RS7J3TSPTF62Q

Język kosmitów. Formatowanie tekstu w HTML

freepik
Źródło: domena publiczna.

Tworzenie stron WWW z wykorzystaniem języka HTML

Strony internetowe tworzymy, korzystając z języka HTML. Do pisania kodu w tym języku nie będzie ci potrzebny dostawca usług internetowych ani nawet podłączenie do internetu. Aktualnie powszechnie stosowanym standardem jest HTML5.

Dokument HTML to zwykły plik tekstowy, który możesz tworzyć i modyfikować praktycznie w każdym edytorze tekstu. Dla systemów WindowsLinux może to być wspomniany już Notepad++ lub Visual Code Studio, dla systemu MacOS  Text Edit czy Sublime Text.

RZaVBbNaaUoml
Grafika z napisem HTML
Źródło: Sławomir Szaruga, licencja: CC BY 3.0.

Po utworzeniu pliku HTML zachowaj go na dysku w formacie pliku tekstowego z rozszerzeniem .html lub .htm. Przy zapisywaniu pliku opcją Zapisz jako ustaw sposób kodowania na UTF‑8. Do obejrzenia efektów pracy konieczna będzie dowolna przeglądarka, która odczytuje plik HTML z dysku lokalnego, a następnie przetwarza go i wyświetla tak samo, jak pliki z sieci WWW.

R1CTu4eysVrRv
Film przedstawia w jaki sposób utworzyć dokument HTML

Utworzony plik zawiera opis strony w języku HTML. Do tego celu używane są odpowiednie polecenia języka, które określają sposób zamieszczania na stronie tekstu, elementów graficznych oraz wstawiania odnośników do innych stron WWW. Polecenia (znaczniki) języka HTML opisujące stronę rozpoczynają się znakiem mniejszości <, zaś kończą znakiem większości >.

Większość poleceń HTML występuje w parach, istnieją jednak również takie, które występują pojedynczo. W przypadku poleceń występujących w parze, początkowe polecenie nazywane jest otwierającym, zaś końcowe poprzedzone jest zamykającym znakiem slash /.

R19xGaxCgejk4
Znacznik akapitu w HTML
Źródło: Sławomir Szaruga, licencja: CC BY 3.0.

Składnia poleceń jest więc następująca:

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny znacznik zamknij nawias ostrokątny fragment dokumentu otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik znacznik zamknij nawias ostrokątny.

lub w przypadku polecenia pojedynczego:

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny znacznik prawy ukośnik zamknij nawias ostrokątny.
Zapamiętaj!

W pliku HTML znajdują się znaczniki, natomiast po otworzeniu strony, przeglądarka zamienia je na elementy HTML. Element HTML to obiekt, który powstaje w wyniku interpretacji tekstowych znaczników.

Struktura dokumentu HTML

Na początku dokumentu powinien znajdować się znacznik <!DOCTYPE html>. Nazywany jest definicją typu i może być użyty tylko raz, na samym początku pliku. Informuje on przeglądarkę, że nie jest to zwykły plik tekstowy, ale dokument HTML. Z kolei znacznik <html> występujący zaraz za definicją typu wskazuje początek właściwego dokumentu i jednocześnie deklaruje język, w którym dokument zostanie napisany. Na samym końcu znajduje się znacznik </html>, który wskazuje jego koniec. Pomiędzy tymi znacznikami znajduje się treść dokumentu, która podzielona jest na dwie części: nagłówek <head> i część główną, tzw. ciało <body>.
Podstawowa struktura dokumentu, która odpowiada pustej stronie jest następująca:

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny wykrzyknik DOCTYPE html zamknij nawias ostrokątny. Linia 2. otwórz nawias ostrokątny html zamknij nawias ostrokątny. Linia 3. otwórz nawias ostrokątny head zamknij nawias ostrokątny … otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik head zamknij nawias ostrokątny. Linia 4. otwórz nawias ostrokątny body zamknij nawias ostrokątny … otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik body zamknij nawias ostrokątny. Linia 5. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik html zamknij nawias ostrokątny.
R2Tydr3udfYz4
Film prezentuje strukturę dokumentu HTML
1
Ćwiczenie 1

Utwórz katalogP1626rFMLUtwórz katalog nazwany twoim nazwiskiem. Uruchom edytor tekstu i utwórz plik tekstowy, zawierający podstawową strukturę dokumentu HTML, odpowiadającą pustej stronie. Zapisz plik w swoim katalogu jako plik tekstowy, nadając mu nazwę index z rozszerzeniem .html. Pamiętaj o zmianie sposobu kodowania na UTF‑8. Sprawdź wynik swojej pracy w przeglądarce.

