Zdjęcie przedstawiające blat stołu, na którym leżą bukiet żonkili i biała kartka z napisem: „Kochany Tomku!".
Zdjęcie przedstawiające blat stołu, na którym leżą bukiet żonkili i biała kartka z napisem: „Kochany Tomku!".
Dziękuję Ci że nie jest wszystko tylko białe albo czarne - Jan Twardowski Podziękowanie
List
Źródło: Joanna Jakubowicz, licencja: CC BY-SA 3.0.
Już wiesz
Spośród otrzymanych w tym roku życzeń (SMS‑em, e‑mailem, pocztą tradycyjną itp.) wybierz te, które najbardziej ci się podobają. Uzasadnij swój wybór.
R4lWJRd3HOUrd
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 1
ReBCFkhWv6Dsm
Zadanie polega na wypełnieniu pól tekstowych wyrazami pokrewnymi do słowa "dziękować" i umieszczeniu ich w dowolnym miejscu na tablicy.
Zadanie polega na wypełnieniu pól tekstowych wyrazami pokrewnymi do słowa "dziękować" i umieszczeniu ich w dowolnym miejscu na tablicy.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Pamiętaj, że wyrazy pokrewne należą do tej samej rodziny wyrazów, pochodzą od tego samego słowa i mają wspólną cząstkę znaczeniową (rdzeń).
Wyrazy pokrewne do słowa „dziękować” to np.: podziękowania, podziękować, podzięka, dziękczynny, dziękujący.
Ćwiczenie 1
Podaj jak najwięcej wyrazów pokrewnych do słowa „dziękować”.
R1Vgp6dIjR2YX
Miejsce na notatkę
Pamiętaj, że wyraz pokrewny to wyraz mający wspólne pochodzenie z innymi wyrazami. Zawiera także wspólną cząstkę (rdzeń).
Na przykład: podziękowania, podziękować, podzięka, dziękczynny.
Ćwiczenie 2
Przyjrzyj się zdjęciom zamieszczonym w poniższej galerii i odpowiedz na pytania.
RWXemo0Xji3pk
Miejsce na uzupełnienie
RafDZjue0uMBr
Fotografia przedstawia kijankę. Jej głowa silnie sklepiona, nie jest odgraniczona od tułowia i razem tworzą głowotułów. Ma długi ogon, bocznie spłaszczony, otoczony płetwą ogonową.
Kijanka
Źródło: JJ Harrison [czyt. dżej dżej harison], fotografia barwna, licencja: CC BY-SA 3.0.
RswHLgXoQnsFJ
Na fotografii widnieje duża kępa trawy. W środku jest zielona, jednak wyrasta z niej dużo źdźbeł suchych. Wokół kępy rozrzucone jest suche igliwie i szyszki sosny.
Psia trawka
Źródło: Kenraiz [czyt. kenrais], fotografia barwna, licencja: CC BY-SA 3.0.
RiwXLKBom06Jr
Na fotografii znajduje się ptak ze średniej długości dziobem. Ma kolorowe upierzenie. Najbardziej charakterystyczna jest czerwona plama pod ogonem i na czubku głowy. Ptak siedzi na gałęzi. Ma złożone skrzydła. Ukazany jest z profilu. W tle widoczne są zielone liście.
Dzięcioł
Źródło: a. nn., fotografia barwna, domena publiczna.
R1XxxrUesUUhr
Fotografia przedstawia rybę, która ma wydłużone ciało o torpedowym kształcie. Po bokach jej ciała występują białe i różowe plamki. Ukazana jest z profilu. W tle widoczne są inne ryby.
Pstrąg
Źródło: Eric Engbretson [czyt. erik engbretson], fotografia barwna, domena publiczna.
R16p4eSHhMMe8
Na fotografii widnieje kwiat o kielichowatym kształcie z wystającymi pręcikami. Obok kwiatu znajduje się niedojrzały owoc w kształcie kulki otoczony liśćmi. W tle widoczne są liście.
Wilcza jagoda
Źródło: Donald Macauley [czyt. donald makalej], fotografia barwna, licencja: CC BY-SA 2.0.
Zwróć uwagę na odcienie kolorów występujących na zdjęciach.
