O nocy w poezji i malarstwie - Stanisław Grochowiak i Vincent van Gogh
Rysunek przedstawia skaliste zbocza górskie w różnych odcieniach brązu. Zbocza tworzą wąwóz. Na skałach z obu stron wąwozu siedzą śpiące sępy. Są brązowe z żółtymi dziobami.Noc w poezji...
Kiedy kończy się dzień, a noc zaprasza do wygodnych łóżek, żegnamy się z najbliższymi i udajemy na spoczynek. Co mówisz domownikom? „Dobrej nocy”, „Słodkich snów”, a może jeszcze coś innego?
Czy wiesz, co oznaczają życzenia: „Dobranoc, pchły na noc, karaluchy pod poduchy…”? Co to znaczy „być w objęciach Morfeusza”? Jakie znasz inne określenia snu?
Wybierz trzy określenia z poprzedniego ćwiczenia i ułóż z nimi zdania.
Wyjaśnij znaczenie porównań.
śpi jak zając pod miedzą,
śpi snem sprawiedliwego,
śpi jak suseł.
Obejrzyj film z recytacją wiersza Stanisława Grochowiaka pt. „Snów dobrych życzenia” lub przeczytaj zamieszczony poniżej tekst utworu i wykonaj ćwiczenia.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RB5fNV0nz9jdH
Nagranie video. Wyświetla się plansza z napisem: Stanisław Grochowiak „Snów dobrych życzenia”. Elżbieta Golińska czyta wiersz w sali teatralnej z rzędem bordowych krzeseł. Na końcu filmu pojawia się plansza z napisami: wystąpiła Elżbieta Golińska, realizacja Contentplus.pl, na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu „E‑podręczniki do kształcenia ogólnego”, wrzesień 2014.
Snów dobrych życzeniaOtwieram złotą furtkę snu:
Cóż za tą furtką? – Białe jaśminyjaśminy...
Księżniczka z koszykiem zbiera jeżyny
To tam, to tu.Jeżyn są grona czarne jak noce,
Niebieskie kwiaty stoją przy drodze,
Lis ścieżkę omiata płomienną kitąkitą,
Nad trawą bocian stoi obmytą
Rosą czy deszczem? Ja sprawę tą
Zostawiam snom, co wam się śnią...Otwieram złotą furtkę snu:
Cóż za tą furtką? – Potężny zamek,
Zamknięty na tysiąc tajemnych klamek,
Przeciwko złu.Straże was strzegą na strzelistychstrzelistych wieżach,
Konie dyszące w żelaznych pancerzach,
Książę choć dobry dzieciom dobrotliwy,
Któremu służą potworki i dziwy:
Jakie? pytacie. Ja sprawę tą
Zostawiam snom, co wam się śnią...Źródło: Stanisław Grochowiak, Snów dobrych życzenia, [w:] tegoż, Biały bażant, Warszawa 1977, s. 8–9.
Co widać za „złotą furtką snu”? Jakie obrazy „widzisz”? Zatytułuj je.
Przeczytaj uważnie drugą i czwartą strofę. Wyjaśnij, co mogą oznaczać słowa: „Ja sprawę tą zostawiam snom, co wam się śnią...”.
Wskaż i nazwij środki stylistyczne występujące w wierszu „Snów dobrych życzenia”. Wypisz ich przykłady.
Wyszukaj w wierszu elementy baśniowe. Uzasadnij swój wybór.
Dopisz do podanych słów rymujące się wyrazy. Znajdziesz je w wierszu.
noce ............
jeżyny ................
obmytą ............
klamek ............
złu ............
pancerzach ................
dziwy ....................
Noc w malarstwie...
Vincent van Gogh
- malarz holenderski. Jego charakterystyczna, pełna nasyconych barw twórczość wywarła silny wpływ na malarstwo XX wieku. Możliwe, że znasz jego Słoneczniki lub Taras kawiarni w nocy. Stworzył także wiele autoportretów – ten powyżej to Autoportret z fajką z 1886 roku.
Przyjrzyj się obrazom dziewiętnastowiecznego malarza holenderskiego Vincenta van Gogha. Zastanów się i odpowiedz na zamieszczone poniżej pytania:
Zapoznaj się z opisami zamieszczonych w powyższej galerii obrazów Vincenta van Gogha. Poszukaj w dostępnych źródłach informacji o jednym z nich. Podaj na przykład, kiedy powstał, w jakim muzeum się znajduje itp.
Przyjrzyj się zamieszczonemu poniżej obrazowi Vincenta van Gogha pt. Gwiaździsta noc. Opowiedz, co na nim widzisz, odpowiadając na pytania:
Który element obrazu podoba ci się najbardziej? Dlaczego?
Jakie kolory dominują na tym obrazie?
Jakie odczucia wywołują dominujące barwy?
Jakie kreski przeważają na tym obrazie?
Jakie wrażenie wywołują kreski położone w ten sposób na płótnie?
Jakie barwy związane z nocą widzisz na obrazie?
Jak sądzisz, dlaczego drugi tytuł obrazu to Cyprysy i wieś?
Czy coś cię zachwyca na tym obrazie? Dlaczego?
Wypisz określenia, które twoim zdaniem oddają nastrój panujący na obrazie. Uzasadnij swój wybór.
ponurość, błogość, niepokój, bezpieczeństwo, wesołość, spokój, harmonia, niepewność, napięcie, beztroska
Wymień elementy opisu świadczące o tym, że obraz przedstawia widok namalowany nocą.
Zwróć uwagę na to, jak Vincent van Gogh ukazał niebo, a jak ziemię. Wyjaśnij, na czym polega kontrast na obrazie.
Sprawdź, czy umiesz!
Naśladując styl Vincenta van Gogha, namaluj obraz pt. Słoneczny dzień. Przygotuj z kolegami i koleżankami z klasy galerię swoich dzieł i porozmawiajcie na temat ich siły wyrazu, użytych barw, rodzaju kreski, kształtów, ruchu.
Wymieńcie się obrazami. Spróbujcie opisać obrazy kolegów i koleżanek na wzór opisu obrazu Gwiaździsta noc.
Zaproponuj trzy pytania, które można by zadać Vincentowi van Goghowi na temat jego obrazu. Zapisz je poniżej.