Dane pod kontrolą. Wprowadzenie - Dane pod kontrolą. Wprowadzenie

R1eFwNBQkLmpp

Arkusz kalkulacyjny jest bardzo popularnym programem, który ma wiele zastosowań w różnych dziedzinach nauki i życiu codziennym. Jest to narzędzie do prezentacji i przetwarzania danych, w szczególności danych liczbowych. W szkole na pewno często analizowane są wyniki klasyfikacji rocznej i semestralnej, sporządzane kosztorysy wycieczek, a na lekcjach fizyki demonstrowane wyniki doświadczeń. To tylko niektóre z zastosowań arkusza.

W tym wątku nauczysz się:

wprowadzać dane do arkusza kalkulacyjnego i nadawać im estetyczny wygląd;
graficznie prezentować zgromadzone dane;
dobierać typ wykresu w zależności od problemu i informacji;
rozwiązywać problemy z codziennego życia;
porządkować i analizować dane.

Najpopularniejsze arkusze kalkulacyjne:

Google Sheets;
Microsoft Excel;
LibreOffice Calc.

W tym podręczniku pokażemy jak korzystać z arkusza Microsoft Excel oraz LibreOffice Calc. Przekonasz się, że obydwa narzędzia są bardzo do siebie podobne i mają prawie takie same możliwości.

A teraz czas zacząć przygodę z arkuszem. Przed tobą pierwsze ćwiczenia, pokazujące próbkę możliwości arkusza. Spróbuj je wykonać. Jeśli napotkasz problemy, zapoznaj się z przykładowymi rozwiązaniami.

Do komórek arkusza kalkulacyjnego możesz wprowadzać następujące rodzaje danych:

Teksty – mogą to być pojedyncze litery, symbole, jednostki, wyrazy, wyrażenia, wzory, zdania itp. Wpisany do komórki tekst jest wyrównany do jej lewej krawędzi.
Liczby – mogą mieć postać liczb całkowitych, dziesiętnych, określonych w procentach. Liczbą jest również data i godzina. Wpisana do komórki liczba jest wyrównywana do jej prawej krawędzi.
Formuły – są zaprojektowanymi działaniami odwołującymi się do danych zapisanych w określonych komórkach arkusza kalkulacyjnego. Każda formuła rozpoczyna się od znaku „=”.

Projektując tabelę w arkuszu kalkulacyjnym, wypełniasz ją często wieloma danymi. Niektóre z nich stanowią uporządkowany zbiór. Najlepszym przykładem jest wypełnienie kolejnych komórek tabeli kolejnymi liczbami całkowitymi, kolejnymi dniami tygodnia lub kolejnymi miesiącami. Programy do projektowania arkuszy kalkulacyjnych mają mechanizmy ułatwiające wprowadzanie tego typu danych, zwanych seriami danych.

W poniższych filmach wypełnianie arkusza poprzez przeciąganie można zastąpić wybierając odpowiednie opcje w programie:

Microsoft Excel (wersja Microsoft Excel 2016 lub nowsza):

Zaznacz blok komórek zawierający wpisane wartości oraz puste komórki, które chcesz, aby zostały wypełnione.
W zakładce Narzędzia główne wybierz narzędzie Wypełnij, a następnie Seria danych.
Ustaw typ na Autouzupełnianie i zatwierdź.

LibreOffice Calc (wersja LibreOffice Calc 7.0 lub nowsza):

Zaznacz blok komórek zawierający wpisane wartości oraz puste komórki, które chcesz, aby zostały wypełnione.
W zakładce Arkusz, wybierz narzędzie Wypełnij komórkę, a następnie Wypełnij serię.
Ustaw typ na Autouzupełnianie i zatwierdź.

Zapoznaj się z filmami przedstawiającymi jak można najszybciej wypełnić arkusz seriami danych.

Microsoft Excel (wersja Microsoft Excel 2016 lub nowsza)

Rf5M1NTx4JBxj

Film przedstawiający wypełnianie arkusza seriami danych w Microsoft Excel.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.

LibreOffice Calc (wersja LibreOffice Calc 7.0 lub nowsza)

R1MIxMzulXsbG

Film przedstawiający wypełnianie arkusza seriami danych w LibreOffice Calc
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 1

Przygotuj tabelę do odnotowywania średnich temperatur w każdym miesiącu. W pierwszej kolumnie wpisz nazwy miesięcy, a w kolejnych średnie temperatury odnotowane w każdym z miesięcy o godz. 7:00, 12:00 i 19:00. Nazwy miesięcy wypełnij za pomocą mechanizmu wypełniania serią danych. Przygotowaną tabelę zachowaj. Będzie ona wykorzystana do dalszych zadań. Jeśli napotkasz problem skorzystaj z podpowiedzi. Twoja tabela może wyglądać na przykład tak jak na grafice poniżej.

R1PHEELG42AHK

Zrzut ekranu prezentuje tabelę z przykładowymi temperaturami zanotowanymi w poszczególnych godzinach w przeciągu całego roku. W pierwszej kolumnie, w każdej komórce znajdują się nazwy miesięcy. W pierwszym wierszu, w trzech pierwszych komórkach mieszczą się napisy: "temperatura o godzinie 7:00", "temperatura o godzinie 12:00", "temperatura o godzinie 19:00". Tabela została wypełniona przykładowymi danymi. — Zrzut ekranu przedstawia tabelę z przykładowymi temperaturami zanotowanymi w poszczególnych godzinach w przeciągu całego roku.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 2

Wykonaj samodzielnie kalendarz na bieżący rok. Od ciebie zależy, w jaki sposób go zaprojektujesz. Jeśli napotkasz problem skorzystaj z podpowiedzi. Przykładowe rozwiązanie znajdziesz w odpowiedzi.

Zapoznaj się z programem, którego używasz do projektowania arkuszy kalkulacyjnych i sprawdź, jakie istnieją inne możliwości wypełniania komórek serią danych.

Zapamiętaj!

Wśród wielu mechanizmów usprawniających konstruowanie tabel w arkuszu kalkulacyjnym istnieją takie, które automatycznie wypełniają kolejne komórki arkusza danymi występującymi w określonym porządku. Są to mechanizmy do wypełniania arkusza seriami danych. Do serii danych należą: nazwy dni tygodnia, nazwy miesięcy i matematycznie uporządkowane liczby (np.: kolejne liczby całkowite, kolejne liczby parzyste, kolejne liczby nieparzyste).

R1Y4I6pOeQEZi

Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 3

Wykonaj swój plan zajęć szkolnych i pozaszkolnych z podziałem na poszczególne dni tygodnia. Jeżeli masz problemy z wykonaniem zadania, skorzystaj ze wskazówki.