R1BPAO7hUhQaM
Ilustracja przedstawia różne futurystyczne pojazdy latające. W każdym z nich znajdują się elegancko ubrani ludzie. W lewym dolnym rogu znajduje się obiekt z napisem „Restauracja”.

Podróże przyszłości

Wyjście do opery w 2000 roku. Wizja z początku XX wieku: sposób przemieszczania się ludzi w 2000 roku.  Jej autorem jest Albert Robida – pionier sztuki fantastycznonaukowej
Źródło: Albert Robida, litografia ręcznie kolorowana, Library of Congress, Waszyngton, domena publiczna.

Warto wiedzieć!

Sposoby przemieszczania się ludzi w przyszłości to jeden z ulubionych tematów twórców sztuki fantastycznonaukowej. Marzenia o błyskawicznej, bezpiecznej i komfortowej podróży rodzą też wizje futurystycznych (związanych z przyszłością) środków transportu. Kiedyś człowiek chciał jedynie dotrzeć w najbardziej niedostępne miejsca na Ziemi, potem zapragnął zmierzyć się z grawitacją, w końcu postanowił podróżować, nie tracą cna to upływającego czasu… Które z tych marzeń udało się zrealizować?  Czy podróżujemy tak, jak to dla nas wymyślili wizjonerzy ponad sto lat temu? A jak nasze pokolenie widzi podróże przyszłości?

Już wiesz

1) Wypisz przykłady trzech różnych środków transportu. Poszukaj informacji o nich w dowolnej encyklopedii i zapisz odpowiedź na pytania: Który z nich jest najstarszy, a który został stworzony najpóźniej? Który jest najszybszy, a który najwolniejszy? Który jest najdroższy, a który najbardziej ekonomiczny?

RaJ8FjHAIyvv6
Miejsce na notatkę
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Futurystyczne wizje podróżowania
na ilustracjach z przełomu XIX i XX wieku

j00000003ZB2v27_0000000P
Polecenie 1

Wypisz przykłady kilku środków transportu, z których najczęściej korzystasz oraz jeden, którego nie miałeś okazji wypróbować.

RUhSbepfQRNjn
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 1

Zastanów się i przedstaw, jak w ciągu minionego stulecia zmieniał się sposób, czas i komfort podróżowania.

R1A7dEWEBw7lw
Miejsce na notatkę
Polecenie 2

Zastanów się i odpowiedz, jak na początku ubiegłego wieku ludzie mogli sobie wyobrażać środki transportu w późniejszych czasach.

RXKx8HtJBhKNn
Miejsce na notatkę
Polecenie 3

Wymyśl i zapisz nazwy dla środków transportu, które zostały przedstawione
na ilustracji umieszczonej na banerze do lekcji - Wyjście do opery w 2000 roku.

R1Sht7zY1fYYZ
Miejsce na notatkę
Polecenie 3

Opisz największe trzy zmiany na dworcach, które się dokonały od ich powstania.

RPCVKJuvJviYU
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 2

Jak wyobrażasz sobie dworzec przyszłości? Zredaguj krótką wypowiedź w formie opisu miejsca.

RDqlYSo4A0vdN
Miejsce na notatkę
Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:

weduta - pejzaż przedstawiający scenę miejską (np. miejską ulicę, widok placu, także z motywami postaci ludzkich)

kompozycja horyzontalna - kompozycja obrazu polegająca na akcentowaniu w dziele sztuki kierunków poziomych, rozbudowa kompozycji dzieła wszerz

kompozycja wertykalna - kompozycja dzieła sztuki, która polega na podkreślaniu kierunków pionowych

monochromatyczny - oznacza, że coś jest jednokolorowe/jednobarwne

Ćwiczenie 3

Przyjrzyj się poniższej ilustracji lub zapoznaj z jej opisem, a następnie dokończ opisujące ją zdania.

R1GTck23q6yhb1
Opakowanie czekolady Hildebrand [czyt.  Hildibrant] z serii: Niemcy w roku 2000
Źródło: a. nn., 1899, domena publiczna.
RydXXAh70S3wH
Zadanie interaktywne, należy wybrać prawidłową odpowiedź spośród podanych możliwości.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1ClUuVYB0jUx
Zadanie interaktywne, należy wybrać prawidłową odpowiedź spośród podanych możliwości.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RdMIFBh4CpbmW
Zadanie interaktywne, należy wybrać prawidłową odpowiedź spośród podanych możliwości.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4

Przyjrzyj się  zamieszczonej poniżej kartce pocztowej i dokończ stwierdzenia, które jej dotyczą.