Psia trawka ma kolor bladożółty.
Dzięcioł ma pod ogonem plamę w kolorze jasnej czerwieni.
Pstrąg jest koloru szaroniebieskiego.
Wilcza jagoda ma kolor brunatnofioletowy.
Kijanka jest koloru oliwkowozielonego.
Ćwiczenie 2
Odpowiedz, jaki kolor mają wymienione poniżej elementy.
trawa;
jagoda;
słońce;
maki;
niebo.
R6t7OjNxt6oYg
Miejsce na notatkę
Pamiętaj, że wyróżniamy kolor m.in. czerwony, żółty, zielony, niebieski czy fioletowy. Możesz skorzystać z dostępnych źródeł wiedzy.
trawa - zielony;
jagoda - fioletowy;
słońce - żółty;
maki - czerwony;
niebo - niebieski.
Przeczytaj zmieszczony poniżej wiersz Jana Twardowskiego i wykonaj związane z nim ćwiczenia.
PodziękowanieJan Twardowski
Jan TwardowskiPodziękowanie
Dziękuję Ci że nie jest wszystko tylko białe albo czarne za to że są krowy łaciate bladożółta psia trawka kijanki od spodu oliwkowozielone dzięcioły pstre z czerwoną plamą pod ogonem pstrągi szaroniebieskie brunatnofioletowa wilcza jagoda złoto co się godzi z każdym kolorem i nie przyjmuje cienia
policzki piegowate dzioby nie tylko krótkie albo długie przecież gile mają grube a dudki krzywe za to że niestałość spełnia swe zadanie i ci co tak kochają że bronią błędów tylko my chcemy być wciąż albo – albo i jesteśmy na złość stale w kratkę
S_1 Źródło: Podziękowanie, [w:] Jan Twardowski, Zaufałem drodze. Wiersze zebrane 1932-2006, „Zaufałem drodze. Wiersze zebrane 1932-2006” Warszawa 2007, s. 373.
Ćwiczenie 3
Ustal, komu dziękuje podmiot liryczny w wierszu Jana Twardowskiego. Uzasadnij swoją odpowiedź.
RfacD6Et0iAKr
Miejsce na notatkę
Zwróć uwagę na pisownię zaimka użytego na początku wiersza.
Podmiot liryczny dziękuje Stwórcy przyrody, czyli Bogu. Świadczy o tym na przykład zaimek „Ci” napisany wielką literą.
Ćwiczenie 4
Wyjaśnij, za co dziękuje podmiot liryczny.
R1Eu0SspSXD26
Miejsce na notatkę
Zwróć uwagę, na czym podmiot liryczny skupia swoją uwagę.
Podmiot liryczny dziękuje m.in. za różnorodność wyglądu zwierząt i roślin, ale także za „niedoskonałość” tego, co stworzył Bóg. Skupia swoją uwagę na różnorodność zjawisk, rzeczy, istot żyjących, w tym ludzi, gdyż to czyni świat pięknym, bogatym i wyjątkowym.
Ćwiczenie 5
Wymień epitety, którymi podmiot liryczny określił: krowy, kijanki, psią trawkę, dzięcioły, pstrągi, wilczą jagodę, policzki, dzioby. Wyjaśnij, jaką funkcję pełni w wierszu ten środek stylistyczny.
R3CNvIkvXdRMu
Pamiętaj, że epitet to określenie rzeczownika. Zwróć uwagę na to, co opisują i jak wpływają na wyobraźnię epitety występujące w wierszu.
Epitety użyte w wierszu: krowy łaciate, kijanki oliwkowozielone, bladożółta psia trawka, dzięcioły pstre, pstrągi szaroniebieskie, brunatnofioletowawilcza jagoda, policzki piegowate, dzioby krótkie i długie. Epitety ułatwiają czytelnikowi wyobrażenie sobie wyglądu zwierząt, roślin, ludzi. Służą opisaniu wymienionych zjawisk i uwydatnieniu ich cech.
Ćwiczenie 6
R5g94LvSPGQFz
Rozpoznaj ptaki opisane w wierszu Jana Twardowskiego.
Rozpoznaj ptaki opisane w wierszu Jana Twardowskiego.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6
Wymień nazwy ptaków z wiersza Jana Twardowskiego.
