Przymiotniki w opisie
Warto wiedzieć!
Natura nie przestaje zaskakiwać człowieka – pozwala mu na zachwyt, odpoczynek czy zadumę. Jest niekończącym się źródłem inspiracji dla artystów, którzy w swoich dziełach opisują ją i oddają hołd. Takie opisy możemy odnaleźć w wielu utworach polskich pisarzy, m.in. Adama Mickiewicza, Bolesława Leśmiana, Juliana Tuwima. Ich podstawą są przymiotniki.
Fragment krajobrazu
Pan TadeuszKsięga II. Zamek, w. 403 - 430
Był sad.
Drzewa owocneowocne, zasadzone w rzędy,
Ocieniały szerokie pole; spodem grzędy,
Tu kapusta, sędziwesędziwe schylając łysiny,
Siedzi i zda się dumać o losach jarzyny;
Tam, plącząc strąki w marchwi zielonej warkoczu,
Wysmukły bob obraca na nią tysiąc oczu;
Owdzie podnosi złotą kitę kukuruzakukuruza;
Gdzieniegdzie otyłego widać brzuch harbuzaharbuza,
Który od swej łodygi aż w daleką stronę
Wtoczył się jak gość między buraki czerwone.
Grzędy rozjęterozjęte miedzą; na każdym przykopie
Stoją jakby na straży w szeregach konopiekonopie,
Cyprysy jarzyn: ciche, proste i zielone.
Ich liście i woń służą grzędom za obronę,
Bo przez ich liście nie śmie przecisnąć się żmija,
A ich woń gąsienice i owad zabija,
Dalej maków białawe górują badyle;
Na nich, myślisz, iż rojem usiadły motyle,
TrzepiecącTrzepiecąc skrzydełkami, na których się mieni
Z rozmaitością tęczy blask drogich kamieni;
TyląTylą farb żywych, różnych mak zrzenicęzrzenicę mami.
W środku kwiatów, jak pełnia pomiędzy gwiazdami
Krągły słonecznik licem wielkiem, gorejącem,
Od wschodu do zachodu kręci się za słońcem.Pod płotem wąskie, długie, wypukłe pagórki,
Bez drzew, krzewów i kwiatów: ogród na ogórki.
Pięknie wyrosły; liściem wielkim, rozłożystym,
Okryły grzędy jakby kobiercem fałdzistym.Źródło: Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, Wrocław 2015, s. 207.
Nazwij zmysł, na który najbardziej oddziałuje opis sadu. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Naszkicuj obraz poetycki przedstawiony we fragmencie Pana Tadeusza. W tym celu:
wykorzystaj informacje o rozmieszczeniu roślin zawarte w tekście,
zadbaj o odpowiednią kolorystykę.
Możesz skorzystać z dostępnego poniżej szkicownika.
Wypisz, jakie drzewa, krzewy, kwiaty i warzywa znajdują się w opisanym przez Mickiewicza ogrodzie.
Połączenia przymiotników, które nazywają dwa lub więcej kolory wyraźnie oddzielone od siebie należy zapisywać z łącznikiem, np. czarno‑białe zdjęcia, biało‑czerwona flaga.
Nazwy kolorów, w których są zawarte ich odcienie pisze się łącznie, np. bladoróżowy (różowy o bladym odcieniu) tulipan, ciemnozielone (zielone o ciemnym odcieniu) liście, perłowoszary (szary z odcieniem perłowym) makijaż.
Łączna pisownia obowiązuje także w odniesieniu do nazw kolorów mieszanych, np. burozielonobrązowy (brązowy z odcieniem burozielonym) sweter, szaroniebieskosrebrzysta (srebrzysta z odcieniem szaroniebieskim) bombka.
Warto również zwrócić uwagę na nazwy kolorów, które trudno jednoznacznie określić jako odcienie konkretnych barw podstawowych. W ich przypadku używamy końcówki -awy, np. niebieskawy, czerwonawy.
Przyjrzyj się zamieszczonym poniżej obrazom przedstawiającym sad. Wybierz jeden z nich i opisz jak najdokładniej.
Opisz w kilku zdaniach twoje skojarzenia związane z sadem. Mogą to być np. wrażenia dotykowe, dźwięki, zapachy, przedmioty, osoby lub jakieś wspomnienie.
Zapoznaj się z paletą barw, klikając w poszczególne numerki, znajdziesz informacje na temat kolorów i ich odcieni.
Sad w malarstwie
Zakreśl na żółto inne określenia barwy żółtej, a na czerwono czerwonej.
{żółty}cytrynowy{/żółty} {czerwony}bordowy{/czerwony} {żółty}kanarkowy{/żółty} {czerwony}malinowy{/czerwony} {żółty}bursztynowy{/żółty} {żółty}słomkowy{/żółty} {żółty}miodowy{/żółty} {czerwony}miedziany{/czerwony}
{czerwony}krwisty{/czerwony} {żółty}złoty{/żółty} {czerwony}rubinowy{/czerwony} {czerwony}wiśniowy{/czerwony} {żółty}piaskowy{/żółty} {czerwony}karmazynowy{/czerwony} {żółty}bananowy{/żółty} {czerwony}różany{/czerwony}
Korzystając z dostępnych źródeł, wypisz jak najwięcej określeń barwy żółtej i czerwonej.