Rlwt1ZVNm3pCH
Dworzec Centralny Naziemnych i Powietrznych Połączeń. Rosyjska karta pocztowa z serii Moskwa w XXIII wieku
Źródło: a. nn., 1914, domena publiczna.
RalJeIHPPDDu6
Zadanie interaktywne, należy wybrać prawidłową odpowiedź spośród podanych możliwości.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R4ykiy5llSrJX
Zadanie interaktywne, należy wybrać prawidłową odpowiedź spośród podanych możliwości.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R2hHzCmYxipHJ
Zadanie interaktywne, należy wybrać prawidłową odpowiedź spośród podanych możliwości.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4

Wymień znane ci współczesne środki transportu. Podaj swój ulubiony. Uzasadnij swój wybór.

R1InuTGYV1kEV
Miejsce na notatki
Ćwiczenie 5

Na rosyjskiej kartce pocztowej została utrwalona wizja dworca w XXIII wieku.  Ustal, który z pomysłów na niej zawartych nasza cywilizacja zdążyła już zrealizować.

R24KJipLdLwp8
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 6

Czy wszystkie elementy znajdujące się w wizji dworca z XXIII wieku, zawartej na pocztówce, są zgodne z twoimi wyobrażeniami takiego miejsca? Uzasadnij swoją wypowiedź.

RcJXoQOHY2Jzz
Miejsce na notatkę
Polecenie 4

Zredaguj kartkę pocztową z pozdrowieniami z podróży. Pamiętaj o zapisaniu adresu.

RXqcTv2kZBv60
Miejsce na odpowiedź.
JPOL_E3_E4_Konteksty

Teleportacja

Ćwiczenie 7

Korzystając z dostępnych ci źródeł, wyjaśnij pojęcie teleportacji.

RyVw93rNUp4OM
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 8

Wymień znane ci tytuły utworów literackich, filmów, gier komputerowych, w których pojawia się motyw teleportacji oraz teleporterów. Opisz, jak działa jeden z tych środków komunikacji.

R1Ml6fXCKteTC
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 9

Podaj pięć synonimów do słowa „podróż” i użyj jednego z nich w krótkim dialogu.

Rbtwtgk5BlOVd
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 10

Zredaguj ogłoszenie o sprzedaży używanego domowego teleportera. Zamieść wrz w nim informacje na temat wyglądu i cech tego urządzenia.

R1HXxD9X2T8VR
Miejsce na odpowiedź.
JPOL_E3_E4_Preteksty

Eksperyment Filadelfia

Kamil Nadolski Niewidzialne manewry

28 października 1943 roku amerykańska marynarka wojenna przeprowadziła podobno jeden z najbardziej tajemniczych eksperymentów w dziejach. Z dużym naciskiem na „podobno”.

[…] W roku 1943 wyjątkowo aktywna była amerykańska marynarka wojenna, która postanowiła przetestować w praktyce prawa fizyki, a konkretnie teorię jednobiegunowego pola magnetycznego. Tak rozpoczął się Projekt Tęcza, znany bardziej jako Eksperyment Filadelfia.

Początki całej operacji sięgają jeszcze lat 1925‑1927, kiedy Albert Einstein opracował jednolitą teorię pola. […] Teoretyzowano,
że gdyby dowieść istnienia jednobiegunowego pola magnetycznego, można by dowolnie manipulować bodźcami wizualnymi. Jedną z ciekawych właściwości takiego pola byłoby odchylanie promieni światła nawet o kilka procent, co miałoby umożliwić ukrycie obiektu znajdującego się w obszarze jego oddziaływania. Wykorzystując prawa fizyki, można by więc sprawić, że dany obiekt stanie się niewidzialny.

[…]Królikiem doświadczalnym miał zostać niszczyciel USS Eldridge (DE‑173), który 28 października 1943 r. opuścił port w Filadelfii, i jego załoga. Nie znamy szczegółów technicznych przedsięwzięcia, wiadomo jedynie, że statek na jakiś czas zniknął z radarów, choć brak w tej kwestii precyzji (jedne relacje mówią o kilku minutach, inne o kilku godzinach). Nikt wówczas
nie przypuszczał, że eksperyment zacznie po latach żyć własnym medialnym życiem i stanie się – jak incydent w Roswell czy tajemnicze zaginięcia w rejonie Trójkąta Bermudzkiego – jednym z najbardziej osobliwych wydarzeń w historii. A przynajmniej tak twierdzą zwolennicy teorii spiskowych i wszelkiego rodzaju zjawisk paranormalnych.

Zaczęło się w roku 1955. Nikt dotychczas nie wspominał o badaniach sprzed 12 lat, aż tu nagle pisarz i badacz UFO, Morris K. Jessup, otrzymał tajemniczy list od niejakiego Carla M. Allena. Mężczyzna twierdził w nim, że był świadkiem wojskowego eksperymentu. To, co opisał, brzmiało bardziej jak scenariusz filmu science fiction niż relacja z prawdziwych zdarzeń.

Zdaniem Allena USS Eldridge zniknął sprzed oczu obserwatorów eskortującego go transportowca i teleportował się do portu w Nowym Jorku. Gdy pojawił się ponownie, oczom żołnierzy miał ukazać się straszliwy widok: część załogi statku stopiła się z kadłubem statku. W kolejnym liście Allen informował,
że niszczyciel teleportował się do przyszłości, a dokładnie – do roku 1983.