Nagłówek strony <head>

Nagłówek wyznacza początek strony i zawiera informacje o tytule dokumentu i jego autorze, rodzaju zastosowanego języka programowania, oraz odwołania do innych powiązanych stron i zasobów.

Jedynym widocznym elementem na stronie jest tytuł wyświetlany na górnym pasku okna przeglądarki. Zawartość tytułu jest wykorzystywana przez wyszukiwarki przy poszukiwaniu dokumentów w sieci. Tytuł umieszcza się w nagłówku, posługując się znacznikiem <title>:

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny title zamknij nawias ostrokątny Tytuł dokumentu otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik title zamknij nawias ostrokątny.

Zmodyfikowany nagłówek będzie wyglądał następująco:

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny head zamknij nawias ostrokątny. Linia 2. otwórz nawias ostrokątny title zamknij nawias ostrokątny Moja pierwsza strona otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik title zamknij nawias ostrokątny. Linia 3. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik head zamknij nawias ostrokątny.
1
Ćwiczenie 2

Dodaj do kodu źródłowego utworzonego pliku tekstowego index.html tytuł dokumentu, który będzie widoczny na górnym pasku okna przeglądarki. Tytuł powinien być krótki, określający o czym będzie tworzona przez ciebie strona internetowa.

Oprócz tytułu, w nagłówku strony znajdują się informacje, umieszczane w pojedynczym znaczniku <meta>, z wykorzystaniem tzw. atrybutów oraz ich wartości, podawanych w cudzysłowach, np.

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny meta name znak równości cudzysłów nazwa cudzysłów content znak równości cudzysłów treść cudzysłów prawy ukośnik zamknij nawias ostrokątny.

gdzie name to nazwa atrybutu, a content jest wartością tego atrybutu. Najbardziej rozpoznawalne rodzaje atrybutów znacznika <meta> to:

  • author - autor strony;

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny meta name znak równości cudzysłów author cudzysłów content znak równości cudzysłów dane autora cudzysłów prawy ukośnik zamknij nawias ostrokątny.
  • description - opis strony do wykorzystania przez katalogi lub wyszukiwarki;

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny meta name znak równości cudzysłów description cudzysłów content znak równości cudzysłów opis strony cudzysłów prawy ukośnik zamknij nawias ostrokątny.
  • generator - nazwa programu, przy pomocy którego powstała strona;

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny meta name znak równości cudzysłów Generator cudzysłów content znak równości cudzysłów nazwa edytora cudzysłów prawy ukośnik zamknij nawias ostrokątny.
  • keywords - lista słów kluczowych (informujących wyszukiwarki o treściach strony) oddzielonych przecinkami;

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny meta name znak równości cudzysłów keywords cudzysłów content znak równości cudzysłów wyraz1 przecinek wyraz2 przecinek wyraz3 cudzysłów prawy ukośnik zamknij nawias ostrokątny.
  • charset - określa kodowanie dokumentu HTML. W HTML5 używając polskich znaków korzystamy z kodowania domyślnego UTF‑8, będącego kodowaniem uniwersalnym pozwalającym na zapisanie dowolnych symboli:

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny meta charset znak równości cudzysłów UTF minus 8 cudzysłów prawy ukośnik zamknij nawias ostrokątny.
R3KtLBgvWLcMh
Film prezentuje w jaki sposób dodać w dokumencie nagłówek, kodowanie strony, autora, słowa kluczowe i krótki opis strony, który będzie wyświetlał się w wyszukiwarce.
2
Ćwiczenie 3

