R1Ec5vzacwZjV
Zdjęcie przedstawia drewniany młotek sędziowski, który leży na otwartej książce. Obok znajduje się drewniana podstawka.

Nieletni wobec prawa, czyli o odpowiedzialności i reagowaniu na przemoc

Źródło: domena publiczna.

Uprawnienia służb porządkowych

Nauczysz się
  • wymieniać zadania służb porządkowych;

  • wymieniać uprawnienia policjantów i przedstawicieli innych służb porządkowych dotyczące stosowanych przez nich środków przymusu;

  • wyjaśniać uprawnienia obywateli w trakcie czynności wykonywanych przez przedstawicieli służb porządkowych.

Potencjał bezpieczeństwa wewnętrznego

W celu zabezpieczenia ludności powstało wiele instytucji. Przedstawiono je na poniższej ilustracji.

RTMxuaFYcE2MQ
Podsystemy ochronne polskiego systemu bezpieczeństwa narodowego
Źródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0.

W centrum ilustracji znajduje się piktogram z mapą Polski. Na mapie jest napis: Potencjał ochronny RP tworzą przede wszystkim. Odchodzą od niego strzałki w kierunku kolejnych 6 piktogramów. Będą wyliczone zgodnie z ruchem wskazówek zegara. 1. Zamaskowana osoba w kapeluszu. Podpis: służby specjalne. 2. Policyjny radiowóz. Podpis: straże i inspekcje wyspecjalizowane w ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego. 3. Otwarty laptop. Podpis: elementy zarządzania kryzysowego. 4. Karetka. Podpis: służby ratownictwa i ochrony ludności. 5. Słup graniczny z przymocowanym godłem Polski. Podpis: służby graniczne. 6. Waga. Podpis: wymiar sprawiedliwości.

Instytucje wymiaru sprawiedliwości

Gwarancją zapewnienia właściwego funkcjonowania państwa, w tym zagwarantowania obywatelom bezpieczeństwa, jest wymiar sprawiedliwości sprawowany przez sądy.

Władzę sądowniczą w Polsce sprawują następujące sądy:

R1OOTmmsi3h7p1
Mapa myśli. Lista elementów: Nazwa kategorii: władza sądownicza w Polsce Elementy należące do kategorii władza sądownicza w Polsce Nazwa kategorii: Sąd Najwyższy Nazwa kategorii: sądy powszechne Nazwa kategorii: sądy szczególne (sądy administracyjne i sądy wojskowe) Koniec elementów należących do kategorii władza sądownicza w Polsce
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Prokuratura

R1Yr4yWYHP1SW1
Siedziba Prokuratury Krajowej w Warszawie.
Źródło: Adrian Grycuk, licencja: CC BY-SA 3.0.

Prokuraturę stanowią Prokurator Generalny, Prokurator Krajowy, pozostali zastępcy Prokuratora Generalnego oraz prokuratorzy powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury i prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, zwanego dalej „Instytutem Pamięci Narodowej”.  Prokurator Generalny jest naczelnym organem prokuratury. Urząd Prokuratora Generalnego sprawuje Minister Sprawiedliwości.

R1ZGq8M6370os
Schemat, który prezentuje strukturę prokuratury: prokurator generalny, a następnie prokuratura krajowa. Od prokuratury krajowej odchodzą trzy linie i dzielą się na prokuratury: regionalne, okręgowe, rejonowe.
Struktura Prokuratury
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Zadania prokuratury

Podstawowym zadaniem prokuratury jest czuwanie nad przestrzeganiem praworządności i ściganie przestępstw. Zadania te realizuje:

Zadaniem prokuratorów jest prowadzenie albo nadzorowanie postępowań przygotowawczych w sprawach karnych oraz sprawowanie funkcji oskarżyciela publicznego przed sądami. Prokuratorzy wojskowi oprócz tego realizują zadania związane z przestrzeganiem prawa i utrzymaniem odpowiedniego poziomu dyscypliny wojskowej.

Prokurator jest obowiązany do podejmowania działań określonych w ustawach, kierując się zasadą bezstronności i równego traktowania wszystkich obywateli. Przy wykonywaniu czynności określonych jest niezależny.

Policja

JPOL_E3_E4_Dodatkowyopiszasobow

Policja jest umundurowaną i uzbrojoną formacją przeznaczoną do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz do utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Podstawowe zadania policji:

R11f578t5Cmsx
Podstawowe zadania Policji
Źródło: Tomorrow Sp.z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Aplikacja składa się z 9 niebieskich kół ułożonych w okrąg. W centralnej części okręgu jest niebieskie koło z informacją: podstawowe zadania Policji. Od środkowego koła odchodzą strzałki do pozostałych, gdzie wymienione są wspomniane zadania.

Treść poszczególnych pól:

1. Ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra.

2. Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym zapewnienie spokoju w miejscach publicznych oraz w środkach publicznego transportu i komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystania.

3. Inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi.

4. Wykrywanie przestępstw oraz wykroczeń i ściganie ich sprawców.

5. Nadzór nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi.

6. Kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych związanych z działalnością publiczną lub obowiązujących w miejscach publicznych.

7. Współdziałanie z policjantami z innych państw oraz organizacjami międzynarodowymi, a także z organami i instytucjami Unii Europejskiej.

8. Gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie informacji kryminalnych.

9. Prowadzenie zbiorów danych zawierających informacje gromadzone przez uprawnione organy o odciskach linii papilarnych osób, niezidentyfikowanych śladach linii papilarnych z miejsc przestępstwa oraz o wynikach analizy DNA.

Służby w Policji:

  • kryminalna;

  • śledcza;

  • wspomagająca;

  • prewencyjna;

  • kontrterrorystyczna;

  • wspomagająca działalność Policji w zakresie organizacyjnym, logistycznym i technicznym;

  • do zwalczania cyberprzestępczości.

RrUz57Neb0cZ2
Zamieszki 
Źródło: wikimedia, domena publiczna.
Polecenie 1

Zapoznaj się ze spacerem wirtualnym po Komendzie Stołecznej Policji i wykonaj zadanie.

