIX wieku w postawach Polaków wobec zaborców.
Od roku 1907, wraz z nasilaniem się kryzysów politycznych w Europie, zaczęły się kształtować wśród Polaków koncepcje działania na wypadek mającej nadejść wojny
– tak zwane orientacje polityczne. Narodziły się one w dwóch skonfliktowanych ze sobą środowiskach politycznych: endeckim i socjalistycznym (które w przyszłości zyska nazwę lewicy niepodległościowej), a ich głównymi rzecznikami byli Roman Dmowski i Józef Piłsudski. Dmowski wiązał nadzieje z Rosją, osłabioną w wyniku wojny z Japonią i rewolucji 1905 roku. Swoje rozumowanie opierał na kilku istotnych przesłankach. Polityka germanizacyjna wykluczała jakiekolwiek próby oparcie się na Niemcach i uderzała w żywioł polski silniej niż rosyjska. Ewentualne zwycięstwo państw centralnych nie niosło też żadnej nadziei na zjednoczenie polskich ziem, gdyż Niemcy bez wątpienia nie zabrałyby sojuszniczce Austrii ziem polskich. Pozostawało wykorzystać możliwości, jakie stworzyła rewolucja 1905‑1907 roku. W Dumie ukształtowało się w tym celu Koło Polskie z Dmowskim na czele. Maksimum planów Dmowskiego w przypadku wygrania wojny przez ententę obejmowało uzyskanie autonomii „wszechpolskiej” (czyli zbudowanej z wszystkich ziem polskich) w ramach demokratyzującej się Rosji.
Z taką wizją nie godziła się część zwolenników endecji. Przede wszystkim jednak nie godził się z nią związany z PPS‑Frakcją Rewolucyjną Józef Piłsudski, antagonista endecji i internacjonalistycznej PPS‑Lewicy. Zarówno partia Piłsudskiego, jak też ludowe i socjalistyczne stronnictwa galicyjskie opowiedziały się za koncepcją działania we współpracy z Austrią. Galicja – polski „Piemont” – po 1908 roku stała się miejscem schronienia wielu działaczy politycznych z Królestwa Polskiego, zaangażowanych wcześniej w walki rewolucyjne w Rosji. Liczono, że w razie pomyślnego rozwoju wypadków zabór austriacki stanie się początkiem państwowości polskiej. Rosję traktowano jako tradycyjnego wroga, nie dowierzając ustępstwom caratu. Pewna część środowisk galicyjskich chciała natomiast uzyskane w wyniku przyszłej wojny ziemie Królestwa Polskiego włączyć do autonomii galicyjskiej i zmienić formułę państwa na trialistyczną: austro‑węgiersko‑polską. Idea trializmu (nie pomyl jej z ideą trójlojalizmu) cieszyła się sympatią wiekowego już wówczas cesarza Franciszka Józefa I. Nadzieją napawała Polaków reforma prawa wyborczego. W 1907 roku wprowadzono w Austro‑Węgrzech demokratyczne prawo wyborcze do izby poselskiej poprzez zniesienie cenzusu majątkowego – oznaczało to dążenie do przeniesienia konfliktów politycznych na forum parlamentarne. Dużym problemem był jednak wówczas konflikt polsko‑ukraiński w Galicji Wschodniej. Tamtejsze polskie ziemiaństwo, w dużej części konserwatywne, ciążyło z tego powodu ku Rosji.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RMs7VTSZG4ihD
Nagranie video. Na początku pojawia się plansza z tytułem „Piłsudski wobec idei walki zbrojnej”. Następnie pojawia się prof. dr hab. Włodzimierz Suleja z Uniwersytetu Wrocławskiego. Mężczyzna siedzi w jasnym pomieszczeniu. W tle biała ściana, powieszone na niej fragmenty grafik, biała kanapa, wzorzyste poduszki. Film kończy się planszą z napisami: wystąpił prof. dr hab. Włodzimierz Suleja, scenariusz i realizacja Contentplus.pl, na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu "E‑podręczniki do kształcenia ogólnego".