RdWa6GCpxo6Ph
Uważnie przeczytaj cały wiersz.
Nazwy ptaków z wiersza: dzięcioł, gil, dudek.
Ćwiczenie 7
Ustal, kto chce „być wciąż albo – albo”, a jaki jest w rzeczywistości. Wyjaśnij przenośnię, która występuje w ostatnim wersie.
R1bQcp9ZwII8R
Pamiętaj, że przenośnia (inaczej metafora) to środek artystyczny polegający na zestawieniu wyrazów w taki sposób, że tworzą one nowy sens.
W ostatnim wersie utworu występuje odniesienie do ludzkiej natury. Człowiek ma skłonność do klasyfikowania ludzi, świata według kryterium dobra lub zła. Trudno mu zaakceptować niedoskonałość świata. „Jesteśmy w kratkę” to metafora oznaczająca, że człowiek jest istotą złożoną, zmienną, a w każdym z nas są elementy dobra i zła, wady i zalety.
Ćwiczenie 8
Wyjaśnij, jak rozumiesz słowa: „za to / że niestałość spełnia swe zadanie / i ci co tak kochają że bronią błędów”.
R1ED8qVnNTTjj
Zwróć uwagę na to, kiedy używa się sformułowania: „za to, że...”.
Fragment stanowi podziękowanie za to, że świat jest zmienny i niedoskonały, bo w tym tkwi jego piękno.
Polecenie 1
RkCVHALGZodrs
Miejsce na rysunek
Miejsce na rysunek
Ćwiczenie 9
Wyjaśnij, jaki obraz człowieka wyłania się z wiersza Jana Twardowskiego.
RYcjAtwO9252y
Zwróć uwagę na różnorodne cechy, które posiadają ludzie.
Człowiek ukazany w wierszu Jana Twardowskiego jest zmienny, niedoskonały i różny, co czyni go pięknym, podobnie jak inne boskie stworzenia.
R16ph5aAfJkk6
Miejsce na notatkę
Polecenie 2
Zaproponuj wymyślone przez ciebie nazwy kolorów i wpisz je w pola znajdujące się poniżej. Dopisz do nich swoje skojarzenia, np. z konkretnymi przedmiotami, uczuciami, osobami itp.
RxvLS4EjjOuk9
RFCiebL1OY8Go
Ćwiczenie 9
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu jednej prawidłowej odpowiedzi dotyczącej właściwego objaśnienia związku frazeologicznego "dzięki Bogu".
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RpkL6VLbq6Gca
Ćwiczenie 10
Wskaż synonim wyrazu „podziękowanie”.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RRWfdaJAac2vL
Ćwiczenie 11
Wskaż antonim wyrazu „wdzięczność”.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Jak zredagować życzenia, dedykację, przeprosiny i podziękowania?
Życzenia
Okazją do złożenia życzeń są między innymi święta, jubileusz, imieniny i ważne wydarzenia życiowe (np. ślub). Przyjmują one formę wypowiedzi ustnej lub pisemnej. Powinny być dostosowane do odbiorcy. Możemy je składać osobiście, telefonicznie, wysyłać pocztą tradycyjną, e‑mailową lub SMS‑em. W życzeniach należy zawrzeć określone formy grzecznościowe i zwyczajowe.
Dedykacja
Dedykacja to tekst skierowany do konkretnej osoby, który umieszczamy np. w książce lub na zdjęciu. Informuje on o podarowaniu komuś konkretnej rzeczy. Mile widziane są również stosowne cytaty i sentencje. Jest to również wypowiedź autora dzieła, który informuje w dedykacji o poświęceniu komuś swojego dzieła.
Przeprosiny
Przeprosiny to forma wyrażenia skruchy lub żalu względem osoby, wobec której zachowaliśmy się niewłaściwie. W tekście stosujemy następujące zwroty: „wybacz mi”; „przebacz mi”; „przepraszam za...”; „przepraszam za to, że...”; „pragnę przeprosić za.../za to, że...”. Przeprosiny mogą mieć formę ustną lub pisemną, mogą być oficjalne i nieoficjalne.
