UrashimaTarō

Jest to jedna z najstarszych opowieści japońskich [...]. Jej bohaterem jest rybak Urashima TarōUrashima TarōUrashima Tarō. Pewnego dnia, przechadzając się plażą, ujrzał dzieci znęcające się nad żółwiem. Bez chwili wahania uratował go, a wtedy wdzięczne zwierzę zabrało go na swoich plecach do pałacu władcy mórz na dnie oceanu. Podjęty z honorami przez córkę władcy, Tarō spędził w podwodnym pałacu kilka dni. W końcu jednak zatęsknił za domem i postanowił wrócić. Wtedy księżniczka wręczyła mu bogato zdobioną szkatułkę, jednocześnie kategorycznie zabraniając kiedykolwiek ją otwierać. Po powrocie na ląd Urashima TarōUrashima TarōUrashima Tarō ze zdumieniem stwierdził, że jego rodzinna wioska znacznie się zmieniła i nie mógł trafić do swojego domu. Zupełnie nie poznawał też mieszkańców. W końcu spytał jednego z nich, jak dojść do domu Urashima TarōUrashima TarōUrashima Tarō. „Urashima TarōUrashima TarōUrashima Tarō?” – odparł zapytany – „Nie znam nikogo takiego. Podobno żył tu kiedyś ktoś o tym imieniu, ale było to sto lat temu”. Urashima TarōUrashima TarōUrashima Tarō pojął wtedy, że choć spędził w pałacu władcy mórz zaledwie kilka dni, na lądzie minęły całe dziesięciolecia. Zrozpaczony przypomniał sobie o podarunku od OtsuhimeOtsuhimeOtsuhime i otworzył szkatułkę. Z wnętrza wydobył się dym i Urashima TarōUrashima TarōUrashima Tarō w jednej chwili stał się osiwiałym starcem. W szkatułce zamknięta była bowiem jego młodość.

tek_1 Źródło: UrashimaTarō , „Biuletyn Informacyjny Ambasady Japonii w Polsce” Bydgoszcz 2011, s. 4, licencja: CC BY 3.0 (tekst skrócony i zmodyfikowany).

Mathilda Masters Złote rybki mają doskonałą pamięć

Czy ktoś ci kiedyś powiedział, że masz pamięć złotej rybki? I chciał przez to dać do zrozumienia, że ciągle o czymś zapominasz? Jeśli chodzi o złotą rybkę, to jest to nieprawda. Ma doskonałą pamięć. Potrafi pamiętać niektóre rzeczy przez kilka miesięcy.

Skąd to wiemy? Sprytni uczeni przeprowadzili kilka eksperymentów. Umieścili w akwarium małą dźwignię. Kiedy rybki ją przyciskały, dostawały jedzenie. Prędko się tego nauczyły. Wtedy naukowcy zmienili zasady: po przyciśnięciu dźwigni dostawały jedzenie tylko w określonej porze dnia.

I… Tak jest, w krótkim czasie złote rybki jedynie wtedy zaczęły przyciskać dźwignię.

W innym eksperymencie w porze karmienia odtwarzano określony dźwięk. Po pewnym czasie rybki wiedziały, że kiedy go usłyszą, dostaną pożywienie. Następnie wypuszczono je na wolność.  Po pięciu miesiącach ponownie odtworzono ten sam dźwięk. Nie uwierzycie! Złote rybki zjawiły się w miejscu początkowego karmienia. Zapamiętały więc, że ten dźwięk oznacza jedzenie.

tek_2 Źródło: Mathilda Masters, Złote rybki mają doskonałą pamięć, [w:] tejże, 321 intrygujących faktów o zwierzętach, Warszawa 2020, s. 12, licencja: CC BY 3.0.

Jane Chisholm Wikingowie

Wikingowie, zwani również Normanami, pochodzili ze SkandynawiiSkandynawiaSkandynawii. Zajmowali się rolnictwem, handlem, byli wojownikami. Kiedy przybywało ludzi, a ziemi nie wystarczało dla wszystkich, niektórzy porzucali Skandynawię, by wziąć udział łupieżczych najazdach. Od VIII do XI wieku Europa była terroryzowana przez grupy wikingów. Początkowo, od lat 90. VIII wieku, najeźdźcy przybywali z Norwegii, od końca lat 40. IX wieku często ataki przeprowadzali Normanowie z Danii. Lecz wikingowie nie byli wyłącznie rozbójnikami. Umieli budować znakomite statki i znali się na nawigacjinawigacjanawigacji. Wielu z nich przemierzało morza, odkrywając nieznane lądy i handlując. Niektórzy osiedlali się na nowym miejscu. We Francji ziemia, na której zamieszkali Normanowie, została nazwana Normandią. Na Rusi wikingów zwano Waregami i to oni właśnie założyli tam pierwsze państwo. Sama nazwa Ruś pochodzi od Rusów – jednego z plemion normańskich.

Wikingowie przepłynęli Atlantyk, dotarli na Grenlandię i jako pierwsi Europejczycy dopłynęli do Ameryki Północnej. Około 1000 roku Leif EricssonLejfLeif Ericsson wylądował na wyspie, którą zapewne była Ziemia BaffinaZiemia BaffinaZiemia Baffina albo Nowa FunlandiaNowa FunlandiaNowa Funlandia.

tek_3 Źródło: Jane Chisholm , Wikingowie, [w:] tejże, Historia świata. Księga dat i wydarzeń, Warszawa 1998, s. 40, licencja: CC BY 3.0.