Jessup próbował zapytać o szczegóły eksperymentu przedstawicieli amerykańskiej armii, ale bezskutecznie. Przygnieciony problemami osobistymi i niepowodzeniami w życiu zawodowym, w 1959 r. popełnił samobójstwo. Przynajmniej tak brzmi wersja oficjalna, bo są i tacy, którzy twierdzą, że to odkrycie prawdy o Eksperymencie Filadelfia zwróciło na pisarza uwagę amerykańskich służb i to oni pomogli mu zakończyć żywot. […]

[…]Na przełomie lat 80. i 90. pojawił się wreszcie kolejny rzekomy świadek tajemniczego eksperymentu, niejaki Alfred Bielek, który dołożył do całej opowieści własną cegiełkę.

Mężczyzna twierdził, że służył na USS EldridgeUSS EldridgeUSS Eldridge i brał udział w kontrowersyjnym eksperymencie. Bielek opowiadał o tym,
że udało mu się wyskoczyć za burtę, gdy okręt znikał, jednak nadal był on w zasięgu pola magnetycznego, które przeniosło jego oraz całą załogę w przyszłość, a dokładnie do roku 2137. Mało tego, odseparowano jego duszę i wstawiono w nowe ciało, zaś pamięć i świadomość tamtych wydarzeń mocno zaburzono. Na poparcie swoich opowieści nigdy nie przedstawił żadnych dowodów. Ostatecznie okazało się, że nie ma żadnych dowodów na to, że w ogóle służył na USS Eldridge.

fil Źródło: Kamil Nadolski, Niewidzialne manewry, dostępny w internecie: https://www.newsweek.pl/historia/niewidzialne-manewry/s0n2zll [dostęp 10.08.2022].
USS Eldridge
Ciekawostka

Jeżeli zainteresował cię Eksperyment Filadelfia i chcesz się dowiedzieć, gdzie rzekomo znaleziono teleportowany okręt oraz co się stało z jego załogą, zapoznaj się z filmem Tajemnica Eksperymentu Filadelfia z serii Tajemnice II wojny światowej (odcinek 13; 41 min 53 s).

Ćwiczenie 11

Na podstawie wyżej cytowanego tekstu wyjaśnij, jakiego zjawiska dotyczył eksperyment.

R12lsNSTS5blF
Miejsce na notatkę
Polecenie 5

Wyobraź sobie, że byłeś w dniu eksperymentu na pokładzie USS Eldridge. Zredaguj kartkę z pamiętnika, w której krótko opiszesz swoje przeżycia.

R12kmK1kP7LsC
Miejsce na odpowiedź
j00000003ZB2v27_000tp001
JPOL_E3_E4_Zadaniowo

Sprawdź, czy umiesz!

Ćwiczenie 12

Objaśnij znaczenie terminu „futurystyczny” w odniesieniu do dzieła literackiego, filmowego lub plastycznego i zredaguj krótką notatkę na jego temat.

Ru8aS1dKwvhiR
Miejsce na odpowiedź
RUltmDCLMDjeD
Ćwiczenie 13
Zadanie interaktywne polega na przyporządkowaniu wyrazów do poszczególnych pól: synonimów i antonimów wyrazu "futurystyczny".
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 14

Użyj w ułożonych przez siebie zdaniach związanych treściowo z tematyką lekcji jednego synonimu i jednego antonimu do słowa „futurystyczny”.

R1HOeoXVjQDi4
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 15

Porównaj wizje sposobów podróżowania utrwalone na ilustracjach z początku
XX wieku ze współcześnie istniejącymi środkami transportu. Napisz, czego
nie przewidzieli twórcy tych ilustracji.

RwaHDcbVF6nS9
Miejsce na notatkę
Polecenie 6

Zredaguj  krótkie opowiadanie o tym, jak w 2215 roku twoi rówieśnicy oglądają odnalezione na archaicznycharchaicznyarchaicznych, twardych dyskach ilustracje lub filmy dotyczące dzisiejszych wizji teleportacji.

R1JO6fEsrkAI9
Miejsce na notatkę
R1ZPkc4BiWthZ1
Zadanie interaktywne. Uporządkuj słowa klucze: podróż, teleportacja, fantastyka naukowa, środki transportu, Eksperyment Filadelfia.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 16

Zapoznaj się z poniższymi słowami kluczami związanymi z lekcją, a następnie zaproponuj ich własną kolejność. Możesz kierować się tym, co cię zaciekawiło, poruszyło, zaskoczyło itp. Przygotuj krótkie uzasadnienie swojej propozycji. Słowa klucze: podróż, teleportacja, fantastyka naukowa, środki transportu, Eksperyment Filadelfia.

R1XELqrG1i1te
Miejsce na odpowiedź.

Słownik

archaiczny
archaiczny

właściwy minionym czasom, pochodzący z odległych epok