Warto wiedzieć!

Syzyfowe prace to powieść nietypowa w twórczości Stefana Żeromskiego, w której można odnaleźć liczne nawiązania do życia autora, zwłaszcza z czasów jego młodości. To także dzieło o dorastaniu młodego pokolenia w niełatwej rzeczywistości czasów porozbiorowych, kiedy władze zaborcze robiły wszystko, aby Polacy wyrzekli się swojej tożsamości narodowej. Walka o polskość podczas zaborów staje się w utworze tematem przewodnim, zaś postawy polskich uczniów pokazują, że krzewienie kultury rosyjskiej wśród Polaków to iście syzyfowa pracasyzyfowa pracasyzyfowa praca.

O autorze

Stefan Żeromski urodził się w 1864 r. w Strawczynie w ziemi kieleckiej w zaborze rosyjskim i zawsze pozostał wierny Kielecczyźnie. Nauki pobierał w szkole podstawowej w Psarach, a następnie w gimnazjum w Kielcach. Wszystkie przedmioty wykładano wówczas w języku rosyjskim, nawet literaturę polską. Szkolne doświadczenia Żeromski opisał później w swojej słynnej powieści Syzyfowe prace. W połowie lat 80. XIX w., jako gimnazjalista, Żeromski uczestniczył w spotkaniach tajnego kółka samokształceniowego, podczas których uczniowie pogłębiali wiedzę o historii Polski oraz rodzimej literaturze. Już w czasach szkolnych zaczął pisać Dzienniki, które długo po śmierci pisarza, w latach 50. XX w., krytycy uznali za „arcydzieła bez skazy”.

Rh0mUVpS7XEvr1

Obraz przedstawia portret dojrzałego mężczyzny. Ukazany jest jego prawy półprofil. Mężczyzna ma gęste, krótko ostrzyżone, układające się włosy. Uwagę przyciąga zadbana broda i wąsy. W okolicy jego prawego oka widoczne są zmarszczki mimiczne. Mężczyzna siedzi zamyślony. Ubrany jest w marynarkę, kamizelkę i koszulę.

Żeromski był jednym z najpoważniejszych autorytetów moralnych w społeczeństwie polskim. Działał na rzecz przyłączenia Warmii i Mazur do Polski, w tym celu założył Towarzystwo Przyjaciół Pomorza. Jego dom w Nałęczowie był ośrodkiem działalności patriotycznej, gdyż funkcjonowała w nim tajna polska szkoła, w której sam wykładał, mieściła się w nim także ochronka dla dzieci z ubogich rodzin. Pisarz był też współzałożycielem Uniwersytetu Ludowego, w którym wygłaszał odczyty na tematy społeczne. Już wtedy uważano go za pisarza zaangażowanego w aktualne sprawy kraju. Żeromski zainicjował również powstanie Akademii Literatury, a w 1925 r. założył polski oddział PEN ClubuPEN clubPEN Clubu [czyt. pen klabu].

Cała twórczość pisarza od końca wojny do śmierci była podporządkowana problemom współczesnym. Po I wojnie światowej, w uznaniu zasług pisarza, prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Stanisław Wojciechowski przekazał rodzinie Żeromskich mieszkanie w Zamku Królewskim w Warszawie. Pisarz spędził w nim ostatnie lata swojego życia. Ciekawostką jest, że po wysadzeniu Zamku Królewskiego z rozkazu Hitlera jedyną ocalałą część fasady stanowił fragment ściany z oknem, które wychodziło z apartamentu Żeromskich (mieszczącego się na drugim piętrze). Do dziś odbywają się tu odczyty, spotkania literackie i zebrania członków Stowarzyszenia im. Stefana Żeromskiego.

RM7UBFEzuFohw

Obraz przedstawia drewniany taras domu w górach. Na tarasie siedzi dojrzały, brodaty mężczyzna w koszuli i garniturze. Na kolanach trzyma kilkuletniego chłopca ubranego w białą, marynarską koszulę i białe spodnie. W tle znajdują się górskie szczyty i doliny pokryte lasami.

Sprawdź, czy umiesz!