Do edytowanego wcześniej pliku tekstowego index.html dodaj autora, słowa kluczowe oraz opis strony. Możesz również edytować jej tytuł. Od teraz jest to twoja własna strona internetowa. Pomyśl nad tematem jaki chcesz na niej zaprezentować. Jeśli nie masz pomysłu, możesz wykorzystać temat Europejskich Pasm Górskich przedstawiony w filmach instruktażowych lub podążać krok po kroku za rozwiązaniami zaproponowanymi w podpowiedziach i odpowiedziach. W dalszych ćwiczeniach będziesz rozbudowywać swoją stronę internetową o kolejne elementy.

Część główna strony <body>

Zaraz po sekcji nagłówka występuje sekcja <body> … </body>, w której znajduje się właściwa zawartość dokumentu. W niej umieścisz treści, zdjęcia i multimedia, wykorzystując znaczniki, ich atrybuty i wartości.

Podstawowe znaczniki HTML i ich zastosowanie

Nagłówki

Żeby dodać tytuł i podtytuły w treści tworzonej strony, możesz skorzystać ze znaczników <h1>, <h2>, <h3>, <h4>, <h5> oraz <h6>. Nagłówek największy to <h1>, a najmniejszy to <h6>. Jeśli wiec tworzysz stronę WWW zawierającą artykuł, to do nadania mu tytułu możesz użyć znacznika <h1>. Nagłówki <h2> mogą wskazywać rozdziały, a <h3> podrozdziały. Tekst nagłówków jest pogrubiony.
Rozpoczynając pracę, zacznij od nagłówka pierwszego poziomu, umieszczając pomiędzy znacznikami <body> … </body> tytuł opisujący treść, którą chcesz zamieścić na stronie, np.

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny h1 zamknij nawias ostrokątny Historia Internetu otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik h1 zamknij nawias ostrokątny.

Następnie wstaw nagłówki poziomu drugiego i trzeciego.
Zauważ, że nagłówki oddzielone są od siebie pustą linią.

R1ID8zhoxSuD1
Film przedstawia umieszczanie nagłówków w części głównej strony umieszczonej między znacznikami BODY
1
Ćwiczenie 4

Dodaj nagłówek głównej sekcji swojego dokumentu oraz nagłówki sygnalizujące treści przedstawiane w dalszej części tworzonej przez ciebie strony WWW.

Akapity

Tekst w dokumencie pisany jest w akapitach pomiędzy znacznikami <p> … </p>. Akapity są domyślnie rozdzielane, podobnie jak nagłówki, pustą linią. Przeglądarki ignorują białe znaki (spacja, tabulacja, nowa linia), łącząc je w pojedynczą spację.
Tekst umieszczony między znacznikami <p> będzie przenoszony do następnej linii, kiedy na jej końcu zabraknie miejsca. Gdy zajdzie potrzeba przejścia do nowej linii wewnątrz akapitu, wykorzystuje się znacznik złamania linii <br/>. Na przykład powyższe zdania można przedstawić w sposób następujący:

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny p zamknij nawias ostrokątny. Linia 2. Tekst na stronie internetowej będzie przenoszony do następnej linii przecinek otwórz nawias ostrokątny br prawy ukośnik zamknij nawias ostrokątny. Linia 3. Kiedy na jej końcu zabraknie miejsca kropka otwórz nawias ostrokątny br prawy ukośnik zamknij nawias ostrokątny. Linia 4. Gdy zajdzie potrzeba przejścia do nowej linii wewnątrz akapitu przecinek otwórz nawias ostrokątny br prawy ukośnik zamknij nawias ostrokątny. Linia 5. Wykorzystuje się znacznik złamania linii. Linia 6. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik p zamknij nawias ostrokątny.