Wysłuchaj wykładu. Wyjaśnij, jakie działania podejmował Józef Piłsudski w Galicji w oczekiwaniu na nadchodzący konflikt zbrojny.
Autonomia i jawność życia politycznego Galicji sprzyjały akcji formowania polskich sił zbrojnych na wypadek przyszłej wojny. W tym kierunku szły działania Piłsudskiego, który stopniowo oddalał się od ruchu socjalistycznego, tworząc ponadpartyjne środowisko działaczy niepodległościowych. W 1908 roku doprowadził do utworzenia Związku Walki Czynnej (ZWC). Obok Piłsudskiego na jego czele stanął między innymi Kazimierz Sosnkowski, a aktywnym jego działaczem był Władysław Sikorski.
ZWC zajmował się szkoleniem wojskowym młodzieży, która chętnie wstępowała
do paramilitarnych organizacji tworzonych za zgodą władz austriackich w Krakowie
(tak zwane drużyny Strzelca) i we Lwowie (gdzie powstał Związek Strzelecki). W atmosferze przygotowań do wojny elementy przeszkolenia wojskowego przechodzili także skauci i członkowie organizacji gimnastycznych („Sokół”), organizowanych przez Józefa Hallera. Na krótko przed wybuchem wojny, w 1912 roku, udało się powołać radę polityczną przedstawicieli różnych ugrupowań politycznych, która objęła kuratelą wspomniane organizacje paramilitarne w Galicji. Weszli do niej między innymi przedstawiciele PPS, PPSD (Polska Partia Socjalno‑Demokratyczna Galicji i Śląska Cieszyńskiego) i PSL. Ze względu na jej charakter radę tę nazwano Tymczasową Komisją Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych (TKSSN).
Przeczytaj regulamin ZWC (1908 r.) .
fioletowy
Celem ZWC jest prowadzenie poza granicami caratu robót przygotowawczych oraz wytworzenie organizatorów i kierowników technicznych dla przyszłego powstania zbrojnego w zaborze rosyjskim. Dążąc do rewolucyjnego powstania Polski przeciw najazdowi moskiewskiemu, ZWC stwierdza, że celem zgodnym usiłowań ogółu jego członków jest Niepodległa Republika Demokratyczna. Drogę, wiodącą do tego celu, widzi ZWC w jak najszerszym wyzwoleniu energii rewolucyjnej, tkwiącej w masach ludowych. Z dążeniami przeto niepodległościowymi, republikańskimi i demokratycznymi łączy ZWC dążenie do społecznej reformy, która by ogółowi obywateli wyzwolonego kraju zagwarantowała prawo do pracy i chleba, a zmieniając ziemię na własną narodową, zwróciła ją dawnemu jej właścicielowi, milionom pracującego ludu.Będąc sprzysiężeniem o charakterze wojskowym, wynikającym z celów i zadań organizacji, ZWC musi posiadać budowę jednolitą, zwartą i silną. Bezwzględna centralizacja władzy kierowniczej, umożliwiająca jak najbardziej celowe zespolenie prac organizacyjnych i zapobiegająca rozproszeniu energii Związku w źle sprzężonych wysiłkach, oto zasada tej budowy. We wszystkim, co do zadań sprzysiężenia należy; karność wojskowa bezwzględna, ale z rewolucyjnej świadomości płynąca; oto nieodzowny warunek urzeczywistnienia zadań ZWC, mającego dać nowej Polsce zastęp żołnierzy powstańczych.