R1Nt0B7h5mgRO
{duzepole@.
RBgGAfcyvJNMV1
Spacer wirtualny zaczynamy od zwiedzania Komendy Stołecznej Policji. Znajdujemy się na placu na wprost jej siedziby, czyli Pałacu Mostowskich. Jest to klasycystyczny, dwuskrzydłowy budynek pałacowy z okazałym, prostokątnym frontonem wieńczącym portyk złożony z czterech kolumn zbudowanych na wzór porządku jońskiego. Opis: Praca w policji to nie tylko interwencje – to także równie ważna praca biurowa. Zajrzyjmy do wnętrza Komendy Stołecznej Policji. Spacer rozpoczynamy od poznania historii budynku. Opis: Budynek Pałacu Mostowskich został wzniesiony w latach 1762–1765 przez wojewodę mińskiego Jana Hilzena. W roku 1795 nieruchomość odziedziczył jego wnuk Tadeusz Antoni Mostowski – minister spraw wewnętrznych Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, patriota i mecenas sztuki, twórca administracji Królestwa Polskiego i inicjator budowy Kanału Augustowskiego. To właśnie od jego nazwiska pałac otrzymał swoją nazwę. W 1822 r. Mostowski przekazał budynek rządowi Królestwa Polskiego, a po powstaniu listopadowym przejęła go administracja carska. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. w mieściło się tu Dowództwo Okręgu Generalnego Warszawa. Z kolei po drugiej wojnie światowej gmach był siedzibą Milicji Obywatelskiej, a obecnie jest kwaterą Komendy Stołecznej Policji. Zdjęcie przedstawia lewe skrzydło frontowej części Pałacu Mostowskich. oraz fragment części centralnej z portykiem i frontonem. Budynek jest czterokondygnacyjny. Posiada liczne, prostokątne okna ze szprosami. Źródło: Pałac Mostowskich w Warszawie, Adrian Grycuk, pl.wikipedia.org, CC BY‑SA 3.0. Możemy też poznać na spacerze architekturę Pałacu Mostowskich. Opis: Po przekazaniu przez Tadeusza Antoniego Mostowskiego nieruchomości Królestwu Polskiemu podjęto decyzję o dostosowaniu pałacu do potrzeb urzędu. Zajął się tym Włoch Antonio Corazzi – główny architekt Królestwa Polskiego. Przebudował gmach w stylu klasycystycznym, charakteryzującym się surową bryłą, symetrią kompozycji, ale również licznymi elementami dekoracyjnymi, ornamentyką z motywami greckimi i rzymskimi. Cytat: Najbardziej oryginalną częścią trzykondygnacyjnego Pałacu Mostowskich, zbudowanego na planie prostokątnym z dziedzińcem pośrodku, jest część frontowa. W centrum fasady znajduje się ryzalit z portykiem o czterech jońskich kolumnach. Portyk zwieńczony był rzeźbą Orła Białego. Pałacowa fasada została ozdobiona trzema płaskorzeźbami dłuta Pawła Malińskiego, zawierającymi sceny mitologiczne. Ta właśnie część z portykiem – najbardziej Corazziański fragment Pałacu – zachowała się, pozostałe partie ulegały przebudowom w drugiej połowie dziewiętnastego wieku. Koniec cytatu. Zdjęcie przedstawia portyk i fronton Pałacu Mostowskich. Są one podświetlone. Portyk składa się z czterech kolumn w porządku jońskim, a fronton wieńczy potężna rzeźba orła w koronie z rozpostartymi skrzydłami. Na frontonie znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca okrągły wieniec, od którego na boki odchodzą dwie szerokie wstęgi. Źródło cytatu: Historia pałacu Mostowskich, dostępny w internecie: policja.waw.pl. Źródło: Pałac Mostowskich w nocy, Solidphotouploader, pl.wikipedia.org, CC BY‑SA 3.0 PL. Po zapoznaniu się z opisami architektonicznymi możemy poznać strukturę Komendy Stołecznej Policji. Opis: Komenda Stołeczna Policji to jednostka organizacyjna podlegająca bezpośrednio Komendzie Głównej Policji. Oprócz Warszawy obejmuje swoim zasięgiem powiaty: warszawski zachodni, grodziski, pruszkowski, piaseczyński, otwocki, miński, legionowski, nowodworski i wołomiński. Zdjęcie przedstawia grupę policjantów w galowych mundurach. Policjanci stoją w szeregach, Trzymają broń. Nieopodal nich stoi trójka policjantów ze sztandarem. W tle widać inne formacje mundurowe. Źródło: Funkcjonariusze w umundurowaniu galowym, Piotr Włodarczyk, pl.wikipedia.org, CC BY‑SA 2.0. W kolejnym etapie wirtualnego spaceru poznajemy strukturę organizacyjną Komendy Stołecznej Policji. Opis będący cytatem: Strukturę organizacyjną i tryb kierowania oraz zadania komórek organizacyjnych określa Regulamin Komendy Stołecznej Policji: 1) Kierownictwo: Komendant Stołeczny Policji; I Zastępca Komendanta Stołecznego Policji (do spraw służby kryminalnej); Zastępca Komendanta Stołecznego Policji (do spraw służby prewencyjnej); Zastępca Komendanta Stołecznego Policji (do spraw służby wspomagającej). 2) Jednostki Organizacyjne Komendy Stołecznej Policji. Na obszarze działania Komendanta Stołecznego Policji funkcjonują jednostki Policji, których Komendanci (kierownicy jednostek) podlegają Komendantowi Stołecznemu Policji: Komendy Rejonowe Policji; Komendy Powiatowe Policji; Specjalistyczne Komisariaty Policji; Inne jednostki Policji. Zdjęcie przedstawia logo policji. To biała, ośmioramienna gwiazda oraz znajdujący się pod nią napis „Policja” w tym samym kolorze. Źródło cytatu: Struktura Komendy Stołecznej Policji, dostępny w internecie: bip.ksp.policja.gov.pl. Źródło: Henryk Borawski, pl.wikipedia.org, CC BY‑SA 3.0. Kolejnym etapem naszego wirtualnego spaceru jest odwiedzenie wnętrza budynku Komendy Stołecznej Policji. Znajdujemy się w dużej, nowoczesnej sali Stołecznego Stanowiska Kierowania, która wypełniona jest stanowiskami komputerowymi z dużymi ekranami. Na jednej ze ścian znajduje się duży ekran, na którym wyświetlane są trzy różne obrazy. Stołeczne Stanowisko Kierowania. Opis: Zadaniem Stołecznego Stanowiska Kierowania jest koordynowanie pracy patroli policyjnych na terenie miasta Warszawy oraz całego garnizonu stołecznego. Składa się on z trzech sekcji: dyżurnych, zarządzania kryzysowego i operacji policyjnych oraz zespołu wspomagającego służby. Zdjęcie przedstawia kilka stanowisk komputerowych z dużymi monitorami. Przed stanowiskami, na ścianie zawieszony jest duży ekran, na którym wyświetlane są dane. W budynku Komendy Stołecznej Policji możemy odwiedzić też Sekcję operacji policyjnych. Opis: Operatorzy sekcji operacji policyjnych zajmują się zapewnieniem bezpieczeństwa podczas uroczystości państwowych, wizyt zagranicznych delegacji oraz imprez i zgromadzeń publicznych o podwyższonym ryzyku. Zdjęcie przedstawia grupę policjantów z oddziału prewencji. Policjanci mają na głowach kaski z przyłbicami. W dłoniach trzymają przezroczyste tarcze ochronne z napisem Policja i gumowe pałki. Źródło: Policjanci podczas zamieszek na placu Konstytucji w Warszawie 11 listopada 2011, Adam Kliczek, http://zatrzymujeczas.pl, pl.wikipedia.org, CC‑BY‑SA‑3.0. W następnym etapie zwiedzania poznajemy Sekcję zarządzania kryzysowego. Opis: Policjanci pracujący w sekcji zarządzania kryzysowego opracowują i aktualizują instrukcje na wypadek katastrof naturalnych, awarii technicznych, ataków terrorystycznych, wojny oraz zagrożeń zewnętrznych. Zdjęcie przedstawia trzech mężczyzn w kaskach i odblaskowych kamizelkach. Mężczyźni udzielają pomocy osobie poszkodowanej w wypadku. Mężczyźni układają ranną osobę na desce. Policjanci biorący udział w ćwiczeniach z zarządzania kryzysowego, policja.waw.pl, CC BY‑SA 4.0. Obok opisanych wcześniej sekcji mamy okazję poznać Sekcję dyżurnych. Opis: W sekcji dyżurnych pracują operatorzy numeru alarmowego 997 (przekierowania ze 112). Zadaniem operatorów jest przyjmowanie zgłoszeń, a następnie rejonizacja tych zgłoszeń i przekazywanie ich do operatorów właściwych rejonów, aby ci wysłali odpowiedni patrol na miejsce zdarzenia. Do zadań dyżurnych należy też nadzór nad daną interwencją oraz telefoniczne udzielanie dzwoniącym niezbędnej pomocy aż do przybycia odpowiednich służb. Zdjęcie przedstawia policjanta w mundurze siedzącego przy stanowisku komputerowym z czterema monitorami. Policjant na założone na głowę słuchawki. Obok niego znajdują się kolejne stanowiska, przy których pracują policjanci. Źródło: Policjanci pracujący w sekcji dyżurnych, policja.waw.pl, CC BY‑SA 4.0. Dzięki wirtualnemu spacerowi mamy możliwość poznać służbę w policji. Opis: Cytat Służbę w policji może pełnić: obywatel polski o nieposzlakowanej opinii; posiadający co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe; nie skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe; korzystający z pełni praw publicznych; posiadający zdolność fizyczną i psychiczną do służby w formacjach uzbrojonych, podległych szczególnej dyscyplinie służbowej, której gotów jest się podporządkować; dający rękojmię zachowania tajemnicy stosownie do wymogów określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych. Ponadto osoby podlegające kwalifikacji wojskowej powinny posiadać uregulowany stosunek do służby wojskowej. Koniec cytatu. Zdjęcie przedstawia front budynku Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie. To duży, czterokondygnacyjny budynek, przed którym stoi duży, kamienny pomnik. Źródło cytatu: Informacja o naborze, dostępny w internecie: policja.waw.pl. Źródło: Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie, Adrian Grycuk, pl.wikipedia.org, CC BY‑SA 3.0. Ostatnim etapem zwiedzania Komendy Stołecznej Policji jest zapoznanie się z przykładową interwencją. Opis: Areszt za handel i posiadanie. Cytat: Policjanci z wydziału kryminalnego bielańskiej komendy zatrzymali młodego mężczyznę podejrzanego o posiadanie narkotyków i handel nimi. 20‑latek przy sobie posiadał 3‑CMC. Zatrzymany już usłyszał zarzuty. Sąd zastosował wobec mężczyzny areszt na okres dwóch miesięcy. Za to przestępstwo grozi kara od roku do 10 lat pozbawienia wolności. Bielańscy policjanci z wydziału kryminalnego zajmujący się zwalczaniem przestępczości narkotykowej otrzymali informację o mężczyźnie, który może posiadać zabronione substancje. Kilka dni temu funkcjonariusze, na ulicy Wrzeciono, zauważyli młodego mężczyznę, co do którego mieli uzasadnione podejrzenie, że handluje on narkotykami. Kryminalni ujawnili przy mężczyźnie 3‑CMC. Zatrzymany trafił do policyjnej celi, a narkotyki zabezpieczono. Policjanci ustalili, że młody mężczyzna udzielał również substancji psychotropowych innym osobom. Zebrany przez kryminalnych materiał dowodowy pozwolił bielańskiej prokuraturze na przedstawienie 20‑latkowi zarzutu za handel i posiadanie środków odurzających. Za te przestępstwa zatrzymanemu mężczyźnie zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii grozi teraz do 10 lat pozbawienia wolności. Sąd przychylił się do wniosku prokuratury i zdecydował już o tymczasowym aresztowaniu na dwa miesiące. Koniec cytatu. Źródło: Areszt za handel i posiadanie, dostępny w internecie: zoliborz.policja.waw.pl.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Uprawnienia policji