A oto efekt na stronie internetowej:

RgVsBlZqOJeET
Widok akapitu tekstu z zastosowanymi znacznikami line break
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RpjdXcsy7QRGS
Film przedstawia umieszczanie akapitów w dokumencie HTML

Znaki specjalne

Encje - w celu wstawiania w dokumencie różnych symboli możesz skorzystać z tzw. encji HTML. Encja HTML to specjalny zestaw znaków określających nazwę encji, poprzedzonych znakiem & (ampersand), np.: „&lt;” - mniejszy niż < (ang. less than), „&gt;” - większy od > (ang. greater than).

Gdy zamierzasz na stronie umieścić zdanie:

„Każda informacja tekstowa znajdująca się wewnątrz znaczników <pre> … </pre> uznawana jest za sformatowaną za pomocą białych znaków.”,

to pożądany efekt uzyskasz, umieszczając w kodzie źródłowym zapis:

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny p zamknij nawias ostrokątny Każda informacja tekstowa znajdująca się wewnątrz znaczników ampersant lt średnik pre ampersant gt średnik … ampersant lt średnik pre ampersant gt średnik uznawana jest za sformatowaną za pomocą białych znaków kropka otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik p zamknij nawias ostrokątny.

A oto rezultat na stronie internetowej.

RCju2Q1OmitMO
Widok strony dokumentu HTML z widocznym efektem zastosowania znaków specjalnych
Źródło: Sławomir Szaruga, licencja: CC BY 3.0.
Zapamiętaj!

Jeżeli chcesz zaprezentować znacznik, musisz odpowiednio zakodować znaki.
Tekst poprawnie rozmieszczony na stronie powinien być również pozbawiony pojedynczych liter na końcach linii. W tym celu możesz pomiędzy spójnik, a słowo występujące bezpośrednio po nim, wprowadzić tzw. twardą spację, którą uzyskasz wprowadzając znacznik specjalny &nbsp;. Wyrazy połączone ze sobą tą spacją nie zostaną rozdzielone. Wprowadza on także dodatkową spację w dokumencie, a przez to umożliwia, po kilkakrotnym wpisaniu, zwiększanie odstępu między poszczególnymi wyrazami.

Uwaga!

Encji, np. &nbsp; nie wpisujemy pomiędzy znakami większości.

Więcej encji znajdziesz na stronie:
https://www.w3schools.com/charsets/ref_html_entities_a.asp

Do rozdzielenia wprowadzanych na stronie treści możesz wykorzystywać znacznik <hr>, który podobnie jak znacznik <br>, nie posiada znaczników zamykających.

R151f8WQwboct
Film przedstawia zastosowanie encji HTML
2
Ćwiczenie 5

W pliku index.html utwórz pierwszy i drugi akapit dokumentu (znaczniki <p></p>). W pierwszym akapicie, fragment tekstu w nim zawarty przenieś do następnego wiersza (znacznik <br/>). Wykorzystaj odpowiednią encję do utworzenia wcięcia drugiego z akapitów oraz rozdziel linią dwa ostatnie podrozdziały znajdujące się na realizowanej stronie.

Formatowanie tekstu

Tekst umieszczany na stronie pisany jest standardową czcionką. Możemy jednak to zmienić, formatując wygląd i wielkość czcionki. Znaczniki stosowane do tego celu można podzielić na dwie grupy: fizyczne i logiczne. Pierwsze wpływają bezpośrednio na czcionkę, np. pogrubiają ją, a drugie wpływają na wygląd tekstu, np. wyróżniają cytat lub fragment tekstu.

Znaczniki z grupy fizycznej to m. in. znaczniki <b>, <i>, <u>. Jeśli umieścisz tekst pomiędzy znacznikami <i> … </i>, to przeglądarka odwzoruje go jako pisany kursywą. Podobny efekt otrzymasz, gdy znacznik będzie miał postać <b> (styl pogrubiony) i <u> (styl podkreślony). Również tekst zawarty pomiędzy znacznikami <sup></sup> oraz <sub></sub> będzie zmodyfikowany, odpowiednio jako indeks górny i dolny, np.