Do udziału w pracach paramilitarnych dopuszczono także kobiety. Przechodziły szkolenia wojskowe jako członkinie żeńskich oddziałów strzeleckich. Józef Piłsudski przewidywał, że w nadchodzącej wojnie zostaną one zaangażowane do akcji kuriersko‑wywiadowczej i dywersyjnej w zaborze rosyjskim. Na krótko przed wybuchem wojny ruch kobiecy zaczął działać jeszcze intensywniej. W Warszawie powstała Liga Kobiet Polskich Pogotowia Wojennego, a w Galicji jej odpowiednik – Liga Kobiet Galicji i Śląska. Łącznie obie organizacje liczyły ponad 16 tysięcy kobiet. Prowadziły akcje propagandowe na rzecz czynnej walki o niepodległość, a po wybuchu wojny otaczały opieką rannych legionistów i ich rodziny.
W dniu 6 sierpnia 1914 r. 164 członków Związku Strzeleckiego i Strzelca utworzyło I Kompanię Kadrową pod dowództwem, związanego z Piłsudskim, Tadeusza Kasprzyckiego i wymaszerowało z Krakowa do Kielc. Do reprezentowania ich interesów 16 sierpnia w Krakowie powołano Naczelny Komitet Narodowy (NKN), w którego skład weszli przedstawiciele wszystkich środowisk politycznych Galicji. Oficjalnie NKN stał na stanowisku, że Polacy obok Węgrów chcą się stać trzecim członem w dotychczasowym państwie austro‑węgierskim.
Wyjaśnij, jakie znaczenie dla polskich działaczy niepodległościowych i dla władz zaborczych miał status prawny kompanii kadrowej.
Tymczasem 1 Kompanię Kadrową spotkało chłodne przyjęcie w zaborze rosyjskim. Jego mieszkańcy z reguły uważali Rosjan za swoich, a strzelców Kadrówki za Austriaków. W swoim dworku odmówił im gościny nawet Henryk Sienkiewicz, który miał oświadczyć: „Wy idziecie z Niemcami, a to nie tędy droga”... Ochotnicy jednak napływali i wkraczając do Kielc 12 sierpnia 1914 roku „Kadrowa” była już batalionem złożonym z kilku kompanii. Wkrótce dołączyły dwa bataliony z Krakowa. W grudniu dowództwo nad całością sił występujących już jak 1 Brygada Legionów Polskich objął Józef Piłsudski.
Do jakiej symboliki nawiązuje wzór nad tarczą?
Europa wobec sprawy polskiej w przededniu wojny
Na początku XX wieku żadne z państw zachodnich nie próbowało już grać polską kartą w celu osłabienia Rosji lub Niemiec. Społeczność międzynarodowa przychylała się do stanowiska państw zaborczych. Polacy nie ustawali jednak w wysiłkach, aby przypomnieć światu o swoich sprawach. Maria Skłodowska‑Curie nadała jednemu z dwu odkrytych przez siebie pierwiastków chemicznych nazwę polon. Henryk Sienkiewicz, noblista w 1905 roku, apelował do intelektualnej i politycznej elity europejskiej po głośnym proteście dzieci z Wrześni i gdy wprowadzono ustawę wywłaszczeniową. W Stanach Zjednoczonych, a także podczas tras artystycznych po świecie, w sprawach polskich wypowiadała się znakomita polska aktorka Helena Modrzejewska (znana w świecie jako Modjeska).
Przeczytaj List otwarty Henryka Sienkiewicza napisany na wieść o wyroku w sprawie wrzesińskiej w 1901 r., zamieszczony w krakowskim piśmie „Czas” 22 XI 1901 roku.