Wykonaj polecenia i odpowiedz na pytanie:
Wypisz barwy ognia i słońca.
Do jakiej grupy kolorów je zaliczysz, ciepłych czy zimnych?
Wyobraź sobie zachód słońca namalowany zimnymi barwami. Opisz krótko swoje wrażenia.
Określ, jakie uczucia wzbudza w tobie opis warzyw w „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza.
Kolory, które znaczą najwięcej
Przypomnij sobie, jakie symbole narodowe znajdują się na polskich strojach sportowców. Wybierz dowolną dyscyplinę (piłka nożna, siatkówka, lekkoatletyka, skoki narciarskie i inne) i wymień elementy narodowe stroju.
Wybierz dowolną dyscyplinę sportu (piłka nożna, siatkowa, lekkoatletyka, skoki narciarskie i inne) i wymień elementy narodowe stroju sportowców. Skorzystaj z dostępnych źródeł.
Przeczytaj tekst pt. Flaga Polski i wykonaj związane z nim ćwiczenia.
Flaga Polski[...]
Flagi państwowe zaczęły powstawać pod koniec XVIII wieku. Wywodziły się od chorągwi królewskich
i przejmowały ich barwy - kolor godła umieszczano na górze flagi, a kolor tła na dole. Również polska flaga wywodzi się od królewskiej chorągwi i herbu Królestwa Polskiego.Zarówno dawniej, jak i dzisiaj kolorom przypisywano znaczenie. Biel symbolizowała czystość, porządek i szlachetność. Kolor czerwony był symbolem ognia i krwi, oznaczał także odwagę i waleczność. Od dawien dawna czerwień była kolorem uprzywilejowanym, używali jej najdostojniejsi i najbogatsi. Uzyskanie trwałego czerwonego koloru było kosztowne. Czerwony barwnik produkowano z wydzieliny owadów zwanych czerwcami, stąd wzięła się nazwa koloru.
W charakterze barw narodowych biały i czerwony pojawiły się po raz pierwszy w 1792 r. podczas obchodów pierwszej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja. Damy wystąpiły w białych sukniach przepasanych czerwonymi szarfami, a panowie nałożyli biało‑czerwone szarfy. Obradujący w czasie powstania listopadowego Sejm Królestwa Polskiego w dniu 7 lutego 1831 r. uznał biel i czerwień za barwy narodowe.
Biało‑czerwonymi kolorami witano w Niemczech żołnierzy powstania listopadowego, udających się na emigrację. Biało‑czerwone kokardy przypinali uczestnicy walk o niepodległość. Żołnierze powstania styczniowego 1863 r. zakładali biało‑czerwone opaski. Pierwszą manifestacją, w czasie której niesiono biało‑czerwone flagi, był pochód w Warszawie
w 1916 r. z okazji 125. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja.Po odzyskaniu niepodległości Sejm Ustawodawczy w dniu
1 sierpnia 1919 r. uchwalił ustawę o godłach i barwach narodowych, w której napisano: «Za barwy Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się kolory biały i czerwony, w podłużnych pasach, równoległych, z których górny – biały, dolny zaś – czerwony». Po dwudziestu latach wolności polska flaga zniknęła z przestrzeni publicznej. W czasie niemieckiej okupacji za prezentowanie symboli narodowych groziła surowa kara. Pomimo to notowano liczne przypadki obchodzenia zakazanych świąt narodowych przy użyciu polskiej flagi. W czasie powstania warszawskiego specjalnie oznaczona biało‑czerwona opaska, założona na prawe ramię, zastępowała polski mundur. Dzisiaj możemy bez ograniczeń cieszyć się polską flagą. Pamiętajmy, że należy się jej szacunek.Źródło: Flaga Polski, dostępny w internecie: https://muzhp.pl/pl/c/2224/flaga-polski [dostęp 16.07.2022].
Odwołując się do informacji zawartych w tekście Flaga Polski, podaj datę wydarzenia, podczas którego po raz pierwszy biel i czerwień pojawiły się
w charakterze barw narodowych oraz kiedy i przez kogo zostały za nie oficjalnie uznane.
Odszukaj informacje o tym, z czego kiedyś produkowano czerwony barwnik.
Podaj, z czego kiedyś produkowano czerwony barwnik.
Ustal, jakim ważnym wydarzeniom okresu zaborów towarzyszyło eksponowanie polskich barw narodowych.
Wyjaśnij, co symbolizują polskie barwy narodowe, a następnie zapisz swoje propozycje w wyznaczonych poniżej polach.
Przeczytaj wiersz Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej Barwy narodowe, a następnie wykonaj polecenia.
Barwy narodoweBiało‑krwawy,
Krwawo‑biały, lniany
Opatrunku, który zwiesz się: sztandar,
Coś się z wielkim krwotokiem uporał!