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny b zamknij nawias ostrokątny a otwórz nawias ostrokątny sup zamknij nawias ostrokątny 2 otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik sup zamknij nawias ostrokątny plus b otwórz nawias ostrokątny sup zamknij nawias ostrokątny 2 otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik sup zamknij nawias ostrokątny znak równości c otwórz nawias ostrokątny sup zamknij nawias ostrokątny 2 otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik sup zamknij nawias ostrokątny otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik b zamknij nawias ostrokątny.

pozwoli na przedstawienie na stronie zapisu: aIndeks górny 2 + bIndeks górny 2 = cIndeks górny 2

Należy zwrócić uwagę na prawidłowe zagnieżdżanie znaczników. Znaczniki otwierane jako pierwsze powinny być zamykane jako ostatnie, np.

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny b zamknij nawias ostrokątny otwórz nawias ostrokątny u zamknij nawias ostrokątny otwórz nawias ostrokątny i zamknij nawias ostrokątny Formatowanie tekstu otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik i zamknij nawias ostrokątny otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik u zamknij nawias ostrokątny otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik b zamknij nawias ostrokątny.

Aby wyróżnić niewielką ilość tekstu, należy użyć znaczników z grupy znaczników logicznych opisujących rolę, jaką pełni tekst na stronie internetowej (czy jest np. adresem), takich jak: <strong> lub <em>. Pierwszy z nich pogrubi czcionkę we fragmencie tekstu, a drugi spowoduje, że fragment tekstu będzie napisany czcionką pochyłą. Znaczniki te są nowym standardem w HTML5 i mają zastąpić stosowane we wcześniejszych standardach znaczniki <b> oraz <i> (ale na razie można ich zamiennie używać).
W wersji HTML5 masz także możliwość zaznaczenia fragmentu tekstu żółtym tłem, stosując znacznik <mark>, np.:

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny mark zamknij nawias ostrokątny klasycyzm oświeceniowy przecinek klasycyzm renesansowy oraz neoklasycyzm kropka otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik mark zamknij nawias ostrokątny.
Rb6eu1b1KUNfP
Widok strony dokumentu HTML z widocznym efektem zastosowania znacznika mark
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1cqu9bvSqfFU
Film prezentuje umieszczanie na stronie znaczników służących do formatowania tekstu.

Z kolei, chcąc zacytować czyjąś wypowiedź, możesz skorzystać ze znacznika <blockquote> … </blockquote> oznaczającego cytat. Jego zawartością są całe akapity, oznaczone dodatkowym wcięciem tekstu, np.:

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny blockquote zamknij nawias ostrokątny Nie zrozumiecie sztuki przecinek póki nie zrozumiecie przecinek że w sztuce 1 plus 1 może dać każdą liczbę z wyjątkiem 2 kropka otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik blockquote zamknij nawias ostrokątny.

Informację o autorze możesz przedstawić w postaci tekstu wyświetlonego po nakierowaniu kursora na cytat. Efekt ten uzyskasz, jeżeli dodasz do znacznika <blockquote> atrybut title, np.: w powyższym przypadku umieszczając w znaczniku początkowym kodu zapis:

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny blockquote title znak równości cudzysłów Autor dwukropek Pablo Picasso cudzysłów zamknij nawias ostrokątny.
RD2e6eJMRjz9p
Film prezentuje umieszczanie na stronie cytatu
1
Ćwiczenie 6

Korzystając z dwóch znaczników formatowania tekstu oraz znacznika <blockquote>, umieść na swojej stronie dowolny cytat. Ciekawe cytaty możesz znaleźć na stronie http://pl.wikiquote.org. Dodatkowo zastosuj znacznik <mark> na dowolnym fragmencie tekstu.

Listy

Język HTML5 pozwala grupować treści, wykorzystując do tego celu trzy rodzaje list:

  • nieuporządkowaną (punktową),

  • uporządkowaną (numerowaną),

  • definiowaną.
    Listę punktową utworzysz używając znacznika <ul>, a listę numerowaną - używając znacznika <ol>. Wewnątrz list jedynym dopuszczalnym znacznikiem jest <li>. Tylko wewnątrz niego zawarte mogą być kolejne elementy listy. Zawartością znacznika <li> może być zarówno tekst, jak i kolejne listy, tzw. zagnieżdżone.

