R4IVQgJ8qJLsn
Kolorowa ilustracja przedstawia leżące na blacie rzeczy. Na środku znajduje się otwarty notatnik z czystymi kartkami, na nim leży ołówek. Pod spodem znajdują się dwa zamknięte zeszyty z brązowymi okładkami. Przed notatnikiem leżą okulary w czarnej oprawie. Po prawej stronie widać stary aparat fotograficzny, obok niego znajduje się obiektyw. Nad notatnikiem leży lupa z czarną rączką. Pod nią znajdują się wywołane zdjęcia. Blat jest przykryty starą, brązową mapą.

Po nitce do kłębka -  Adam Bahdaj Kapelusz za 100 tysięcy

Notes detektywa
Źródło: pxhere, domena publiczna.

Warto wiedzieć!

Wokół nas jest wiele zagadek i spraw niejasnych, których rozwiązywaniem zajmują się detektywi. Ludzie od dawna popełniają zbrodnie lub inne czyny zakazane i próbują uniknąć kary. Opis pierwszej zbrodni znajdziemy już w Biblii, dopuszczali się jej także bohaterowie mitów. Na przestrzeni wieków literatura wykształciła specjalną odmianę powieści, której bohater, używając sztuki dedukcji, rozwiązuje zagadki detektywistyczne. Jest to powieść kryminalna.  Jednym z najbardziej znanych literackich detektywów był Sherlock HolmesSherlock HolmesSherlock Holmes stworzony przez sirsirsir Artura Conan‑Doyle`aArtur Conan DoyleArtura Conan‑Doyle`a w XIX wieku. Bohater, nierozstający się z fajką, przemierzał ulice Londynu, aby tropić przestępców. Był postacią ekscentrycznąekscentrycznyekscentryczną, grał na skrzypcach, boksował. Dzięki zdolności dedukcjidedukcjadedukcji, intuicjiintuicjaintuicji, a także zainteresowaniom psychologiąpsychologiapsychologiąchemiąchemiachemią, nie miał sobie równych wśród detektywów. Istnieje cały szereg detektywów znanych z utworów między innymi Agaty ChristieAgata ChristieAgaty Christie, Edgara Allana PoegoEdgar Allan PoeEdgara Allana Poego czy Joanny Chmielewskiej. Większość z nich nosi podobne cechy.  Aby rozwikłać nietypowy problem, potrzebne są wyjątkowe umiejętności: detektyw musi umieć dostrzegać ślady tam, gdzie nikt inny nie widzi niczego ciekawego i następnie połączyć je w jedną całość.

Polecenie 1

Czy lubisz powieści detektywistyczne? Uzasadnij swoją opinię.

ReW5uvAYDnu87
Miejsce na odpowiedź

Zapoznaj się z animacją, a następnie wykonaj polecenia.

RrhFRHHlX0yq3
Animacja przedstawia charakterystyczne cechy powieści detektywistycznej oraz jej głównego bohatera‑detektywa.
Polecenie 2

Ustal, czy masz predyspozycje do tego, aby zostać detektywem. Uzasadnij swoją odpowiedź.

R1HKQFrK7x9jc
Miejsce na odpowiedź.
Polecenie 3

Zastanów się i wymień zdobycze techniki, które ułatwiają pracę współczesnemu detektywowi. Uzasadnij swoją odpowiedź.

RQZPwAkPb4y8p
Miejsce na odpowiedź.
R127xT5Jbam0r
Ćwiczenie 1
Ćwiczenie interaktywne polega na uzupełnieniu tekstu z lukami dotyczącego powieści detektywistycznej.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RDXIgMbxH7rFu
Ćwiczenie 2
Ćwiczenie interaktywne polega na uzupełnieniu tekstu z lukami dotyczącego frazeologii.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Zapoznaj się z tekstem Adama Bahdaja „Kapelusz za sto tysięcy”, a następnie wykonaj ćwiczenia.

Adam Bahdaj Kapelusz za sto tysięcy

Goguś był oryginalny. Nie spoglądał – jak inni – w siną dal,
lecz jego badawczy wzrok błądził niedbale po murach i oknach hotelu, jakby tam kogoś wypatrywał.
Był w deszczowym płaszczu, w ręku trzymał nieodłączny parasol i – co mnie najbardziej uderzyło – nie miał popelinowegopopelinowypopelinowego kapelusza. W ogólnie nie miał żadnego.

