Juliusz Słowacki W pamiętniku Zofii Bobrówny - poetycki wpis "ku pamięci"
Warto wiedzieć!
Pamiętniki, imionnikiimionniki były od dawna popularne. Ludzie pragnęli zatrzymać w swej pamięci ślady dawnych przyjaciół, wrażeń, spotkań lub wydarzeń. Już w średniowieczu do tzw. ksiąg rodowych wpisywali się domowi goście. W XVIII i XIX wieku kobiety, najczęściej szlachcianki prowadziły albumy zwane sztambuchamisztambuchami lub imionnikami. KaligrafowanymKaligrafowanym pismem wpisywano do nich krótkie wiersze, aforyzmyaforyzmy lub sentencjesentencje. Ich autorami bywali często wielcy poeci: Juliusz Słowacki, Adam Mickiewicz. Najbardziej znane są imionniki Maryli Wereszczakówny i Marii Szymanowskiej, w których znajdują się odręczne wpisy wielu sławnych osób. Pod koniec XIX wieku niemalże każda pensjonarkapensjonarka była właścicielką sztambucha, w którym oprócz wierszyków i cytatów z dzieł, wpisywano przysłowia, życzenia, fragmenty piosenek. Mile widziane było mottomotto i rysunki, wklejano również zasuszone kwiatki, wycinanki z papieru, a nawet pasma włosów.
Tematami pamiętnikowych wpisów były najczęściej miłość i przyjaźń. Często mówiono w nich o Bogu i ojczyźnie oraz zachęcano do uczciwości i pracowitości. Z czasem obok wierszy i sentencji „na serio” zaczęły pojawiać się w pamiętnikach wierszyki żartobliwe np.
Fiku‑miku, fiku miku
I już jestem w pamiętniku.
Ile razy,
jedząc zrazy,
trafisz na cebulę,
tyle razy swoją/swojego (tu wpisywało się imię)
wspomnij sobie czule.
Juliusz Słowacki (1809–1849)
Poeta, dramaturg czasów polskiego romantyzmuromantyzmu. Pracował dużo i intensywnie, w ciągu swojego krótkiego, niespełna 40‑letniego życia, napisał 13 dramatów, 20 poematów, kilkaset utworów poetyckich, listów oraz jedną powieść.
Juliusz Słowacki. Wieszcz, którego nie chcieliśmyKiedy żył, tylko nieliczni rozumieli wielkość jego talentu. Słowacki tworzył przecież w cieniu wielkiego Adama Mickiewicza, którego uważano za niedościgłego herosaherosa literatury. Nie doceniano młodszego poety tym bardziej, że ośmielił się z Mickiewiczem nie zgadzać i forsowaćforsować konkurencyjne poglądy. Na pogrzeb Słowackiego przyszła garstka przyjaciół, ale żaden z nich „nie uczcił choćby słowem jednym pamięci największego mistrza rymów polskich”, jak pisał Zygmunt Krasiński.
Również Cyprian Kamil Norwid złożył poecie pośmiertny hołd: „odszedł już od nas ten arcymistrz słowa, ten najpotężniejszy rzeźbiarz posągów duchów, który czterdzieści poematów jak czterdzieści piramid na pustyni świata po sobie zostawił”.
Źródło: Juliusz Słowacki. Wieszcz, którego nie chcieliśmy, dostępny w internecie: Juliusz Słowacki. Wieszcz, którego nie chcieliśmy, https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2575869,Juliusz-Slowacki-Wieszcz-ktorego-nie-chcielismy.
Kim była Zofia Bobrówna?
Zofia Bobrówna była córką przyjaciółki Juliusza Słowackiego - Joanny, która wraz z mężem i dziećmi przebywała na emigracji w Paryżu. Joanna Bobrowa planowała wyjazd w rodzinne strony poety, w okolice Krzemieńca. Wiersz „W pamiętniku Zofii Bobrówny” powstał przed ich wyjazdem.
W 1857 roku Zofia Bobrówna poślubiła hrabiego Juliusza Dzieduszyckiego. W 1874 roku polski malarz Henryk Rodakowski namalował jej portret.
W pamiętniku Zofii BrobrównyNiechaj mię Zośka o wiersze nie prosi,
Bo kiedy Zośka do ojczyzny wróci,
To każdy kwiatek powie wiersze Zosi,
Każda jej gwiazdka piosenkę zanuci.
Nim kwiat przekwitnie, nim gwiazdeczka zleci,
Słuchaj - bo to są najlepsi poeci.Gwiazdy błękitne, kwiateczki czerwone
Będą ci całe poematapoemata składać.
Ja bym to samo powiedział, co one,
Bo ja się od nich nauczyłem gadać;
Bo tam, gdzie IkwyIkwy srebrne fale płyną,
Byłem ja niegdyś, jak Zośka, dzieciną.Dzisiaj daleko pojechałem w gości
I dalej mię los nieszczęśliwy goni.
Przywieź mi, Zośko, od tych gwiazd światłości,
Przywieź mi, Zośko, z tamtych kwiatów woni,
Bo mi zaprawdę odmłodnieć potrzeba.
Wróć mi więc z kraju taką - jakby z nieba.13 marca 1844. Paryż.
Źródło: W pamiętniku Zofii Bobrówny, [w:] Juliusz Słowacki, Dzieła Juliusza Słowackiego , t. I, Lwów 1909, s. 118, domena publiczna.
Sprawdź, czy umiesz!
Poszukaj w internecie piosenki w wykonaniu Marka Grechuty „Niechaj mnie Zośka o wiersze nie prosi”. Czy podoba ci się interpretacja muzyczna tego wiersza? Porozmawiaj o tym w klasie.
Naucz się pięknie recytować wiersz Juliusza Słowackiego „W pamiętniku Zofii Bobrówny”.
Zorganizujcie w klasie konkurs na najpiękniejszą recytację wiersza Juliusza Słowackiego. Opracuj zasady poprawnej recytacji. Pamiętaj o właściwej interpretacji: oddaniu sensu utworu, emocji, zmianie tempa, odpowiedniej intonacji (zwróć uwagę na znaki interpunkcyjne) itp.
Słownik
zwięzła, błyskotliwa myśl, ogólne spostrzeżenie
bohater
przeprowadzać jakieś przedsięwzięcie mimo przeszkód
rodzaj pamiętnika, do którego znajomi danej osoby wypisywali wierszyki, aforyzmy
umiejętność starannego i pięknego pisania
cytat umieszczony przed tekstem, krótka, ważna myśl
uczennica pensji, szkoły tylko dla dziewcząt
epoka w historii sztuki i literatury trwająca na przełomie XVIII i XIX wieku
zwięzłe, wyraziste zdanie, zawierające ogólną myśl, prawdę życiową
niewielki pamiętnik, do którego wpisywano dedykacje, wierszyki, wklejano grafiki i wycinanki. Tematem wpisów było codzienne życie