RKp8I3LGB7q4y
Logotyp Policji
Źródło: domena publiczna.

Policja wykonuje czynności: operacyjno‑rozpoznawcze, dochodzeniowo‑śledcze i administracyjno‑porządkowe w celu rozpoznawania oraz wykrywania przestępstw i wykroczeń oraz zapobiegania im, poszukiwania poszukiwania osób ukrywających się przed organami ścigania lub wymiaru sprawiedliwości, poszukiwania osób, które należy odnaleźć w celu zapewnienia ochrony ich życia, zdrowia lub wolności. Wykonuje też czynności na polecenie sądu, prokuratora, organów administracji państwowej i samorządu terytorialnego.

Ważne!

Zapamiętaj:
Policjanci w toku wykonywania czynności służbowych mają obowiązek respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka (art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji).

R1AKhqPuZYA3C
Animacja przedstawia prawa i obowiązki policjanta oraz obywatela.

Zatrzymanie pojazdu do kontroli

Zgodnie z ustawą Prawo o Ruchu Drogowym, zadaniem policji jest czuwanie nad bezpieczeństwem i porządkiem ruchu na drogach, kierowanie ruchem oraz jego kontrolowanie. W związku z tym policjanci są zobowiązani do zapobiegania przestępstwom i wykroczeniom przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w ruchu drogowym. Mogą oni działać represyjnie, wystawiając mandaty za popełnione wykroczenie, oraz prewencyjnie, zatrzymując pojazdy do kontroli. Oprócz policji instytucją zajmującym się zapewnieniem bezpieczeństwa w ruchu drogowym jest Inspekcja Transportu Drogowego.

R1bBNfA0Qie6o
Nagranie zawiera dźwięk syreny radiowozu policyjnego.
Rw5ha0G4C6ovQ
Nie tylko kierujący autem może otrzymać mandat za nieprzestrzeganie odpowiednich przepisów.
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.