Wydawało mi się to podejrzane. Postanowiłam go śledzić.[…] Skręcił w ulicę Uskok, potem w Wiejską, minął kościół i – jak gdyby nigdy nic – wszedł do urzędu pocztowego. Zapadał już zmrok. Na poczcie przed zamknięciem urzędu panował tłok. Chwilę wahałam się – wejść czy nie wejść, lecz wnet zdecydowałam, że pójdę za nim. Będę udawała, że wysyłam pozdrowienia dla cioci lub wuja Władka.

Wślizgnęłam się do środka, ukryłam za wysokim pulpitem
do pisania listów i bacznie obserwowałam wytwornisia.
Ten z wrodzoną nonszalancjąnonszalancjanonszalancją zbliżył się
do okienka z napisem „Telefon – TelegraftelegrafTelegrafPoste restanteposte restantePoste restante”, przeczekał aż dwie osoby załatwią swe sprawy, potem uśmiechnął się uwodzicielsko do urzędniczki i zapytał:

- Przepraszam, czy jest coś dla mnie? Młoda urzędniczka
na widok eleganta odwzajemniła się czarownym uśmiechem.

- O, właśnie – powiedziała, przewracając oczami – miałam
do pana telefonować. Przyszła z Warszawy depeszadepeszadepesza. […]

Udałam więc, że napisałam kartkę do cioci Basi i wyślizgnęłam się z poczty. Zobaczyłam go już na ulicy. Zatrzymał się i, nie wyjmując wygasłej fajeczki, otworzył depeszę. Co bym za to dała, gdym mogła w tej chwili czytać razem z nim! Niestety, musiałam stać za pniem sosny i niecierpliwić się, kiedy czyta. Trwało
to zapewne bardzo krótko, lecz mnie zdawało się, że całe wieki.

Nareszcie wyjął fajeczkę z zębów. Zmiął depeszę i ruchem niedbałym rzucił ją na chodnik. Zatarłam ręce z radości. Niestety, nie cieszyłam się długo. Goguś bowiem schylił się i podniósł zmięty papier. Porządniś, nie chce zaśmiecać Nieborza.
Ale znowu rozczarowanie. Goguś darł depeszę na drobniutkie kawałeczki i rozsiewał je wokół. Gdy skończył, rozejrzał się, jakby chciał sprawdzić, czy nikt go nie obserwuje i sprężystym krokiem ruszył w stronę kościoła.

Co miał robić prawdziwy detektyw w takiej sytuacji: iść
za podejrzanym czy zbierać z ziemi strzępki papieru? Najchętniej rozdwoiłabym się, ale trudno…

Zbieranie podartej depeszy z mokrej ulicy nie należy do rzeczy łatwych, zwłaszcza gdy ludzie kręcą się bez przerwy i znowu pada deszcz, a strumienie wody unoszą strzępy we wszystkich kierunkach. ZakasałamzakasaćZakasałam jednak rękawy i cierpliwi zbierałam te,
co zostały.

Stanęłam bezradnie z garstką papierowych strzępków w dłoni. Na szczęście przypomniałam sobie najlepszego w klasie ornitologaornitologornitologa – Maćka. Padał deszcz, ptaki kryły się w gałęziach i pod dachami, nasz ornitolog na pewno nudził się i ziewał. Wpadnę do niego – pomyślałam – może mi coś poradzi. [...]

Weszłam ostrożnie na schodki. Zapukałam w oszklone drzwi.
Po chwili w drzwiach zjawiła się starsza pani. [...]
- Przepraszam, czy zastałam Maćka? - zapytałam.
Starsza pani uśmiechnęła się pogodnie.
- Ach to ty, Dziewiątka, szef gangu z Saskiej Kępy? Maciek
mi o tobie opowiadał.

Kapelusz za sto tysięcy Źródło: Adam Bahdaj, Kapelusz za sto tysięcy, Łódź 2001, s. 33–35.
RcZvL3yK48cTT
Ćwiczenie 3
Zadanie interaktywne polega na dokończeniu zdań właściwymi wyrazami.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RX8EzJg0orIiw
Ćwiczenie 4
Ćwiczenie interaktywne polega na wskazaniu poprawnych odpowiedzi spośród podanych.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1URkURY1HIcF
Ćwiczenie 5
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu właściwych komórek w tabeli.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RXin9GMKIb6Ne
Ćwiczenie 6
Zadanie interaktywne polega na przyporządkowaniu cech bohatera odpowiednim miejscom w tabeli.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z fragmentem książki „Kapelusz za sto tysięcy” i odpowiedz na znajdujące się poniżej pytanie.

