Rr87ffgTALXQS
Panoramiczna fotografia barwna w układzie poziomym przedstawiająca w zbliżeniu dłoń artysty malarza przy pracy. Tylko część fotografii ma zachowaną ostrość obrazu. Tak ukazane zostały: wyłaniająca się zza prawej krawędzi kadru dłoń na pierwszym planie, brązowa plama farby i trzymany tuż nad malowidłem niewielki pędzel. Jest on okrągły, z czarnym włosiem i trzonkiem. Metalowa skuwka pędzla ma barwę złotą. Palce, które go przytrzymują noszą liczne ślady białej farby. Powstający obraz przecina kadr skosem – na środku i po lewej stronie. Ciemne i niebieskie plamy w dolnym rogu na pierwszym planie oraz biel podłoża i żółte plamy w głębi kadru, na odległym krańcu obrazu, są nieostre. Podobnie, znajdujący się jeszcze dalej w tle przysłonięty dłonią malarza blat stołu z kolorowymi słoikami farb. Nie jest on ukazany w poziomie. Opada na lewa stronę, co wskazuje na to, że fotograf, by dodać dynamiki zdjęciu, przechylił nieco aparat od pionu w trakcie wykonywania fotografii.

Namalowane słowem

Czy można malować słowem?
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.

Warto wiedzieć!

Poeta w wierszu „maluje świat” słowem, ukazuje go tak, jak widzi, przetwarza fragmenty rzeczywistości, wprowadza elementy realistyczne lub fantastyczne. Każdy z takich opisów nazywany jest obrazem poetyckim. Może być statyczny, nieruchomy lub dynamiczny, wypełniony działaniem. W tworzeniu obrazu poetyckiego pomagają środki stylistyczne, np.: metafory, epitety, porównania.

Przeczytaj zamieszczony poniżej wiersz Anny Kamieńskiej pt. „Widok z gór” i wykonaj ćwiczenia.

Widok z górAnna Kamieńska
Anna Kamieńska Widok z gór

Góry nad wodą klęczą jak praczki,
Pełzną owieczki – białe robaczki,
Młoda kobieta gałązki ścina,
Śpiewu jej pełna dolina.

Wśród łąk zielonych stoi staruszek,
Bije o ziemię urodzaj gruszek,
Chronią się dzieci w tarnin wirydarz,
Krzyczą: „Kominiarz, co mi dasz!”.

Wtem chmura cienia chleb ziemi kraje,
Listek listkowi krople podaje
I mały deszczyk poszedł ukośnie,
Zapłakał chłopczyk żałośnie.

Migoce rosa na pajęczynie,
Śpieszą się grabie na koniczynie,
W godzinie smutku nic mi nie trzeba.
Tę trochę ziemi i nieba.

CART2 Źródło: Anna Kamieńska, Widok z gór, [w:] tejże, Wiersze dla dzieci, Wrocław 2000, s. 44.
R5yQ7ZKccBVrq
Górski krajobraz
Źródło: pixabay, domena publiczna.

Poetka koncentruje się na krajobrazie górskim. W wierszu pojawiają się szerokie panoramy szczytów górskich, dolin, płynących obłoków, jak również zbliżenia kropel rosy i pajęczyny. Urodę tych krajobrazów oddają środki stylistyczne: porównania, metafory i liczne epitety. Dzięki nim można sobie wyobrazić góry klęczące nad wodą jak praczki oraz obłoki przypominające pełznące owieczki – białe robaczki. Na tym polega poetycki sposób widzenia świata.

Polecenie 1

Narysuj wybrany obraz poetycki z wiersza Anny Kamieńskiej.

R1PnaiYiOi2fv
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 1

Zastanów się i odpowiedz, który z obrazów poetyckich zawartych w wierszu Anny Kamieńskiej najbardziej się tobie spodobał. Uzasadnij swoją odpowiedź.

RLTdp9BFmQ9vF
(Uzupełnij).

Przeczytaj poniższy wiersz Marii Konopnickiej, a następnie wykonaj związane z nim ćwiczenia.