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny h1 zamknij nawias ostrokątny Ranking wartościowych filmów dokumentalnych otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik h1 zamknij nawias ostrokątny. Linia 2. otwórz nawias ostrokątny ul zamknij nawias ostrokątny. Linia 3. otwórz nawias ostrokątny li zamknij nawias ostrokątny Dramaty otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik li zamknij nawias ostrokątny. Linia 4. otwórz nawias ostrokątny ol zamknij nawias ostrokątny. Linia 5. otwórz nawias ostrokątny li zamknij nawias ostrokątny Człowiek ringu otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik li zamknij nawias ostrokątny. Linia 6. otwórz nawias ostrokątny li zamknij nawias ostrokątny Pianista otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik li zamknij nawias ostrokątny. Linia 7. otwórz nawias ostrokątny li zamknij nawias ostrokątny Piękny umysł otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik li zamknij nawias ostrokątny. Linia 8. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik ol zamknij nawias ostrokątny. Linia 9. otwórz nawias ostrokątny li zamknij nawias ostrokątny Dokumentalne otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik li zamknij nawias ostrokątny. Linia 10. otwórz nawias ostrokątny ol zamknij nawias ostrokątny. Linia 11. otwórz nawias ostrokątny li zamknij nawias ostrokątny Wielka cisza otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik li zamknij nawias ostrokątny. Linia 12. otwórz nawias ostrokątny li zamknij nawias ostrokątny Duśka otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik li zamknij nawias ostrokątny. Linia 13. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik ol zamknij nawias ostrokątny. Linia 14. otwórz nawias ostrokątny li zamknij nawias ostrokątny Biograficzne otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik li zamknij nawias ostrokątny. Linia 15. otwórz nawias ostrokątny ol zamknij nawias ostrokątny. Linia 16. otwórz nawias ostrokątny li zamknij nawias ostrokątny Generał Nil otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik li zamknij nawias ostrokątny. Linia 17. otwórz nawias ostrokątny li zamknij nawias ostrokątny Bogowie otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik li zamknij nawias ostrokątny. Linia 18. otwórz nawias ostrokątny li zamknij nawias ostrokątny Świadectwo otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik li zamknij nawias ostrokątny. Linia 19. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik ol zamknij nawias ostrokątny. Linia 20. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik ul zamknij nawias ostrokątny.
R1U13LZYEDeW5
Widok strony z listą numerowaną i nienumerowaną
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Aby uzyskać inny rodzaj wyróżnienia listy punktowej (standardowo kółko), należy użyć Kaskadowych Arkuszy Stylów (ang. Cascading Style Sheets, w skrócie CSS), o których dowiesz się później. Natomiast w listach uporządkowanych można zmienić sposób oznaczania elementów listy, korzystając z atrybutów type oraz start. Atrybut start pozwala na rozpoczęcie numeracji od dowolnej liczby. Istnieje możliwość zastosowania jednego z pięciu sposobów numerowania elementów listy:

  • type="A" - wielkie litery alfabetu (A, B, C, D),

  • type="a" - małe litery alfabetu (a, b, c d),

  • type="I" - wielkie cyfry rzymskie (I, II, III, IV),

  • type="i" - małe cyfry rzymskie (i, ii, iii, iv),

  • type="1" - cyfry arabskie.

Przykładowo, lista numerowana wielkimi cyframi rzymskimi, rozpoczynająca się od IV ma postać:

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny ol type znak równości cudzysłów I cudzysłów start znak równości cudzysłów 4 cudzysłów zamknij nawias ostrokątny.
Uwaga!

Listy są wprowadzane w większej odległości od marginesu niż akapit.

Trzecim rodzajem listy jest lista definicyjna, służąca do definicji różnych pojęć. Rozpoczyna się ona znacznikiem <dl>, a jej elementy znacznikami <dt>. Wyjaśnienie pojęcia zawarte jest pomiędzy znacznikami <dd>. Znaczniki te są sparowane.