Uczestnik ruchu drogowego niekierujący samochodem może otrzymać mandat za m.in.:

  • niestosowanie się do znaków drogowych dotyczących ruchu pieszych,

  • wchodzenie na jezdnię bezpośrednio przed jadący pojazd,

  • korzystanie na przejściu z telefonu komórkowego,

  • korzystanie na przejściu z innych urządzeń elektronicznych,

  • wchodzenie na jezdnię spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczającej widoczność drogi,

  • przechodzenie przez jezdnię w miejscu, w którym urządzenia zabezpieczające lub przeszkoda oddzielają drogę dla pieszych lub chodnik od jezdni,

  • przebieganie przez jezdnię,

  • chodzenie po torowisku,

  • wchodzenie na torowisko, gdy zapory są opuszczone lub rozpoczęto ich opuszczanie,

  • korzystanie z dróg nieprzeznaczonych dla pieszych,

  • naruszenie obowiązku korzystania przez pieszego z chodnika lub drogi dla pieszych, a w razie ich braku – z pobocza,

  • naruszenie przez kierującego rowerem obowiązku korzystania z drogi dla rowerów lub pasa ruchu dla rowerów (jeśli są one wyznaczone dla kierunku, w którym się porusza lub zamierza skręcić),

  • nieustąpienie miejsca pieszym przez kierującego rowerem korzystającego z drogi dla rowerów i pieszych,

  • naruszenie przez kierującego rowerem lub motorowerem zakazu jazdy bez trzymania co najmniej jednej ręki na kierownicy oraz nóg na pedałach lub podnóżkach.

R12394Ld9mKPa
Patrol policji
Źródło: Polska Zielona Sieć, licencja: CC BY 2.0.

Stosowanie przez policję broni i środków przymusu bezpośredniego

RKWwa64tKQRRU
Blokada policyjna. 
Źródło: Piotr Drabik, licencja: CC BY 2.0.

Policja, podobnie jak inne organy bezpieczeństwa państwa, może użyć broni palnej w ściśle określonych sytuacjach. Jest to możliwe przede wszystkim w razie konieczności odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na:

  • życie, zdrowie lub wolność uprawnionego do użycia broni lub innej osoby;

  • ważne obiekty, urządzenia lub obszary;

  • mienie, jeśli zamach stwarza jednocześnie bezpośrednie zagrożenie życia, zdrowia lub wolności człowieka;

  • nienaruszalność granicy państwowej przez osobę, która wymusza jej przekroczenie przy użyciu pojazdu, broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu;

  • bezpieczeństwo konwoju lub doprowadzenia.

W razie konieczności przeciwstawienia się osobie:

  • niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni, materiału wybuchowego lub innego niebezpiecznego przedmiotu, którego użycie może zagrozić życiu, zdrowiu lub wolności uprawnionego lub innej osoby;

  • bezpośredni pościg za osobą, wobec której użycie broni palnej było dopuszczalne w przypadkach określonych literą prawa;

  • istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełniła przestępstwo.

Zanim dojdzie do użycia broni, należy krzyknąć „Policja”, wezwać daną osobę do porzucenia broni, zaniechania ucieczki lub stosowania przemocy, ostrzec o możliwości użycia broni (np. okrzyk „Stój, bo strzelam!”), a następnie oddać strzał ostrzegawczy. W przypadku bezpośredniego zagrożenia życia od części tych czynności można odstąpić. Broni palnej używa się tak, by wyrządzić możliwie najmniejszą szkodę.

Środki przymusu bezpośredniego, do których stosowania uprawniony jest kwalifikowany pracownik ochrony fizycznej