Co dzieci widziały w drodzeMaria Konopnicka
Maria Konopnicka Co dzieci widziały w drodze

Jadą, jadą dzieci drogą...
Siostrzyczka i brat,
I nadziwić się nie mogą,
Jaki piękny świat!
Tu się kryje biała chata
Pod słomiany dach,
Przy niej wierzba rosochataj0000008IEB5v22_000tp001rosochata,
A w konopiachj0000008IEB5v22_000tp002konopiach... strach.
Od łąk mokrych bocian leci,
Żabkę w dziobie ma...
– Bociuś, bociuś – krzyczą dzieci,
A on – kla!... kla!... kla!...
Tam zagania owce siwe
Brysio, kundysj0000008IEB5v22_000tp003kundys zły...
Konik wstrząsa bujną grzywę
I do stajni rży...
Idą żeńce01żeńce, niosą kosy,
Fujareczka gra,
A pastuszek mały, bosy,
Chudą krówkę gna.
Młyn na rzece huczy z dala,
Białe ciągną mgły,
A tam z kuźni, od kowala
Lecą złote skry.
W polu, w sadzie brzmi piosenka
Wskrośj0000008IEB5v22_000tp004Wskroś porannych ros,
Siwy dziad pod krzyżem klęka,
Pacierz mówi w głos...
Jadą wioską, jadą drogą...
Siostrzyczka i brat,
I nadziwić się nie mogą,
Jaki piękny świat!

CART1 Źródło: Maria Konopnicka, Co dzieci widziały w drodze, [w:] tejże, Co słonko widziało. Wybór wierszy, Warszawa 1960, s. 73.
Ćwiczenie 1

Po przeczytaniu wiersza Marii Konopnickiej określ jego nastrój.

R1QOu15zkATg2
Ćwiczenie 2

Opowiedz o drodze dzieci.

  • Którędy jadą dzieci?

  • Co dzieci widzą w drodze?

R7nT8bEKy2qb2
Ćwiczenie 3

Opisz uczucia i emocje dzieci jadących drogą.

REW3fJi4uiCvX
(Uzupełnij).
RpyjvV9hK25mH11
Ćwiczenie 4
Przyporządkuj tytuły obrazów poetyckich z wiersza Marii Konopnickiej do właściwych ilustracji.
Źródło: Wikimedia Commons, Pixabay, domena publiczna.
Ćwiczenie 4

Wyodrębnij obrazy poetyckie ukazane w wierszu Marii Konopnickiej.

RhamewkyBx9EN
(Uzupełnij).
R1Njx4rDKpRoj
Ćwiczenie 5
Określ, jakie kolory i dźwięki odpowiadają niektórym obrazom poetyckim w wierszu Marii Konopnickiej Co dzieci widziały w drodze. Uzupełnij odpowiednie komórki tabeli. Jeśli przy danym obrazie poetyckim nie wystąpiły w utworze dźwięki lub kolory, zapisz – brak.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6

Określ, z czyjego punktu widzenia został opisany świat w wierszu Marii Konopnickiej. Podaj odpowiednie cytaty uzasadniające twoją opinię.

R7nT8bEKy2qb2
Ćwiczenie 7

Wypisz z wiersza po jednym przykładzie środków stylistycznych, takich jak: zdrobnienie, epitet, przenośnia, wyraz dźwiękonaśladowczy, uosobienie, ożywienie, powtórzenie. Określ ich funkcje w tekście.

R18iG8tKNxmBD
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 8

Ustal, co tworzy rytm wiersza.

RD19OSdiO0PPB
(Uzupełnij).
R105M0VnYXyeH
Rymy
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 9

Wypisz z wiersza Marii Konopnickiej rymujące się pary wyrazów. Podziel je na rymy męskie i żeńskie.

R7nT8bEKy2qb2
Ćwiczenie 10
RAqDFws5DxRnI1
Wiedząc, że literka „a” wskazuje jeden rym, a literka „b” – drugi, określ układ rymów w wierszu Marii Konopnickiej.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 11

Wypisz emocje, jakie wywołuje w tobie wiersz Marii Konopnickiej.

R1WFw4hpLpfNz
(Uzupełnij).

Sprawdź, czy umiesz!

Polecenie 2

Jakie dźwięki przytoczone w wierszu słyszałaś/słyszałeś, będąc na wsi? Zapisz swoją odpowiedź.

RVwloDKg4lMYm
(Uzupełnij).
Polecenie 2

„Namaluj słowem” własny wiersz.

Rl7SkwIK0R30K
j0000008IEB5v22_000tp001
j0000008IEB5v22_000tp002
j0000008IEB5v22_000tp003
j0000008IEB5v22_000tp004
01