Podsumowanie. Dura lex sed lex.
Uzasadnienie konieczności stosowania prawa autorskiego
Podczas korzystania z zasobów sieci internetowej lub materiałów znalezionych w czytelni czy bibliotece, musisz postępować zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskimprawie autorskim i prawach pokrewnych.
Stosownie do art. 79 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych - twórca, którego prawa autorskie majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa:
zaprzestania naruszania;
usunięcia skutków naruszenia;
naprawienia wyrządzonej szkody:
na zasadach ogólnych albo
poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione - trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu;
wydania uzyskanych korzyści.
Wykorzystywanie zasobów internetu z uwzględnieniem prawa autorskiego
Aby w zgodzie z prawem autorskim używać zasobów internetu, musisz najpierw zapoznać się z pewnymi zasadami. W ramach darmowego dostępu, możesz korzystać z utworów:
znajdujących się w tzw. domenie publicznejdomenie publicznej,
wykorzystanych w ramach tzw. dozwolonego użytku,
udostępnionych w ramach bezpłatnych licencji.
Domena publiczna (DP)
Jeśli chcesz dzielić się w sieci zasobami własnego autorstwa, np. prezentacją czy filmem, pamiętaj by do ich tworzenia wykorzystywać materiały z legalnych źródeł, np. znajdujących się w domenie publicznej (ang.: public domain). Są to zasoby, z których możesz korzystać bez ograniczeń, bo prawa majątkowe do twórczości wygasły, ponieważ minęło 70 lat od śmierci ich twórców, ewentualnie minęło 70 lat od pierwszego rozpowszechnienia utworu, jeśli twórca nie jest znany lub autorskie prawa majątkowe przysługują innej osobie niż twórca. Pamiętaj jednak, że musisz podawać autora i tytuł utworu, jeśli są znani, oraz szanować prawa osobiste twórcy, takie jak prawo do nienaruszalności treści i formy utworu.
Dozwolony użytek
Najważniejszym elementem prawa autorskiego jest możliwość nieodpłatnego korzystania z utworów w określonych sytuacjach, tzw. dozwolony użytek. Przykładowo, zakazane jest wykorzystanie utworu w celach zarobkowych, ale możesz sam lub w towarzystwie członków rodziny i bliskich znajomych:
pobrać plik z muzyką ze strony WWW,
pożyczyć książkę znajomemu,
zrobić kserokopię książki,
wykonać kopię płyty CD,
odtwarzać muzykę na imprezie urodzinowej,
obejrzeć legalnie zdobyty film,
przeglądać zawartość stron WWW.
Ponadto, dozwolonym użytkiem jest pobieranie materiałów ze stron internetowych na własne potrzeby, natomiast udostępnianie dzieł innych twórców w sieci, a także wprowadzanie do nich zmian i prezentowanie jako własne jest zakazane.
Zgodnie z polskim prawem, dozwolony użytek prywatny nie obejmuje płatnych programów komputerowych, co oznacza, że korzystanie z takiego programu komputerowego w celach prywatnych wymaga uprzedniego zakupu licencji.
Licencje oprogramowania
Programy komputerowe udostępniane są na licencjach różnego typu.
Licencja to umowa, w której autor utworu określa warunki, na jakich pozwala odbiorcy utworu (np. użytkownikowi oprogramowania) z niego korzystać. Zawsze więc, gdy zechcesz skorzystać z tzw. darmowego oprogramowania, przeczytaj dołączoną do niego umowę licencyjną.
Podstawowe rodzaje licencji oprogramowania komputerowego to:
Freeware – program udostępniany bezpłatnie. Posiada minimalne ograniczenia lub nie posiada ich wcale. Prawa autorskie pozostają nadal w mocy.
Shareware – program udostępniany bezpłatnie do testów przed ewentualnym zakupem.
Adware – programy, za których użytkowanie się nie płaci, ale umieszczane są w nich reklamy.
Trial – programy z pełną funkcjonalnością, których można używać przez ograniczony czas, po jego wyczerpaniu należy nabyć pełną wersję programu lub usunąć go z dysku twardego.
Demo – wersja demonstracyjna programu, jest to program z ograniczoną funkcjonalnością w porównaniu z pełną wersją.
Powszechna Licencja Publiczna GNU – pozwala na nieodpłatne użytkowanie programu, modyfikowanie go i rozpowszechnianie pod warunkiem dołączenia informacji o zmianach oraz źródle oryginalnej wersji.
Korzystając z możliwości wybranej przez ciebie wyszukiwarki, znajdź w sieci definicję prawa autorskiego. Wyszukaj również czym są licencje OEM, BOX, ESD i podaj różnice pomiędzy nimi.
Zebrane informacje możesz zapisać poniżej. Skorzystaj z podpowiedzi, jeśli nie wiadomo, gdzie zacząć szukać, lub z odpowiedzi, aby zweryfikować znalezione treści.
Licencja na oprogramowanie, programy na tej licencji sprzedawane są wraz ze sprzętem komputerowym (przypisane do konkretnego komputera lub podzespołu komputerowego np. płyty głównej). Po wymianie podzespołów lub sprzętu komputerowego na nowszy, oprogramowania nie można przenieść na nowy komputer.
Licencja na oprogramowanie, programy na tej licencji można przenosić na kolejne komputery jednak pod warunkiem, że zawsze zainstalowany jest tylko na jednym komputerze.
Pełnowartościowa, elektroniczna licencja na oprogramowanie. W przypadku kupna produktu z licencją ESD, unikalny kod aktywacyjny jest przeważnie przesyłany na pocztę nabywcy wraz z linkiem do pobrania oprogramowania.
W polskim prawie utwór przechodzi do domeny publicznej po upływie 70 lat od chwili śmierci twórcy, a w przypadku współautorstwa, od chwili śmierci ostatniego współtwórcy. Jeżeli autor nie jest znany, to okres przejścia do domeny publicznej liczy się od daty pierwszego rozpowszechnienia.
Nadszedł moment, by sprawdzić swoją wiedzę z zakresu prawa autorskiego - czas na test.
Test