niebieski
Zapadł niesłychany wyrok! Nie podniesiono na żadnego ze szkolnych katów ręki, nie było napaści ani czynów przemocy, a jednak rodziców tych małych dzieci skatowanych przez pruską szkołę sądy pruskie ukarały długim więzieniem za to, że pod wpływem rozpaczy i litości wypowiedzieli zbyt głośno słowa oburzenia przeciw takiej szkole i takim nauczycielom. Wszędy, gdzie zwyrodniała kultura nie przeszła w stan dzikości, nawet wśród Niemców, którzy woleliby w dziejach inną rolę niż rolę zbirów pruskich, wyrok ten wzbudzi jednak grozę i pogardę, a zarazem napełni serca trwogą o przyszłość i zdumieniem.My jedni, którzy od czasu, gdy część naszego narodu weszła w skład Prus, znamy bliżej to środowisko - nie powinniśmy się ani dziwić, ani też poprzestać na słowach i załamywaniu rąk. [...] W ogóle - wytrwać! A w szczególności pomóc do wytrwania tym, którzy się stali bezpośrednimi ofiarami łotrostwa i przemocy. Po skatowaniu dzieci skazano na więzienie rodziców, którzy pracowali na ich chleb. Jedną z obwinionych, uboga matkę siedmiorga drobiazgu, zamknięto na dwa i pół lata. Czy chodziło również o to, by bohaterskie dzieci pomarły z głodu? W społeczeństwie Hakaty - doprawdy - to możliwe. Niech się więc poruszą serca wszystkich naszych matek! Dajmy chleba dzieciom, przynieśmy tę pociechę skowanym rodzicom, że ich nieszczęsne dzieci nie będą zmuszone żebrać. Prawo Boże, prawo chrześcijańskie nakazuje nam litość nad dziećmi, wszystkimi, a cóż dopiero, gdy chodzi o takie dzieci. Dołączam do niniejszego listu dwieście koron na chleb dla ofiar.
Niemniej wzrost napięcia wojennego po 1907 roku, wskutek kolejnych kryzysów politycznych, nie przerwał zmowy milczenia zaborców w kwestii polskiej. Była ona troskliwie eliminowana z rozmów dyplomatycznych. Pojawiła się natomiast w planach… sztabów wojennych Niemiec, Austrii i Rosji. Austriacy nie bez przyczyny pozwalali na organizację szkoleń militarnych przez Polaków i nie tylko z powodu (przez nikogo nie podzielanej) sympatii Franciszka Józefa I dla idei trializmu. Rozważano wywołanie w celach dywersyjnych powstania antyrosyjskiego (trójprzymierze) lub antyniemieckiego (ententa). Nie oznaczało to jednak podnoszenia sprawy polskiej w takim kształcie, o jakim myśleli wówczas Piłsudski czy Dmowski. Wyobraźnia kół rządowych Rosji, Austrii czy Prus nie sięgała poza instrumentalne wykorzystanie żywiołu polskiego przeciwko państwom wrogiej koalicji. Nie snuto też żadnych planów na wypadek zdobycia polskich prowincji strony przeciwnej. Wilhelm II nie tylko nie wyobrażał sobie „jakiegoś państwa polskiego związanego z Niemcami”, ale – jak zauważa historyk Andrzej Chwalba - niespecjalnie nawet pamiętał o obecności polskich poddanych w granicach Rzeszy. Zbyt był już skupiony na polityce chińskiej i konflikcie o Maroko. Także w otoczeniu cara Mikołaja II nie widziano potrzeby tworzenia zjednoczonego państwa polskiego, związanego z Rosją.
Ćwiczenia
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RhatagmEs78fd
Nagranie video. Na początku pojawia się plansza z tytułem „Relacja polityczna Romana Dmowskiego z Józefem Piłsudskim”. Następnie pojawia się prof. dr hab. Krzysztof Kawalec z Uniwersytetu Wrocławskiego. Mężczyzna siedzi w jasnym pomieszczeniu. W tle biała ściana, powieszone na niej fragmenty grafik, biała kanapa, wzorzyste poduszki. Film kończy się planszą z napisami: wystąpił prof. dr hab. Krzysztof Kawalec, scenariusz i realizacja Contentplus.pl, na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu "E‑podręczniki do kształcenia ogólnego".
Na podstawie wiadomości własnych, wykładu oraz dostępnych źródeł przedstaw polskie orientacje polityczne i ich najważniejszych reprezentantów przed wybuchem I wojny światowej.