RxZGFWMiGi2d6
Struktura listy definicyjnej
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RG5hJK6auwcO9
Film przedstawia tworzenie list w HTML
2
Ćwiczenie 7

Wykorzystując znaczniki <ul> oraz <li> zamień nagłówki <h2> w tworzonej przez siebie stronie internetowej na listę wyliczeniową, w której elementy oznaczone są małymi literami.

Tabele

Do wstawiania tabel w dokumentach HTML służą trzy podstawowe polecenia: <table>, <tr>, oraz <td>. Tworzenie tabeli rozpoczyna się od wpisania znacznika <table>, a następnie należy określić liczbę kolumn i wierszy. Wiersze tabeli zdefiniuj za pomocą znacznika <tr>, natomiast jej kolumny za pomocą znacznika <td>.

Każda tabela powinna mieć obramowanie. W HTML5 atrybut border pozwala zadecydować, czy obramowanie ma być włączone (border="1") czy wyłączone (border="*").

Ważne!

Styl obramowania reguluje się za pomocą Kaskadowych Arkuszy Stylów (ang. Cascading Style Sheets, w skrócie CSS).

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny table border znak równości cudzysłów 1 cudzysłów zamknij nawias ostrokątny. Linia 2. otwórz nawias ostrokątny tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 3. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny Pierwszy wiersz przecinek pierwsza komórka otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 4. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny druga komórka otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 5. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 6. otwórz nawias ostrokątny tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 7. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny Drugi wiersz przecinek pierwsza komórka otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 8. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny druga komórka otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 9. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 10. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik table zamknij nawias ostrokątny.
RXauzk0xjjNKb
Przykładowa tabela w dokumencie HTML
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ilustracja przedstawia przykładową strukturę tabeli bez wiersza nagłówkowego. Dodatkowo przedstawiona na zdjęciu tabela ma włączone obramowanie.

Pierwszy wiersz, pierwsza komórka

druga komórka

Drugi wiersz, pierwsza komórka

druga komórka

Nagłówek tabeli możesz utworzyć, stosując zamiast znacznika <td>, znacznik <th>, pogrubiający informacje zawarte w danej komórce.

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny table border znak równości cudzysłów 1 cudzysłów zamknij nawias ostrokątny. Linia 2. otwórz nawias ostrokątny tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 3. otwórz nawias ostrokątny th zamknij nawias ostrokątny Imię otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik th zamknij nawias ostrokątny. Linia 4. otwórz nawias ostrokątny th zamknij nawias ostrokątny Nazwisko otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik th zamknij nawias ostrokątny. Linia 5. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 6. otwórz nawias ostrokątny tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 7. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny Bilbo otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 8. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny Baggins otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 9. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 10. otwórz nawias ostrokątny tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 11. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny Peregrin otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 12. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny Tuk otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 13. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 14. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik table zamknij nawias ostrokątny.
R190zVORJoHcg
Przykładowa tabela w dokumencie HTML
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ilustracja przedstawia przykładową strukturę tabeli z wierszem nagłówkowym. Dodatkowo przedstawiona na zdjęciu tabela ma włączone obramowanie.

Imię

Nazwisko

Bilbo

Baggins

Peregrin

Tuk

Można wykorzystać go także do nazywania wierszy:

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny table border znak równości cudzysłów 1 cudzysłów zamknij nawias ostrokątny. Linia 2. otwórz nawias ostrokątny tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 3. otwórz nawias ostrokątny th zamknij nawias ostrokątny Imię otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik th zamknij nawias ostrokątny. Linia 4. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny Bilbo otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 5. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny Peregrin otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 6. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 7. otwórz nawias ostrokątny tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 8. otwórz nawias ostrokątny th zamknij nawias ostrokątny Nazwisko otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik th zamknij nawias ostrokątny. Linia 9. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny Baggins otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 10. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny Tuk otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 11. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 12. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik table zamknij nawias ostrokątny.
RTcvDEeBxCYKI
Przykładowa tabela w dokumencie HTML
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ilustracja przedstawia przykładową strukturę tabeli z pionowym wierszem nagłówkowym. Dodatkowo przedstawiona na zdjęciu tabela ma włączone obramowanie.

