O Waligórze i Wyrwidębie

Dawno, dawno temu żona pewnego myśliwego wybrała się do lasu i tam urodziła dwóch chłopców. Niestety, wyczerpana porodem, zmarła. Osieroconymi dziećmi zajęły się zwierzęta. Jednego chłopca karmiła wilczyca, a drugiego – niedźwiedzica.

Pierwszy, wychowany przez wilczą matkę, nazywał się Waligóra, drugi – Wyrwidąb. 

Po swoich niezwykłych karmicielkach mieli oni niespotykaną siłę i odwagę. Waligóra bez żadnego wysiłku przenosił najwyższe góry, a Wyrwidąb najpotężniejsze dęby wyrywał niczym źdźbłaźdźbłoźdźbła trawy.

Bracia kochali się bardzo i byli nierozłączni. Kiedy dorośli, wyruszyli razem w świat, aby szukać przygód i szczęścia. Wędrowali tak polami i lasami, nie obawiając się żadnych przeszkód, bo przecież umieli poradzić sobie z każdą górą i z każdym drzewem, które im stały na drodze. 

Pewnego dnia, gdy poczuli wielkie zmęczenie, postanowili odpocząć w cieniu drzew. Już zaczął morzyć ich sensen kogoś morzymorzyć ich sen, gdy ujrzeli maleńkiego człowieczka biegnącego w ich stronę. Zdziwieni bracia zerwali się na równe nogi. Karzełek zatrzymał się przed nimi i rzekł:

– Witajcie, młodzieńcy – Widzę, że jesteście bardzo zmęczeni, więc jeśli życzycie sobie, zaniosę was, dokąd tylko zechcecie! 

Wyrwidąb rozdziawiłrozdziawićrozdziawił usta w zdumieniu, Waligóra frasobliwiefrasobliwyfrasobliwie podrapał się w głowę.

– Jak to możliwe? Przecież jesteś taki malutki… 

Tajemniczy człowieczek rozwinął przed braćmi piękny kobierzeckobierzeckobierzec i zakomenderowałzakomenderowaćzakomenderował:

– Siadajcie tu razem ze mną, tylko szybko! Zaraz się przekonacie! 

Waligóra z Wyrwidębem usadowili się wygodnie, a karzełek klasnął w dłonie i kobierzec wzniósł się w powietrze. 

Kiedy tak szybowali nad ziemią niczym ptaki, tajemniczy towarzysz podróży rozpoczął znów rozmowę: 

– Czy nie zdziwiło was to, że chociaż jestem mały, biegam bardzo szybko? 

Bracia zgodnie przytaknęli głowami, a karzełek mówił dalej: 

– To dlatego, że mam parę niezwykłych butów, które dostałem od czarodzieja. Kiedy je włożę i pobiegnę – co krok robię jedną milęmilamilę, a jeśli skończę – to dwie.

Nie wytrzymał wtedy Waligóra i zaczął prosić człowieczka, aby podarował mu jeden but.

Do jego próśb dołączył się Wyrwidąb. Tak długo bracia molestowalimolestowaćmolestowali karzełka, aż w końcu podarował im czarodziejskie buty.

Rozstali się przyjaźnie niedaleko wielkiego miasta, w którym straszliwy smok pożerał ludzi. ZdesperowanyzdesperowanyZdesperowany król ogłosił, że śmiałkowi, który pokona smoka, odda w nagrodę rękę jednej z dwóch córek, a po śmierci – całe królestwo.

Usłyszawszy to bracia śmiało stanęli przed królem i oświadczyli, że chcą zabić smoka. Udali się też zaraz za miasto do pieczary, w której mieszkał potwór. Kiedy byli już w połowie drogi, nagle pojawił się przed nimi ich stary znajomy karzełek. 

– Witajcie, przyjaciele! Wiem, co zamierzacie, i chcę wam dać dobrą radę. Zróbcie użytek z mego czarodziejskiego podarunku. Niech każdy z was założy jeden czarodziejski but, a będziecie tak szybcy, że smok nie zdoła wam nic zrobić. 

Posłuchali bracia dobrej rady. Po czy Wyrwidąb stanął przed smoczą jamą trzymając w rękach ogromny dąb, którym chciał powalić potwora. Waligóra zaś stał z tyłu skały, w której znajdowała się jaskinia, i potrząsnął nią z całej siły.

Smok wypadł z jamy, a na jego widok przerażony Wyrwidąb zapomniał o pniu, który trzymał w rękach. Byłby zginął, ale na swoje szczęście miał na nodze czarodziejski but. W ostatniej chwili odskoczył o dwie mile.

Rozwścieczony potwór rzucił się wówczas na Waligórę. Ten cisnął w niego ogromnym głazem. Smok zawył boleśnie. Skała przycisnęła mu ogon. Na próżno się szamotał, by się oswobodzić – był przykuty do miejsca. Waligóra odskoczył o dwie mile i spotkał się z bratem. 

Obaj śmiało skoczyli do przodu. Smok nadaremnie raz jeszcze próbował się uwolnić. Ciężki głaz nie ustępował. Pewien już zwycięstwa Wyrwidąb ugodził pniem w łeb potwora, a Waligóra wyrwał z posad olbrzymią górę i rzucił tak, że nakryła jego cielsko. 

Stwór został pokonany, nie zagrażał nikomu i w mieście zapanowała wielka radość.

Przechodnie rzucali się sobie w objęcia, dawni wrogowie obejmowali się w najserdeczniejszym uścisku, a wszyscy wiwatowali na cześć dzielnych braci. 

Król wezwał ich do siebie i – jak obiecał – oddał im swoje córki za żony. 

O wspaniałości wesela mówiono potem długo, a przyjaciel – karzełek był na nim honorowymhonorowyhonorowym gościem. Po śmierci króla Waligóra z Wyrwidębem podzielili się królestwem. Rządzili zgodnie i sprawiedliwie, żyli ponoć długo i bardzo szczęśliwie.

walig_1 Źródło: O Waligórze i Wyrwidębie, [w:] Magdalena Grądzka, Legendy polskie, Warszawa 2000, s. 43–47.