R2fcRSfoPLPp31
Ilustracja zatytułowana jest Środki przymusu bezpośredniego, do których stosowania uprawniony jest kwalifikowany pracownik ochrony fizycznej. Przedstawia zdjęcie pracownika ochrony od przodu. Ochroniarz ubrany jest w czarny mundur złożony z koszuli, spodni bojówek, butów i czapki z daszkiem. Przy pasie ma pałkę typu tonfa, kajdanki, chemiczny środek obezwładniający oraz paralizator. Obok pracownika siedzi pies - owczarek niemiecki w specjalnej uprzęży. Sierść ma krótką, w odcieniach brązu i czerni. Ma otwarty pysk i wyciągnięty język. Na ilustracji znajdują się punkty interaktywne, po kliknięciu których pojawia się ramka z ilustracją i z tekstem oraz z tożsamym z nim nagraniem audio.
  1. Środek przymusu bezpośredniego – siła fizyczna
    Tekst
    Pierwszym ze środków przymusu bezpośredniego używanym bądź wykorzystywanym przez pracowników ochrony fizycznej jest siła fizyczna.
    Siła fizyczna może być używana lub wykorzystywana w postaci technik:
    • transportowych,
    • obrony,
    • obezwładniania.
    Pracownik ochrony fizycznej może użyć siły fizycznej lub wykorzystać ją w następujących przypadkach:
    • odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność pracownika ochrony fizycznej lub innej osoby,
    • przeciwdziałania bezpośredniemu zamachowi na ochraniane przez pracownika ochrony fizycznej obszary, obiekty lub urządzenia,
    • przeciwdziałania niszczeniu mienia,
    • ujęcia osoby, udaremnienia jej ucieczki, lub pościgu za tą osobą,
    • pokonania czynnego oporu,
    • zapewnienia bezpieczeństwa konwoju lub doprowadzenia.
    Używając siły fizycznej lub wykorzystując ją, nie wolno zadawać uderzeń, chyba że pracownik ochrony fizycznej działa w celu odparcia zamachu na życie lub zdrowie własne lub innych osób albo na mienie lub przeciwdziała ucieczce.
  2. Środek przymusu bezpośredniego – pałka służbowa
    Ilustracja
    Zdjęcia przedstawiają trzy rodzaje pałek służbowych. Pierwsza jest pałka typu tonfa z tworzywa sztucznego. Jest czarna. Posiada dodatkową, poprzeczną rękojeść. Druga to pałka prosta z białego tworzywa sztucznego. Trzecia jest pałka teleskopowa, złożona z rękojeści oraz metalowej, rozkładanej części.
    Tekst
    Drugim ze środków przymusu bezpośredniego używanym bądź wykorzystywanym przez pracowników ochrony fizycznej jest pałka służbowa.
    Najczęściej stosowane pałki służbowe to:
    • Pałka wielofunkcyjna typu tonfa
    Ta unowocześniona forma pałki, wywodząca się z Dalekiego Wschodu, to prosty i wyjątkowo skuteczny środek przymusu bezpośredniego. Wykonana jest z twardego polipropylenu. Tym, co wyróżnia pałki typu tonfa od innych pałek, jest dodatkowa, poprzeczna rękojeść, pozwalająca wykonywać bardzo mocne pchnięcia i wiele innych technik, których wykonanie zwykłą pałką nie byłoby możliwe. Wariant z gardą w kształcie serca u nasady poprzeczki daje lepszą ochronę dłoni przy blokowaniu uderzeń.
    • Pałka prosta
    Wykonana jest zazwyczaj z gumy lub mieszanek polimerów. Posiada część chwytną i część służącą do zadawania uderzeń lub blokowania ataków. Może być wyposażona w pasek zakładany na nadgarstek, aby zapobiec wypadnięciu jej z dłoni.
    • Pałka teleskopowa
    Jest to rodzaj składanej broni, wykonanej ze stalowej rury, z antypoślizgowym chwytem. Może być ona przenoszona w kieszeni munduru, w specjalnym uchwycie montowanym do pasa lub do kamizelki taktycznej. Produkowane są wersje wzmocnione przez hartowanie.
    Pałki służbowej można użyć lub wykorzystać ją w następujących przypadkach:
    • odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność pracownika ochrony fizycznej lub innej osoby,
    • przeciwdziałania bezpośredniemu zamachowi na ochraniane przez pracownika ochrony fizycznej obszary, obiekty lub urządzenia,
    • przeciwdziałania niszczeniu mienia,
    • ujęcia osoby, udaremnienia jej ucieczki, lub pościgu za tą osobą,
    • pokonania czynnego oporu,
    • zapewnienia bezpieczeństwa konwoju lub doprowadzenia.
    Pałki służbowej nie stosuje się wobec osób, w stosunku do których użyto kajdanek lub przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej. Wyjątkiem są dźwignie transportowe stosowane przy użyciu pałki służbowej (dotyczy paralizatorów a nie kajdanek).
    Pałki służbowej używa się do obezwładnienia osoby przez zadanie bólu fizycznego lub zablokowania kończyn albo wykorzystuje się ją w celu obezwładnienia zwierzęcia.
    Pałką służbową nie wolno zadawać uderzeń i pchnięć w głowę, szyję, brzuch i nieumięśnione oraz szczególnie wrażliwe części ciała, z wyjątkiem sytuacji, gdy zachodzi konieczność odparcia zamachu stwarzającego bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia pracownika ochrony fizycznej lub innej osoby.
  3. Środek przymusu bezpośredniego – przedmiot przeznaczony do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej
    Ilustracja
    Zdjęcia przedstawiają trzy paralizatory. Pierwszy i drugi składa się z czarnej rękojeści z tworzywa sztucznego. Na końcu są umieszczone metalowe elektrody. Trzecie urządzenie ma formę pistoletu złożonego z rękojeści, lufy i spustu.
    Tekst
    Trzecim ze środków przymusu bezpośredniego używanym bądź wykorzystywanym przez pracowników ochrony fizycznej jest przedmiot przeznaczony do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej.
    Aby wyposażyć pracownika ochrony fizycznej w przedmiot przeznaczony do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej o średniej wartości prądu w obwodzie przekraczającej dziesięciu miliamperów, wymagane jest, aby pracownik ten był dopuszczony do posiadania broni. Przedmiot przeznaczony do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej może być wykonany z aluminium i tworzywa sztucznego. Może działać kontaktowo lub poprzez wystrzeliwanie z kartridża dwóch elektrod w formie małych harpunów, połączonych cienkim przewodem z przedmiotem przeznaczonym do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej. Haczyki na końcach elektrod utrudniają ich usunięcie przez agresora. Po trafieniu w napastnika wbijają się one w jego ubranie lub ciało. Napastnik po porażeniu prądem nie jest zdolny do ataku. Przedmiot przeznaczony do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej razi napastnika prądem przez kilkanaście sekund bez przerwy po pojedynczym ściągnięciu spustu i całkowicie pozbawia go kontroli nad mięśniami, a co za tym idzie – nad ciałem. Urządzenie może być zasilane wymiennym akumulatorem o dużej pojemności
    Przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej mogą być użyte lub wykorzystane w następujących przypadkach:
    • odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność pracownika ochrony fizycznej lub innej osoby,
    • przeciwdziałania bezpośredniemu zamachowi na ochraniane przez pracownika ochrony fizycznej obszary, obiekty i urządzenia,
    • przeciwdziałania niszczeniu mienia,
    • ujęcia osoby, udaremnienia jej ucieczki lub pościgu za tą osobą,
    • pokonania czynnego oporu,
    • zapewnienia bezpieczeństwa konwoju lub doprowadzenia.
    Przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej używa się w celu krótkotrwałego obezwładnienia osoby lub wykorzystuje się je w celu krótkotrwałego obezwładnienia zwierzęcia, jeżeli użycie innych środków przymusu bezpośredniego jest niemożliwe albo może okazać się bezskuteczne.
    Używając przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej, nie celuje się w głowę.
    Przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej nie używa się wobec osób, w stosunku do których zastosowano kajdanki.
  4. Środek przymusu bezpośredniego – chemiczny środek obezwładniający
    Ilustracja
    Przedstawia czarny zbiornik ze środkiem chemicznym do obezwładniania wraz z głowicą do jego rozpylania.
    Tekst
    Czwartym ze środków przymusu bezpośredniego używanym bądź wykorzystywanym przez pracowników ochrony fizycznej jest chemiczny środek obezwładniający.
    Pracownik ochrony fizycznej stosuje chemiczny środek obezwładniający w postaci ręcznego miotacza substancji obezwładniających. Jest to pojemnik zawierający środek obezwładniający, który wyrzucany jest pod ciśnieniem z dyszy kierunkowej po naciśnięciu przycisku. Aerozol, strumień cieczy lub pianki należy skierować w stronę napastnika z bezpośredniej odległości. Ręczne miotacze gazu zawierają preparaty obezwładniające pochodzenia naturalnego na bazie pieprzu, papryki lub olejku musztardowego lub lakrymatory – gazy powodujące łzawienie, zaciskanie powiek, ślinotok, kichanie, kaszel i tym podobne reakcje, w zależności od preparatu zawartego w miotaczu.
    Użycie lub wykorzystanie przez pracownika ochrony fizycznej substancji obezwładniających jest możliwe w następujących przypadkach:
    • odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność pracownika ochrony fizycznej lub innej osoby,
    • przeciwdziałania bezpośredniemu zamachowi na ochraniane przez pracownika ochrony fizycznej obszary, obiekty lub urządzenia,
    • przeciwdziałania niszczeniu mienia,
    • ujęcia osoby, udaremnienia jej ucieczki, lub pościgu za tą osobą,
    • pokonania czynnego oporu,
    • zapewnienia bezpieczeństwa konwoju lub doprowadzenia.
    Chemicznych środków obezwładniających używa się lub wykorzystuje się je w celu krótkotrwałego zakłócenia orientacji przestrzennej lub obezwładnienia.
    Chemicznych środków obezwładniających nie używa się w stosunku do osób, wobec których zastosowano kajdanki lub przedmioty służące do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej.
    Nie zaleca się stosowania ręcznych miotaczy substancji obezwładniających w pomieszczeniach zamkniętych o małej kubaturze.
  5. Środek przymusu bezpośredniego – kajdanki
    Tekst
    Piątym ze środków przymusu bezpośredniego używanym bądź wykorzystywanym przez pracowników ochrony fizycznej są kajdanki.
    Kajdanki wykonane są ze stali niklowanej lub oksydowanej. Składają się z dwóch bransolet, połączonych zazwyczaj podwójnym łańcuszkiem oczkowym, zaspawanym w celu jego wzmocnienia. Posiadają blokadę w postaci podwójnej lub pojedynczej zapadki, uniemożliwiającą ciaśniejsze zaciśnięcie bransolet. W komplecie zazwyczaj znajdują się dwa lub trzy kluczyki. Wzmocniona konstrukcja kajdanek zdecydowanie zmniejsza ryzyko ich rozkucia.
    Kajdanek używa się w celu częściowego unieruchomienia kończyn.
    Pracownik ochrony fizycznej stosuje kajdanki, zakładając je na ręce z tyłu tułowia.
    Gdy w ocenie pracownika ochrony fizycznej prawdopodobieństwo podjęcia próby ucieczki, stawiania czynnego oporu lub wystąpienia zachowania mogącego zagrażać życiu, zdrowiu lub mieniu jest nieznaczne, kajdanki można założyć na ręce trzymane z przodu.
    Kajdanek można użyć lub wykorzystać je w następujących przypadkach:
    • odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność pracownika ochrony fizycznej lub innej osoby,
    • przeciwdziałania bezpośredniemu zamachowi na ochraniane przez pracownika ochrony fizycznej obszary, obiekty lub urządzenia,
    • przeciwdziałania niszczeniu mienia,
    • ujęcia osoby, udaremnienia jej ucieczki, lub pościgu za tą osobą,
    • pokonania czynnego oporu,
    • zapewnienia bezpieczeństwa konwoju lub doprowadzenia.
  6. Środek przymusu bezpośredniego – pies służbowy
    Ilustracja
    Zdjęcie przedstawia psa - owczarka belgijskiego w specjalnej uprzęży. Sierść ma krótką, w odcieniach brązu i czerni. Ma otwarty pysk i wyciągnięty język. Obok stoi pracownik ochrony i trzyma w ręku smycz. W tle widoczne są zielone rośliny.
    Tekst
    Szóstym ze środków przymusu bezpośredniego używanym bądź wykorzystywanym przez pracowników ochrony fizycznej jest pies służbowy. Pracownik ochrony fizycznej może użyć psa służbowego w następujących przypadkach:
    • odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność pracownika ochrony fizycznej lub innej osoby,
    • przeciwdziałania bezpośredniemu zamachowi na ochraniane przez pracownika ochrony fizycznej obszary, obiekty lub urządzenia,
    • ujęcia osoby, udaremnienia jej ucieczki lub pościgu za tą osobą,
    • pokonania czynnego oporu,
    • zapewnienia bezpieczeństwa konwoju lub doprowadzenia.
    Pracownik ochrony fizycznej używa psa służbowego, gdy ma on założony kaganiec, chyba że został wytresowany do działania bez kagańca.
    Użycie psa służbowego bez kagańca jest możliwe również wtedy, gdy służy do:
    • odparcia zamachu na życie lub zdrowie uprawnionego lub innej osoby,
    • wykonywania czynności służbowych wobec osób, w stosunku do których użycie broni palnej jest dopuszczalne w przypadkach:
      • konieczność odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na:
        • życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,
        • ważne obiekty, urządzenia lub obszary albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,
        • mienie, który stwarza jednocześnie bezpośrednie zagrożenie życia, zdrowia lub wolności uprawnionego lub innej osoby, albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,
      • konieczność przeciwstawienia się osobie:
        • niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni, materiału wybuchowego lub innego niebezpiecznego przedmiotu, którego użycie może zagrozić życiu, zdrowiu lub wolności uprawnionego lub innej osoby,
        • która usiłuje bezprawnie odebrać broń palną uprawnionemu lub innej osobie uprawnionej do jej posiadania.
    Pies służbowy jest to pies specjalnie wyszkolony do wykonywania zadań związanych z egzekwowaniem prawa lub zapewnieniem bezpieczeństwa fizycznego ludzi.
    Każdy wyszkolony pies ma wykwalifikowanego opiekuna-przewodnika, który współpracuje z psem w celu pomyślnego wykonania powierzonego im zadania, a także zapewnia psu opiekę i dba o jego wyszkolenie. W przypadku służb ochrony do służby patrolowej najczęściej wykorzystuje się belgijskie owczarki malinois i owczarki niemieckie.
Środki przymusu bezpośredniego, do których stosowania uprawniony jest kwalifikowany pracownik ochrony fizycznej
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.