Przeanalizuj poniższy fragment teksty źródłowego i wykonaj polecenia.
Wywiad Józefa Hłaski z Józefem Piłsudskim, luty 1913 r.Pan Marian [pseudonim Józefa Piłsudskiego] [...] pozwolił mi nieco zajrzeć w swoje plany. Ponieważ wiedział, iż Komisji Tymczasowej robią zarzut, że jest narzędziem w rękach Austrii i że jej robota jest wysługiwaniem się tej ostatniej i stojącem za nią Prusom, pan Marian starał się widocznie przekonać mnie, że Komisja Tymczasowa jest w celach i zadaniach swoich zupełnie samodzielną. Nie zaprzeczył, że wchodzi ona w porozumienie z pewnymi sferami wojskowymi, że ma jakieś ich obietnice, ale wyraźnie zaznaczył, że działa w tych rzeczach jako sprzymierzeniec, połączony wspólnością interesów, nie zaś jako zależny pomocnik [...].
Z tych przesłanek Pan Marian wyprowadził jednak ten wniosek jedynie, że nie należy rozpoczynać ruchu zbrojnego w Królestwie przed wybuchem wojny. Z chwilą jednak jej rozpoczęcia na ziemiach polskich naród nasz, zdaniem jego nie może zostać bezczynnym widzem, musi wystąpić, no i wówczas z konieczności działać będzie zmuszony jako sprzymierzeniec Austrii.
- A więc wysługiwać się Austrii z perspektywą, że cała korzyść przypadnie Niemcom, które jak sam Pan przyznawał, są naszymi zdecydowanymi wrogami i oczywiście na jakieś korzystne uregulowanie dla nas granic nie pozwolą?
- Niekoniecznie. Wystąpimy jako siła samodzielna, która przy likwidowaniu wojny, w czasie kiedy strony będą znużone i wyczerpane, zaważyć będzie mogła na szali.
- Ale gdzież te siły samodzielne, czy za takie uważa Pan te drużyny i związki strzeleckie w Galicji? Przecież to bądź co bądź garść tylko!
- Związki i Drużyny Strzeleckie dadzą nam kilka tysięcy instruktorów, którzy mogą sformować liczną armię, jeśli społeczeństwo polskie tego zechce.
Źródło: Wywiad Józefa Hłaski z Józefem Piłsudskim, luty 1913 r. Cytat za: G. Szelągowska, Historia. Dzieje nowożytne i najnowsze 1870-1939,WSiP, Warszawa 1998, s. 200.
Zapoznaj się ze zdjęciem, a następnie wykonaj polecenie.
Słownik
(z franc. entente – porozumienie, sojusz) sojusz pomiędzy Wielką Brytanią, Francją i Rosją; do jego powstania dochodziło stopniowo, a był odpowiedzią na zawarte w 1882 r. trójprzymierze
potoczne określenie Królestwa Polskiego utworzonego w 1815 r. decyzją kongresu wiedeńskiego i połączonego unią personalną z Rosją
ruch polityczny o ideologii nacjonalistycznej, działający w trzech zaborach od końca XIX w., którego bazę stanowiła utworzona w 1893 r. z inicjatywy Romana Dmowskiego tajna organizacja – Liga Narodowa. Program endecji zakładał m.in. rozbudzenie i wzmocnienie wśród Polaków świadomości narodowej, pragmatyzm i wykorzystanie istniejących możliwości prawnych do stworzenia w państwach zaborczych powszechnej organizacji skupiającej Polaków.
organizacja militarna powstała w Warszawie w 1914 roku jako Polski Związek Wojskowy (PZW) z połączenia kilku grup bojowców działających już w okresie przedwojennym. Początkowo miała przygotować kraj do antyrosyjskiego powstania, a następnie do ewentualnej walki z pozostałymi zaborcami