Kręgowce zmiennocieplne - ryby, płazy i gady
Na dobry początek
Dotychczas opisano niemal 58 tys. gatunków kręgowców. Zwierzęta te występują na wszystkich kontynentach i zasiedlają niemal wszystkie środowiska wodne i lądowe, a niektóre z nich mają zdolność do aktywnego lotu. Pomimo wielkiego zróżnicowania budowy, wszystkie kręgowce mają cechy wspólne, które różnią je od bezkręgowców.
W tym module znajdziesz odpowiedź na wiele pytań, między innymi:
Czym różnią się kręgowce od bezkręgowców?
Jak odróżnić od siebie rybę, płaza i gada? Co oznacza, że są organizmami zmiennocieplnymi?
Jak ryby, płazy i gady przystosowały się do środowiska, w którym żyją? Jak przebiega ich rozród?
Jakie jest znaczenie ryb, płazów i gadów w przyrodzie i dla człowieka?
Zapoznaj się z prezentowanymi słowami kluczowymi, a następnie rozdziel je do 3 grup dopasowując do odpowiedniego pola: znam słowo kluczowe i potrafię je wyjaśnić, znam słowo kluczowe, ale nie potrafię go wyjaśnić, nie znam słowa kluczowego i nie potrafię go wyjaśnić.
W polu tekstowym poniżej wypisz wszystkie wymienione słowa kluczowe, jedno pod drugim. Do tych słów, które już znasz i potrafisz wyjaśnić dopisz swoją definicję, na przykład: biologia - nauka o organizmach żywych, ich pochodzeniu, rozwoju i różnorodności oraz zależnościach między organizmami a środowiskiem, w którym żyją.
Jeżeli znaczenia jakiegoś słowa kluczowego nie znasz, zostaw przy nim wolne miejsce, np. kość - .... W trakcie realizacji kolejnych materiałów, kiedy poznasz ich znaczenie, dopisz do nich swoją definicję. W ten sposób stworzysz swój własny słownik biologiczny. Zobaczysz, jak łatwo przy jego pomocy zapamiętać różne, trudne pojęcia biologiczne!
Bezkręgowce i kręgowce - czym się różnią? Powtórzenie wiadomości
Bezkręgowce i kręgowce należą do królestwa zwierząt, ponieważ są:
cudzożywne;
wielokomórkowe;
zbudowane z komórek eukariotycznych (jądrowych) otoczonych błoną komórkową.
BezkręgowceBezkręgowce to zwierzęta o zróżnicowanej budowie, pochodzące od różnych przodków. Nie mają szkieletu wewnętrznego w postaci kręgosłupa, ich ciało jest miękkie.
Do bezkręgowców zalicza się m.in. parzydełkowce, płazińce, nicienie, pierścienice, mięczaki i stawonogi. Cała ta sztucznie utworzona grupa (termin „bezkręgowce” nie oznacza taksonu – jednostki systematycznej) skupia aż 98 % wszystkich gatunków zwierząt.
KręgowceKręgowce mają chrzęstny lub kostny szkielet wewnętrzny z zaznaczoną czaszką, która ochrania mózg. Kręgosłup zbudowany jest z kręgów, pełni funkcję podporową i nadaje ciału sztywność.
Do kręgowców zalicza się ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki.
Cecha | Bezkręgowce | Kręgowce |
|---|---|---|
Szkielet | szkielet zewnętrzny (u parzydełkowców, mięczaków, stawonogów) | szkielet wewnętrzny w postaci kręgosłupa |
Regulacja temperatury ciała | zmiennocieplne | zmiennocieplnezmiennocieplne (ryby, płazy, gady) |
Symetria ciała | symetria promienista (parzydełkowce) | symetria dwuboczna |
Układ nerwowy | po brzusznej stronie ciała | po grzbietowej stronie ciała |
Układ krążenia | brak układu krążenia (parzydełkowce, płazińce, nicienie) | zamknięty układ krążenia |
Pokrycie ciała | nabłonek jednowarstwowy | skóra zbudowana z wielowarstwowego nabłonka |

Cechy wszystkich kręgowców
obecność chrzęstnego lub kostnego szkieletu wewnętrznego z wyraźnie zaznaczoną czaszką ochraniającą mózg; większość kręgowców ma kręgosłup zbudowany z kręgów, pełniący funkcję podporową i nadający im sztywność;
ośrodkowy układ nerwowy zbudowany z mózgu oraz rdzenia kręgowego leżącego po grzbietowej stronie ciała;
zamknięty układ krwionośny, z sercem po stronie brzusznej ciała;
charakterystyczna budowa ciała z wyraźnie zaznaczonymi: głową, tułowiem i ogonem; u niektórych kręgowców między głową i tułowiem występuje szyja;
sprawne poruszanie się dzięki dobrze wykształconym mięśniom szkieletowym, leżącym u podstawy płetw lub poruszającym palczastymi kończynami;
kończyny zlokalizowane na tułowiu – u kręgowców lądowych dwie pary palczastych kończyn, u wodnych kończyny w postaci płetw.

Przyjrzyj się ilustracji i postaraj się przyporządkować przedstawione na niej organizmy do poznanych typów bezkręgowców i gromad kręgowców. Następnie sprawdź swoje odpowiedzi klikając na odpowiednią nazwę grupy zwierząt.