Środków przymusu bezpośredniego używa się w sposób niezbędny do osiągnięcia celów tego użycia, proporcjonalnie do stopnia zagrożenia, wybierając środek o możliwie jak najmniejszej dolegliwości.

JPOL_E3_E4_Dodatkowyopiszasobow

Wobec kobiet w widocznej ciąży, osób, których wygląd wskazuje na wiek do 13 lat, oraz osób o widocznej niepełnosprawności można użyć wyłącznie siły fizycznej w postaci technik obezwładnienia.

Służba Więzienna

Służba Więzienna (SW) jest umundurowaną i uzbrojoną formacją apolityczną podległą ministrowi sprawiedliwości, która ma własną strukturę organizacyjną i realizuje zadania w zakresie wykonywania tymczasowego aresztowania, kar pozbawienia wolności oraz środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności. Podstawowe zadania SW prezentuje poniższa grafika interaktywna.

R1I9GVPSqTIPy
Podstawowe zadania Służby Więziennej
Źródło: Tomorrow Sp.z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Aplikacja składa się z 7 niebieskich kół ułożonych w okrąg. W centralnej części okręgu znajduje się niebieskie koło z informacją: podstawowe zadania Służby Więziennej. Od środkowego koła odchodzą strzałki do pozostałych, gdzie wymienione są wspomniane zadania.

Treść kolejnych elementów aplikacji (od góry zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara):

1. Prowadzenie oddziaływań penitencjarnych i resocjalizacyjnych wobec osób skazanych na karę pozbawienia wolności, przede wszystkim przez organizowanie pracy sprzyjającej zdobywaniu kwalifikacji zawodowych, nauczania oraz specjalistycznych oddziaływań terapeutycznych.

2. Wykonywanie tymczasowego aresztowania w sposób zabezpieczający prawidłowy tok postępowania karnego o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.

3. Zapewnienie osobom skazanym na karę pozbawienia wolności lub tymczasowo aresztowanym przestrzegania ich praw, a zwłaszcza humanitarnych warunków bytowych, poszanowanie godności, opieki zdrowotnej i religijnej.

4. Ochrona społeczeństwa przed sprawcami przestępstw lub przestępstw skarbowych, osadzonymi w zakładach karnych lub aresztach śledczych.

5. Zapewnienie w zakładach karnych i aresztach śledczych porządku i bezpieczeństwa.

6. Wykonywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tymczasowego aresztowania oraz kar pozbawienia wolności i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności, jeżeli mają być wykonywane w zakładach karnych i aresztach śledczych, i jeżeli wynikają z realizacji orzeczenia wydanego przez właściwy organ.

7. Współdziałanie z odpowiednimi formacjami innych państw oraz organizacjami międzynarodowymi na podstawie umów i porozumień międzynarodowych.