Imię

Bilbo

Peregrin

Nazwisko

Baggins

Tuk

Do tabeli możesz dodać również tytuł. Wystarczy, jeśli wewnątrz znacznika <table> umieścisz znacznik <caption>.

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny table border znak równości cudzysłów 1 cudzysłów zamknij nawias ostrokątny. Linia 2. otwórz nawias ostrokątny caption zamknij nawias ostrokątny Ważne informacje z giełdy otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik caption zamknij nawias ostrokątny. Linia 3. otwórz nawias ostrokątny tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 4. otwórz nawias ostrokątny th zamknij nawias ostrokątny Pierwszy wiersz przecinek pierwsza komórka otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik th zamknij nawias ostrokątny. Linia 5. otwórz nawias ostrokątny th zamknij nawias ostrokątny druga komórka otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik th zamknij nawias ostrokątny. Linia 6. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 7. otwórz nawias ostrokątny tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 8. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny Drugi wiersz przecinek pierwsza komórka otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 9. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny druga komórka otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 10. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 11. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik table zamknij nawias ostrokątny.
RZe1Kc1ot0kJH
Przykładowa tabela w dokumencie HTML
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ilustracja przedstawia przykładową strukturę tabeli z wierszem nagłówkowym oraz dodanym tytułem tabeli. Dodatkowo przedstawiona na zdjęciu tabela ma włączone obramowanie.

Ważne informacje z giełdy

Pierwszy wiersz, pierwsza komórka

druga komórka

Drugi wiersz, pierwsza komórka

druga komorka

Prezentacja danych w tabelach wymaga często łączenia komórek w obrębie tego samego wiersza, bądź też wewnątrz pojedynczej kolumny. Służą do tego atrybuty colspanrowspan, które można stosować w znaczniku <td>. Atrybut colspan powoduje, ze komórka powiększa się przez połączenie wskazanych kolumn z prawej strony. Wartością tego atrybutu jest liczba określająca, z ilu kolumn ma zostać złożona komórka. Atrybut rowspan powoduje, że komórka powiększa się przez połączenie wskazanych wierszy poniżej tej komórki. Wartością tego atrybutu jest liczba określająca, z ilu wierszy ma zostać złożona komórka.

Linia 1. otwórz nawias ostrokątny table border znak równości cudzysłów 1 cudzysłów zamknij nawias ostrokątny. Linia 2. otwórz nawias ostrokątny tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 3. otwórz nawias ostrokątny td rowspan znak równości cudzysłów 2 cudzysłów colspan znak równości cudzysłów 2 cudzysłów zamknij nawias ostrokątny 1 otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 4. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny 2 otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 5. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 6. otwórz nawias ostrokątny tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 7. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny 3 otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 8. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 9. otwórz nawias ostrokątny tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 10. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny 4 otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 11. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny 5 otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 12. otwórz nawias ostrokątny td zamknij nawias ostrokątny 6 otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik td zamknij nawias ostrokątny. Linia 13. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik tr zamknij nawias ostrokątny. Linia 14. otwórz nawias ostrokątny prawy ukośnik table zamknij nawias ostrokątny.
R1X5KsFLvTs7P
Przykładowa tabela w dokumencie HTML
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ilustracja przedstawia przykładową strukturę tabeli bez wiersza nagłówkowego w której zastosowano scalanie wierszy i kolumn. Dodatkowo przedstawiona na zdjęciu tabela ma włączone obramowanie.

1

2

3

4

5

6

Przeglądarki określają domyślnie szerokość tabeli w taki sposób, aby zmieściła się w niej zawartość wszystkich komórek.

R1QrSOjEKOIou
Film prezentuje tworzenie tabel w HTML
2
Ćwiczenie 8

Na tworzonej przez siebie stronie internetowej wstaw tabelę, o co najmniej trzech kolumnach i wierszach oraz tytule, zawierającą informacje dotyczące wybranej przez ciebie tematyki.