Podziękowanie
Dziękując komuś, okazujemy swoją wdzięczność na przykład za otrzymaną pomoc, upominek, spełnienie prośby, udzielnie zgody czy rady. Podziękowania najczęściej przyjmują formę zwrotów grzecznościowych, takich jak: „dziękuję za...”; „dziękuję, że...”; „podziękowania za...”; „jestem wdzięczny/wdzięczna za...”; „składam podziękowania...”; „składam dziękczynienie za...”; „pragnę wyrazić wdzięczność za...”; „Bóg zapłać”. Podziękowanie może mieć formę ustną lub pisemną, posiadać charakter oficjalny i nieoficjalny.
Dla zainteresowanych
Więcej na temat omówionych tu form wypowiedzi możesz dowiedzieć się z książki Sztuka pisania. Przewodnik po tekstach użytkowych autorstwa Moniki Zaśko‑Zielińskiej, Anny Majewskiej‑Tworek i Tomasza Piekota (Warszawa 2008).
Ćwiczenie 12
R1SvZSJh1vSjl
Przyporządkuj poniższe wypowiedzi do odpowiednich kategorii.
Przyporządkuj poniższe wypowiedzi do odpowiednich kategorii.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 13
RembqOQUMReV3
Wybierz spośród podanych sformułowań te, za pomocą których można wyrazić przeprosiny.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R11CQpkdQy1ef
Ćwiczenie 14
Zaznacz wszystkie przykłady wypowiedzi, które wyrażają podziękowania.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RvshIgVsaShoY
Ćwiczenie 15
Rozwiąż krzyżówkę, wpisując prawidłowe odpowiedzi. Każda z nich odnosi się do skojarzeń ze słowem „życzenia”.
Rozwiąż krzyżówkę, wpisując prawidłowe odpowiedzi. Każda z nich odnosi się do skojarzeń ze słowem „życzenia”.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 16
RiE1uYrbU2yk0
Redagując wypowiedzi, należy pamiętać, by dostosować ich język do sytuacji komunikacyjnej i adresatów. Przyporządkuj poniższe przykłady do odpowiednich kategorii.
Redagując wypowiedzi, należy pamiętać, by dostosować ich język do sytuacji komunikacyjnej i adresatów. Przyporządkuj poniższe przykłady do odpowiednich kategorii.
Źródło: Learnetic S.A, licencja: CC BY 4.0.
j0000008QDB6v21_000tp001
psia trawka – trawa o sztywnych liściach i kwiatach zebranych w kłosy, rosnąca w kępach
j0000008QDB6v21_000tp002
kijanka – postać larwalna płazów, przypomina ryby
j0000008QDB6v21_000tp003
dzięcioł – ptak leśny o dużym, mocnym dziobie i długim języku, wydobywający owady spod kory drzew
j0000008QDB6v21_000tp004
pstrąg – ryba słodkowodna z rodziny łososiowatych o smacznym mięsie
j0000008QDB6v21_000tp005
wilcza jagoda – inaczej pokrzyk, roślina o trujących owocach, mająca właściwości lecznicze ze względu na zawartość atropiny w liściach; jej trujące jagody służyły niegdyś do trucia wilków, stąd nazwa wilcza jagoda
Sprawdź, czy umiesz!
Ćwiczenie 17
Zredaguj podziękowanie skierowane do wybranej osoby, np. mamy, brata, nauczyciela, przyjaciela.
R1InuTGYV1kEV
Miejsce na notatki
Podziękowanie to forma wypowiedzi pisemnej, której celem jest wyrażenie wdzięczności w stosunku do adresata.
Pisząc podziękowanie, należy pamiętać o:
zapisaniu miejscowości i daty, które należy umieścić w prawym górnym rogu,
wskazaniu odbiorcy podziękowania – dane adresata umieszczamy po prawej stronie poniżej daty,
zwrocie grzecznościowym, np. „Szanowny Panie” (jeśli jesteśmy w relacji oficjalnej z adresatem) lub „Drogi/Droga” (jeśli jesteśmy w bliskiej relacji z adresatem; imię powinno być zapisane w wołaczu) lub same imię adresata w wołaczu,
zawarciu w treści powodu kierowania podziękowań, nawiązaniu do sytuacji, która je spowodowała, określeniu wagi i znaczenia wsparcia,
pisowni wielką literą zwrotów do adresata,
podpisaniu się.