Struktura organizacyjna Służby Więziennej obejmuje Centralny Zarząd Służby Więziennej, okręgowe inspektoraty Służby Więziennej, zakłady karne, areszty śledcze oraz ośrodki szkolenia i doskonalenia kadr. W Służbie Więziennej służbę pełni ok. 27 tysięcy funkcjonariuszy. Ponadto zatrudnia ona także ok. 3000 pracowników cywilnych.

R14VyOeEOiOBh
Funkcjonariusz Służby Więziennej
Źródło: T. Wózek (Tomorrow Sp. z o.o.), licencja: CC BY 3.0.

Służby specjalne

Przyjmuje się, że podmiotami realizującymi specjalne zadania ochronne w Rzeczypospolitej są m.in: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW) i Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA).

RyMryNkTigTt01
Wskaż najważniejszą cechę działalności służb specjalnych.
Źródło: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, domena publiczna.

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego chroni państwo przed zorganizowanymi działaniami mogącymi być zagrożeniem dla niepodległości i porządku konstytucyjnego Polski oraz funkcjonowania struktur państwowych. ABW zapewnia ochronę informacji niejawnych, pozyskuje i analizuje oraz przekazuje właściwym organom informacje o istotnym znaczeniu dla bezpieczeństwa wewnętrznego państwa.

Centralne Biuro Antykorupcyjne jest powołane do zwalczania korupcjikorupcjakorupcji w życiu publicznym i gospodarczym oraz działalności naruszającej interesy ekonomiczne państwa polskiego. CBA prowadzi sprawy operacyjne, działalność kontrolną, prewencyjną i edukacyjną.

R11WdlhppCO0B
Logo CBA
Źródło: CBA (https://commons.wikimedia.org), domena publiczna.

Państwowa Straż Pożarna

Służby ratownictwa i ochrony ludności stanowią kolejny podsystem ochronny polskiego systemu bezpieczeństwa narodowego. Wyjątkową rolę odgrywa Państwowa Straż PożarnaPaństwowa Straż PożarnaPaństwowa Straż Pożarna (PSP), której zadania przedstawia poniższa grafika interaktywna.

Rxxo1xxZvtO90
Podstawowe zadania Państwowej Straży Pożarnej
Źródło: Tomorrow Sp.z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Aplikacja składa się z 7 niebieskich kół ułożonych w okrąg. W centralnej części okręgu niebieskie koło z informacją: podstawowe zadania Państwowej Straży Pożarnej. Aby odczytać i odsłuchać poszczególne zadanie należy kliknąć przyciskiem myszy na jedno z 7 otaczających środkowy napis kół. Aby zakończyć należy kliknąć na to koło ponownie.

Treść pól:

1. Rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń.

2. Organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń.

3. Wykonywanie pomocniczych, specjalistycznych czynności ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze.

4. Kształcenie kadry na potrzeby Państwowej Straży Pożarnej i innych jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności.

5. Nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych.

6. Prowadzenie prac naukowo‑badawczych w zakresie ochrony przeciwpożarowej i ochrony ludności.

7. Współdziałanie ze strażami pożarnymi i służbami ratowniczymi innych państw oraz organizacjami międzynarodowymi.

PSP jest formacją powołaną do walki z pożarami, a także klęskami żywiołowymi i różnymi zagrożeniami miejscowymi. Prowadzi akcje ratownicze podczas katastrof, wypadków komunikacyjnych, budowlanych oraz chemicznych. Do jej zadań należy też sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych i wydawanie w tym zakresie opinii. Ponadto PSP podejmuje ścisłą współpracę z ochotniczymi strażami pożarnymi.

RGZk54xHNH1dX1
Przedstaw argumenty, dlaczego Państwowa Straż Pożarna cieszy się dużym zaufaniem społecznym.
Źródło: domena publiczna.

Straże gminne (miejskie)

Instytucjami bezpieczeństwa publicznego podległymi samorządowi terytorialnemu lub nadzorowanymi przez niego są: straże gminne (miejskie)straż gminna (miejska)straże gminne (miejskie) i ochotnicze straże pożarne, które są organizacjami pozarządowymi i tradycyjnie realizują zadania z zakresu zapobiegania pożarom i gaszenia ich.

RNEmRuCdeeHmk
Funkcjonariusze straży miejskiej
Źródło: Arek Olek (https://www.flickr.com), licencja: CC BY-SA 2.0.

Straż gminna spełnia służebną rolę wobec społeczności lokalnej, wykonując swe zadania z poszanowaniem godności i praw obywateli. W celu ochrony i przywrócenia porządku publicznego strażnicy mogą nie tylko stosować takie środki jak kajdanki, pałki wielofunkcyjne, miotacze gazu czy paralizatory, ale także nakładać mandaty i ujmować osoby zakłócające porządek, celem przekazania ich policji.

Działalność Straży Granicznej

Polecenie 2
Zapoznaj się z treścią schematu interaktywnego i wykonaj polecenia.
Zapoznaj się z treścią schematu interaktywnego i wykonaj polecenia.
RwH0JFfT43dp81
Prezentacja opisująca działalność Straży Granicznej.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 3
R1AiHhbHuM20R
Wskaż, które z zadań stawianych przed Strażą Graniczną są twoim zdaniem najtrudniejsze. Uzasadnij swoją opinię. (Uzupełnij).
Polecenie 4

Zapoznaj sie z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.

1
Zasady Etyki Zawodowej Funkcjonariuszy Straży Granicznej

III. Funkcjonariusz Straży Granicznej w czasie służby i poza nią:
(…)
Służąc Państwu i Narodowi Polskiemu nie manifestuje publicznie poglądów i sympatii politycznych, nie uczestniczy w strajkach, nie tworzy i nie bierze udziału w działalności partii politycznych; nie ulega wpływom i naciskom politycznym.

CART8 Źródło: Zasady Etyki Zawodowej Funkcjonariuszy Straży Granicznej, dostępny w internecie: strazgraniczna.pl [dostęp 20.07.2020].
RlIOsqUREfL1Z
Przedstaw swoją opinię na temat zakazu uczestnictwa w strajkach i w działalności partii politycznych przez funkcjonariuszy SG. (Uzupełnij).

Prywatne instytucje ochrony

Kilka słów należy poświęcić również prywatnym instytucjom ochrony, które są komercyjnymi podmiotami realizującymi zadania z zakresu ochrony osób i mienia.

Rozwój prywatnego sektora usług ochrony osób i mienia w Polsce trwa od czasu transformacji systemowej na początku lat 90. XX w. Pierwsze zezwolenia na wykonywanie tego typu działalności zostały wydane na podstawie przepisów ustawy o działalności gospodarczej. W 1998 r. wprowadzono do polskiego porządku prawnego ustawę o ochronie osób i mienia, całościowo regulującą działalność prywatnych instytucji ochrony. Łączną liczbę pracowników ochrony w Polsce szacuje się na 110‑150 tysięcy osób.