Adam Bahdaj Kapelusz za sto tysięcy

- Słuchaj, Dziewiątko - zawołał - gdzie jest kapelusz?! [...]
- [...] Jestem pewna, że kapelusz wyniosła pani Monika. Proszę się więc nie denerwować, ja postaram się przynieść panu kapelusz.
Pan Kolanko rozpromienił się. Wyciągnął ku mnie ręce i, gdyby nie sztachety, na pewno przygarnąłby mnie do siebie jak własną córkę.
- Ja cię chyba ozłocę!
- Dziękuję - odparłam z godnością. - Jestem szlachetnym detektywem amatorem i nie żądam zapłaty.

wpis_01 Źródło: Adam Bahdaj, Kapelusz za sto tysięcy, Łódź 2001, s. 156.
R1e21PioTvBa0
Zadanie interaktywne polega na wskazaniu prawidłowej odpowiedzi spośród podanych.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1Y4OUcfKq795
Ćwiczenie 8
Zadanie interaktywne polega na połączeniu ilustracji zawierającej fragment powieści z cechami prawdziwego detektywa podanymi poniżej.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R9Egvfsb2gTOX
Ćwiczenie 8
Zadanie interaktywne polega na połączeniu ilustracji zawierającej fragment powieści z cechami prawdziwego detektywa podanymi w drugiej kolumnie.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R106e12Hu0Zhx
Ćwiczenie 9
Zadanie interaktywne polega na wskazaniu szeregów wyrazów zawierających synonimy słowa „rozwiązywać".
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 10

Wymień trudności, na jakie natrafiła Dziewiątka podczas rozwiązywania sprawy.

R18XM29blixyU
Miejsce na odpowiedź.

Sprawdź, czy umiesz!

Ćwiczenie 11

Odwołując się do przytoczonego powyżej fragmentu książki „Kapelusz za sto tysięcy”, określ, jakie elementy powieści detektywistycznej wpływają na jej popularność.

Rk6LciyOmM1OE
Miejsce na odpowiedź.
Polecenie 4

W dzienniku zapisujemy bieżące wydarzenia. W dzienniku detektywa mogłyby się znaleźć informacje na temat rozmów z podejrzanymi, nowych tropów w śledztwie.

Napisz kartkę z dziennika detektywa – przedstaw jeden dzień jego pracy.

R1HdrE6QIGk4d
Miejsce na odpowiedź.

Słownik

Artur Conan Doyle
Artur Conan Doyle

[czytaj: artur konan dojl]

chemia
chemia

nauka przyrodnicza zajmująca się budową i właściwościami substancji

dedukcja
dedukcja

umiejętność wyprowadzania logicznych wniosków

depesza
depesza

wiadomość przekazywana w formie tekstu

ekscentryczny
ekscentryczny

oryginalny, sprzeczny z zasadami

intuicja
intuicja

przeczucie

nonszalancja
nonszalancja

lekceważenie, niedbałość

ornitolog
ornitolog

naukowiec zajmujący się ptakami

popelinowy
popelinowy

z tkaniny bawełnianej, jedwabnej lub wełnianej w prążki

poste restante
poste restante

[czytaj: post restant] sposób wysyłki polegający na dostarczeniu przesyłki pocztowej pod adres dowolnego urzędu pocztowego

psychologia
psychologia

nauka o zachowaniu człowieka

Sherlock Holmes
Sherlock Holmes

[czytaj: szerlok holms]

telegraf
telegraf

urządzenie do przekazywania pisemnych informacji tekstowych na odległość za pomocą specjalnego kodu

zakasać
zakasać

podwinąć

sir
sir

[czytaj: ser] angielski tytuł honorowy

Agata Christie
Agata Christie

[czytaj: agata kristi]

Edgar Allan Poe
Edgar Allan Poe

[czytaj: edgar alan po]

Notatki

R13wDJsnFpdA1
Miejsce na notatki.

Źródło: https://edytor.zpe.gov.pl/!/project/design/P19gF1O57/setup