Treść przykładowego podziękowania:
Wrocław, 24.06.2022 r.
Szanowna Pani Joanno,
dziękujemy za trud włożony w nasze wychowanie, za poświęcony czas i przekazaną wiedzę, za radość z naszych sukcesów i wsparcie w trudnych chwilach, za serce, uśmiech i cierpliwość.
Uczniowie klasy 5C
Ćwiczenie 18
Wyobraź sobie, że wybierasz się na urodziny kolegi lub koleżanki i chcesz w prezencie podarować książkę. Zredaguj dedykację, która mogłaby zostać w niej umieszczona.
RLQ6ixSJj4KcS
Pamiętaj, że w dedykacji powinny znaleźć się:
miejscowość i data,
zwrot do adresata,
krótki tekst,
podpis.
Katowice, 10.11.2022 r.
Kochana Ado,
idź przez życie tylko w towarzystwie dobrych książek, które pokażą Ci piękno świata.
Karolina
Ćwiczenie 19
Wybierz uroczystość i zredaguj życzenia z okazji jubileuszu:
18. urodzin twojego kuzyna;
20. rocznicy ślubu twoich rodziców;
65. urodzin twojej babci.
Pamiętaj, że życzenia powinny zawierać:
miejscowość i datę,
zwrot do adresata,
krótkie życzenia,
podpis.
Przykładowe odpowiedź z okazji jubileuszu:
Gdańsk, 22.04.2022 r.
Babciu!
W dniu Twoich 65. urodzin chciałbym złożyć Ci najserdeczniejsze życzenia. Długich lat życia przepełnionych zdrowiem i szczęściem. Pogody ducha, pomyślności, spełnienia wszystkich marzeń oraz wszystkiego, co w życiu najpiękniejsze.
Kacper
Ćwiczenie 20
Wyobraź sobie, że sprawiłeś/sprawiłaś przykrość dyrektorowi szkoły. Zredaguj oficjalne przeprosiny.
R10OeFaQYsFFD
Pamiętaj, że w przeprosinach wyraża się żal lub skruchę wobec osoby, której sprawiło się przykrość.
W swoich przeprosinach zadbaj również o zwroty grzecznościowe (np.: „Szanowny Panie”, „Z wyrazami szacunku” itp.) oraz oficjalny język.
Przykładowe przeprosiny:
Wrocław, 6.10.2022 r.
Szanowny Panie Dyrektorze,
w dniu obchodów Święta Niepodległości zachowałem się karygodnie. Nie powinienem był głośno rozmawiać i chodzić po sali gimnastycznej. Zdaję sobie sprawę, że było to niewłaściwe zachowanie, o którym poinformował mnie Pan w czasie uroczystości. Moja nieuprzejma odpowiedź i ton głosu były nie na miejscu. Jest mi przykro, że zachowałem się w ten sposób. Bardzo Pana przepraszam i obiecuję, że od teraz będę starał się, aby moje zachowanie było właściwe.
Z wyrazami szacunku
Mateusz Nowak
Ćwiczenie 21
Wyobraź sobie, że twoja ulubiona nauczycielka odchodzi wkrótce na emeryturę. Zredaguj kilkuzdaniowe zaproszenie, w którym podziękujesz jej w imieniu całej klasy za pracę z wami.
RMZbvq04Va3mp
Pamiętaj, że w podziękowaniu wyrażamy swoją wdzięczność do drugiej osoby.
Przykładowe podziękowanie:
Wrocław, 24.06.2022 r.
Szanowna Pani,
dziękujemy za wszystkie wspólnie spędzone lata, poświęcony czas, cierpliwość oraz wytrwałość. Dziękujemy za codzienną motywację do nauki i rozwoju, a także za bycie dla nas wzorem do naśladowania. Będzie nam Pani bardzo brakowało.
Uczniowie klasy VI C
Polecenie 3
Napisz krótki list do kolegi/koleżanki lub osoby dorosłej, w którym zamieścisz jednocześnie podziękowanie, przeprosiny oraz życzenia. Dodatkowo uwzględnij w nim cytat np. z wybranego wiersza lub piosenki.