R1CajyyLerzCh
Pracownicy prywatnej firmy ochroniarskiej
Źródło: Tomorrow Sp.z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Prywatny sektor ochrony świadczy w naszym kraju bogatą ofertę usług, do których zalicza się m.in.:

  • fizyczną ochronę obiektów i terenów,

  • konwojowanie pieniędzy i kosztowności,

  • osobistą fizyczną ochronę osób,

  • ochronę imprez sportowych i artystycznych.

Podsumowanie

Głównym celem działania organów ścigania jest wykrywanie przestępstw oraz ściganie ich sprawców. W tym celu prowadzą one śledztwa i dochodzenia. Najważniejsze organy ścigania w Polsce to prokuratura i policja. Oprócz nich do organów ścigania zaliczamy także Żandarmerię WojskowąŻandarmeria WojskowaŻandarmerię Wojskową, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Straż Graniczną oraz Służbę Celno‑SkarbowąSłużba Celno‑SkarbowaSłużbę Celno‑Skarbową.

Prowadząc swoje działania, funkcjonariusze organów ścigania muszą przestrzegać obowiązującego prawa. Jednak w okolicznościach określonych w ustawach mają prawo do użycia broni palnej, środków przymusu bezpośredniego, zatrzymywania i legitymowania obywateli. Funkcjonariusze organów ściągania podlegają szczególnej ochronie prawnej – przestępstwa wobec nich są zagrożone surowszą karą niż w wypadku innych osób.

Ćwiczenie 1
Rc3cUUwHP0rWr
Wskaż obszar działalności, który nie jest zaliczany do zakresu bezpieczeństwa wewnętrznego państwa. Możliwe odpowiedzi: 1. wymiar sprawiedliwości, 2. służby specjalne, 3. służba dyplomatyczna, 4. służby ratownictwa i ochrony ludności
Ćwiczenie 2
R1MHagIvQH80z1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
RfrH9hNxH7wrS
Przyporządkuj podmiot do zakresu zadań. Służba Więzienna Możliwe odpowiedzi: 1. prowadzi resocjalizację, 2. nadzoruje śledztwo, 3. izoluje przestępców od społeczeństwa, 4. wnosi lub popiera akt oskarżenia przed sądem prokurator Możliwe odpowiedzi: 1. prowadzi resocjalizację, 2. nadzoruje śledztwo, 3. izoluje przestępców od społeczeństwa, 4. wnosi lub popiera akt oskarżenia przed sądem
1
Ćwiczenie 4

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.

1
bas Twoje dziecko jedzie autokarem na kolonię? Poproś policjantów o kontrolę bezpieczeństwa

Ruszają wakacyjne wyjazdy na kolonie i obozy. Mimo epidemii, także i w tym roku wiele dzieci wyjedzie na zorganizowany wypoczynek. Wrocławscy policjanci uruchamiają punkt kontroli, do którego będzie można skierować na kontrolę autokary przewożące dzieci. Wszystko, by zapewnić bezpieczeństwo podczas podróży. W trakcie kontroli autokaru mundurowi będą kontrolować nie tylko stan techniczny i wyposażenie autobusu, ale też i uprawnienia oraz trzeźwość kierującego.

CART9 Źródło: bas, Twoje dziecko jedzie autokarem na kolonię? Poproś policjantów o kontrolę bezpieczeństwa, 23.06.2020, dostępny w internecie: tuwroclaw.com [dostęp 7.07.2020].
RTSv2aogugcIR
Wskaż obszar bezpieczeństwa poddany kontroli policji oraz podmiot, który oprócz policji jest uprawniony do badania przestrzegania przepisów dotyczących transportu drogowego i przewozu osób. (Uzupełnij).
Ćwiczenie 5
R1WnBjP5hO5uc
Wskaż, które stwierdzenie jest prawdziwe, a które fałszywe. Państwowa Straż Pożarna zwalcza skutki klęsk żywiołowych i prowadzi akcje ratownicze. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego realizuje zadania w zakresie ochrony granicy państwowej i kontroli ruchu granicznego; zapobiega przemytowi substancji niebezpiecznych przez granicę. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Straż Graniczna zapobiega działaniom mającym stanowić zagrożenie dla niepodległości i porządku konstytucyjnego Polski. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz.
Ćwiczenie 6
R1ZyFCJqCrrAF
zadanie interaktywne
EdB
Źródło: Michał Banaś, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7
RKJnFsrbsJ2Dw
zadanie interaktywne
EdB
Źródło: Michał Banaś, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 8
Rbq4RLNN0MP5U
Możliwe odpowiedzi: 1. Straż Miejska., 2. Państwowa Straż Pożarna., 3. Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego., 4. Ochotnicza Straż Pożarna., 5. Straż Ochrony Kolei., 6. Policja, 7. Prywatne firmy ochroniarskie.
EdB
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 5

Napisz wypracowanie, w którym wyjaśnisz, dlaczego odpowiednie współdziałanie wymiaru sprawiedliwości, prokuratury, służb specjalnych oraz Policji jest niezbędne dla zapewnienia ochrony obywateli Rzeczypospolitej Polskiej.

R1OwJQUVJ4GMu
(Uzupełnij).

Słownik

korupcja
korupcja

obiecywanie, proponowanie, wręczanie, żądanie, przyjmowanie przez jakąkolwiek osobę (bezpośrednio lub pośrednio) jakiejkolwiek nienależnej korzyści majątkowej, osobistej lub innej, dla niej samej lub jakiejkolwiek innej osoby, bądź przyjmowanie propozycji/obietnicy takich korzyści w zamian za działanie lub zaniechanie działania w wykonywaniu funkcji publicznej lub w toku działalności gospodarczej

Państwowa Straż Pożarna
Państwowa Straż Pożarna

zawodowa, umundurowana i wyposażona w specjalistyczny sprzęt formacja, przeznaczona do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami

Służba Celno‑Skarbowa
Służba Celno‑Skarbowa

jednolita, umundurowana formacja stanowiąca element Krajowej Administracji Skarbowej (KAS), utworzona w celu zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa obszaru celnego Wspólnoty Europejskiej, w tym zgodności z prawem przywozu towarów na ten obszar oraz wywozu towarów z tego obszaru

R1YruqTjSB5FP
Pojazd Służby Celno‑Skarbowej.
Źródło: dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:20190721_140545_%C5%9Awiecko-Frankfurt_border_crossing_July_2019.jpg#filelinks [dostęp 11.08.2021], domena publiczna.
straż gminna (miejska)
straż gminna (miejska)

umundurowana i wyposażona w środki przymusu bezpośredniego formacja tworzona na terenie gminy w celu ochrony porządku publicznego

Żandarmeria Wojskowa
Żandarmeria Wojskowa

wyodrębniona i wyspecjalizowana służba Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, której działalność polega na zapewnieniu przestrzegania dyscypliny wojskowej oraz ochranianie porządku publicznego i zapobieganie popełnianiu przestępstw na terenach jednostek wojskowych oraz w miejscach publicznych

RLc6eBOVfHhRG
(Uzupełnij).