Wołam do Ciebie, Panie...Bóg i modlitwa w twórczości poetyckiej
Warto wiedzieć!
Wyjaśnij, czym według ciebie jest modlitwa.
Przeczytaj definicję modlitwy podaną w słowniku języka polskiego i porównaj ją ze swoim rozumieniem tego pojęcia.
modlitwa 1. «zwracanie się do Boga, bóstwa lub świętych z wyznaniem wiary, dziękczynieniem, prośbą lub skruchą» 2. «słowa wypowiadane przez modlącego się, teksty modlitewne mające ustaloną formę»
Modlitwa poetycka - jedna z form poezji religijnej, utwór poetycki mający charakter bezpośredniego zwrotu do Boga, świętego czy anioła.
Zapisz wyrazy pochodne od słowa „modlitwa” w podanych niżej znaczeniach.
książka zawierająca modlitwy
mający związek z modlitwą
RWKrB7kInQDWC
Przeczytaj fraszkę Na dom w Czarnolesie Jana Kochanowskiego oraz fragmenty Pieśni XXV oraz Psalmu 145 - utworów mających charakter poetyckich modlitw.
Na dom w Czarnolesie(Fraszki, Księgi Trzecie)
Panie, to moja praca, a zdarzeniezdarzenie Twoje;
RaczyszRaczysz błogosławieństwo dać do końca swoje.
InszyInszy niechajniechaj pałace marmórowemarmórowe mają
i szczerymszczerym złotogłowemzłotogłowem ściany obijają,
Ja, Panie, niechajniechaj mieszkam w tym gnieździe ojczystym,
A Ty mięmię zdrowiem opatrzopatrz i sumnieniemsumnieniem czystym,
Pożywieniem ućciwymućciwym, ludzką życzliwością,
Obyczajmi znośnymiObyczajmi znośnymi, nieprzykrą starością.Źródło: Jan Kochanowski, Na dom w Czarnolesie, [w:] tegoż, Fraszki, pieśni, treny, Kraków 2014, s. 28.
Pieśń XXV(Pieśni, Księgi Wtóre)
Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary?
Czego za dobrodziejstwa, którym nie masz miary?
Kościół Cię nie ogarnie, wszędywszędy pełno Ciebie,
I w otchłaniach, i w morzu, na ziemi, na niebie.Złota też, wiem, nie pragniesz, bo to wszytkowszytko Twoje,
Cokolwiek na tym świecie człowiek mieni swojemieni swoje.
WdzięcznemWdzięcznem Cię tedytedy sercem, Panie, wyznawamywyznawamy,
Bo nad Cię przystojniejszej ofiaryprzystojniejszej ofiary nie mamy. [...]Źródło: Jan Kochanowski, Pieśń XXV, [w:] tegoż, Fraszki, pieśni, treny, Kraków 2014, s. 31.
Psalm 145Ciebie chwalę, Boże mój, ImięniowiImięniowi Twemu
Na wieki błogosławić będę chwalebnemu;
Żaden mi dzień bez Twojej chwały nie upłynie,
Imię Twe sławić będę, póki świat nie minie. [...]Źródło: Jan Kochanowski, Psalm 145, [w:] tegoż, Psałterz Dawidów, Kraków 1997, s. 308.
Modlitwy mają różne intencje. Opisz niektóre z nich, odpowiadając na pytania.
Skierowane ku górze i przyciśnięte do siebie dłonie są chrześcijańskim gestem modlitewnym.
Zapoznaj się z rysunkiem „Modlące się dłonie” Albrechta DüreraAlbrechta Dürera lub jego opisem. Opisz, w jaki sposób składa się ręce do modlitwy.
Przeczytaj fragment wiersza Kazimiery Iłłakowiczówny. Wyjaśnij, jaka jest główna myśl utworu.
Nie dla siebie„można zdobyć wszystko, ale nie dla siebie,
wymodlić każdą łaskę, każdy sprawić cud,
wyczytać ciemne jutro jak piosenkę z nut,
wstrzymać klęskę, jak wilka u owczarni wrót,
wszystko to można, wszystko, ale nie dla siebie”.Źródło: Kazimiera Iłłakowiczówna, Nie dla siebie, [w:] tejże, Sługi nieużyteczne. Wybór wierszy, Poznań 1982, s. 150.
Przeczytaj zamieszczony poniżej utwór „Modlitwa” i wykonaj ćwiczenia.
ModlitwaDopóki Ziemia kręci się, dopóki jest tak czy siak,
Panie, ofiaruj każdemu z nas, czego mu w życiu brak:
mędrca obdaruj głową, tchórzowi dać konia chciej,
sypnij grosza szczęściarzom…I mnie w opiece swej miej.
Dopóki Ziemia obraca się, o Panie nasz, na Twój znak
tym, którzy pragną władzy, niech władza ta pójdzie w smak.
daj szczodrobliwym odetchnąć, raz niech zapłacą mniej,
daj Kainowi skruchę...I mnie w opiece swej miej.
Ja wiem, że Ty wszystko możesz, wierzę w Twą moc i gest,
jak wierzy żołnierz zabity, że w siódmym niebie jest.
jak zmysł każdy chłonie z wiarą Twój ledwie słyszalny głos,
jak wszyscy wierzymy w Ciebie,nie wiedząc, co niesie los.
Panie zielonooki, mój Boże jedyny, spraw,
dopóki nam Ziemia toczy się, zdumiona obrotem spraw,
dopóki czasu i prochu wciąż jeszcze wystarcza jej,
daj każdemu po trochu...I mnie w opiece swej miej.
Źródło: Bułat Okudżawa, Modlitwa, [w:] tegoż, Wiersze i ballady, tłum. Andrzej Mandalian, Warszawa 1974.
Określ, do kogo zwraca się podmiot liryczny w „Modlitwie” Bułata Okudżawy. Wypisz fragmenty wskazujące na adresata modlitwy. Nazwij środek stylistyczny, jaki został w nich użyty.
Zanotuj, o co i dla kogo prosi podmiot liryczny w utworze.
Rozważ, czego według ciebie najbardziej potrzebuje podmiot liryczny i jak tę potrzebę wyraża.
Znajdź w „Modlitwie” Bułata Okudżawy wers, który najbardziej ci się podoba i uzasadnij swój wybór.
Jakie typy modlitwy pojawiają się – twoim zdaniem – w utworze Bułata Okudżawy? Wypisz odpowiednie cytaty z wiersza.
Wiersz „Modlitwa” jest utworem śpiewanym. Znajdź jego nagranie np. w internecie, i w skupieniu wysłuchaj. Określ, jaki nastrój utworu podkreśla muzyka.
Zwróć uwagę na trzy identyczne wersy oddzielające zwrotki wiersza Bułata Okudżawy. Nazwij środek poetycki, który tworzą te wersy, i wyjaśnij, czemu on służy.
Sprawdź, czy umiesz!
Wymyśl i napisz własną modlitwę, możesz zastosować formę wierszowaną oraz określić jej intencję: błagalną, chwalebną lub dziękczynną .
Znajdź w dostępnych źródłach internetowych tekst piosenki w wykonaniu Edyty Geppert pt. „Zamiast”. Uzasadnij, jaki stosunek do Boga ma podmiot liryczny oraz dlaczego ten utwór można nazwać modlitwą.