Wiatr rozwija ten dokument rany,
Wznosi w górę bohaterski bandaż,
Tę pamiątkę,
Ten długI ten morał.
Źródło: Barwy narodowe, [w:] Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Wiersze, Warszawa 1987, s. 162.
Wypisz z wiersza Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej wszystkie epitety, jakimi opisano polski sztandar. Wskaż ten spośród nich, który wydał ci się niezwykły i uzasadnij swoją odpowiedź.
Wyjaśnij, na jakim skojarzeniu został oparty wiersz Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej.
Wypisz synonimy do słowa „sztandar”, które pojawiły się w wierszu.
Wypełnij pola i przeciągnij je w dowolne miejsca.
Wypisz synonimy do słowa „sztandar”, które pojawiły się w wierszu.
Wyjaśnij, z jakim „krwotokiem” uporał się polski sztandar. Ustal, do jakich wydarzeń nawiązuje podmiot liryczny.
Wyjaśnij, jakie przesłanie płynie z wiersza Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej.
Wskaż na mapie Europy kilka miejsc, w których odbyły się ważne bitwy z udziałem Polaków. W razie konieczności wyszukaj informacje w dostępnych źródłach.
Korzystając z dostępnych źródeł, wypisz kilka miejsc, w których odbyły się ważne bitwy z udziałem Polaków.
Sprawdź, czy umiesz!
Ponad 1. czerwieniły się, 2. białych, 3. błękitne, 4. szary, 5. złotym, 6. czerwono-niebieskim, 7. purpurowy, 8. zielonym, 9. różowy metalik, 10. ciemnozielonych, 11. metalowy, 12. biało-czerwoną łanem zboża 1. czerwieniły się, 2. białych, 3. błękitne, 4. szary, 5. złotym, 6. czerwono-niebieskim, 7. purpurowy, 8. zielonym, 9. różowy metalik, 10. ciemnozielonych, 11. metalowy, 12. biało-czerwoną kwiaty maku, a na jego skraju można było dostrzec 1. czerwieniły się, 2. białych, 3. błękitne, 4. szary, 5. złotym, 6. czerwono-niebieskim, 7. purpurowy, 8. zielonym, 9. różowy metalik, 10. ciemnozielonych, 11. metalowy, 12. biało-czerwoną kwiaty chabrów.
Żołnierze w 1. czerwieniły się, 2. białych, 3. błękitne, 4. szary, 5. złotym, 6. czerwono-niebieskim, 7. purpurowy, 8. zielonym, 9. różowy metalik, 10. ciemnozielonych, 11. metalowy, 12. biało-czerwoną mundurach i 1. czerwieniły się, 2. białych, 3. błękitne, 4. szary, 5. złotym, 6. czerwono-niebieskim, 7. purpurowy, 8. zielonym, 9. różowy metalik, 10. ciemnozielonych, 11. metalowy, 12. biało-czerwoną rękawiczkach na dłoniach wciągali na 1. czerwieniły się, 2. białych, 3. błękitne, 4. szary, 5. złotym, 6. czerwono-niebieskim, 7. purpurowy, 8. zielonym, 9. różowy metalik, 10. ciemnozielonych, 11. metalowy, 12. biało-czerwoną, 1. czerwieniły się, 2. białych, 3. błękitne, 4. szary, 5. złotym, 6. czerwono-niebieskim, 7. purpurowy, 8. zielonym, 9. różowy metalik, 10. ciemnozielonych, 11. metalowy, 12. biało-czerwoną maszt 1. czerwieniły się, 2. białych, 3. błękitne, 4. szary, 5. złotym, 6. czerwono-niebieskim, 7. purpurowy, 8. zielonym, 9. różowy metalik, 10. ciemnozielonych, 11. metalowy, 12. biało-czerwoną flagę.
Samochód w kolorze 1. czerwieniły się, 2. białych, 3. błękitne, 4. szary, 5. złotym, 6. czerwono-niebieskim, 7. purpurowy, 8. zielonym, 9. różowy metalik, 10. ciemnozielonych, 11. metalowy, 12. biało-czerwoną zatrzymał się w miejscu zakazu postoju oznaczonym 1. czerwieniły się, 2. białych, 3. błękitne, 4. szary, 5. złotym, 6. czerwono-niebieskim, 7. purpurowy, 8. zielonym, 9. różowy metalik, 10. ciemnozielonych, 11. metalowy, 12. biało-czerwoną znakiem.
Nazwij i opisz uczucia, jakie żywisz do symboli narodowych.
Opisz wybrany krajobraz np. zachód słońca, polanę w lesie, burzową chmurę, przydomowy ogródek. Odmaluj słowem piękno tego krajobrazu. Możesz zastosować poetyckie określenia np. metafory lub porównania. Zadbaj, aby twój opis działał na różne zmysły, nie tylko wzrok, ale słuch i dotyk. Zastosuj różnorodne przymiotniki.
Na podstawie fragmentu Adama Mickiewicza Zachód słońca napisz, jak wyobrażasz sobie to zjawisko. W swoim opisie postaraj się używać środków poetyckich. Zastosuj: porównania, przenośnie, uosobienia.