W poszukiwaniu odpowiedzi... Bolesław Leśmian Urszula Kochanowska
Warto wiedzieć!
Utwór Bolesława Leśmiana Urszula Kochanowska został wydany w 1936 roku i stanowi on poetyckie nawiązanie do cyklu trenów Jana Kochanowskiego, a właściwie do ostatniego ze zbioru - Trenu XIX , zatytułowanego - Sen. W trenie tym zrozpaczonemu podmiotowi lirycznemu, poecie - Janowi Kochanowskiemu, ukazuje się jego zmarła matka z Urszulką na ręku i przekonuje syna, by nie poddawał się rozpaczy, cieszył się życiem i zajął sprawami doczesnymi, bo jego córka jest szczęśliwa w zaświatach.
W wierszu Leśmiana głos „zabiera” córka poety, która przebywając w niebiosach i ciesząc się obecnością Boga, nie przestaje jednak tęsknić za najbliższymi... Utwór Urszula Kochanowska jest więc swoistą odpowiedzią na „wizję zaświatów” zawartą w Trenie XIX i refleksją na temat śmierci, życia pozagrobowego, człowieka i Boga...
Urszula Kochanowska Bolesława Leśmiana
lipy J. Kochanowskiego
Zapoznaj się z nagraniem wiersza Bolesława LeśmianaBolesława Leśmiana lub przeczytaj zamieszczony poniżej utwór i wykonaj ćwiczenia.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D199fHJmb
Nagranie recytacji wiersza Bolesława Leśmiana "Urszula Kochanowska".
Urszula KochanowskaGdy po śmierci w niebiosów przybyłam pustkowie,
Bóg długo patrzał na mnie i głaskał po głowie.„Zbliż się do mnie, Urszulo! Poglądasz, jak żywa...
Zrobię dla cię, co zechcesz, byś była szczęśliwa.”„Zrób tak, Boże – szepnęłam – by w nieb Twoich krasie
Wszystko było tak samo, jak tam – w Czarnolasie!” –I umilkłam zlękniona i oczy unoszę,
By zbadać, czy się gniewa, że Go o to proszę?Uśmiechnął się i skinął – i wnet z Bożej łaski
Powstał dom kubek w kubek, jak nasz – Czarnolaski.I sprzęty i donice rozkwitłego ziela
Tak podobne, aż oczom straszno od wesela!I rzekł: „Oto są – sprzęty, a oto – donice.
Tylko patrzeć, jak przyjdą stęsknieni rodzice!I ja, gdy gwiazdy do snu poukładam w niebie,
Nieraz do drzwi zapukam, by odwiedzić ciebie!”I odszedł, a ja zaraz krzątam się, jak mogę –
Więc nakrywam do stołu, omiatam podłogę –I w suknię najróżowszą ciało przyoblekam
I sen wieczny odpędzam – i czuwam – i czekam...Już świt pierwszą roznietą złoci się po ścianie,
Gdy właśnie słychać kroki i do drzwi pukanie...Więc zrywam się i biegnę! Wiatr po niebie dzwoni!
Serce w piersi zamiera... Nie!... To – Bóg, nie oni!...Źródło: Bolesław Leśmian, Urszula Kochanowska, [w:] tegoż, Poezje wybrane, oprac. Jacek Trznadel, Wrocław 1974, s. 197–198.
środek stylistyczny, słowo lub kilka słów zastępujących określenie, które z jakichś powodów (np. kulturowych, religijnych) nie może zostać użyte
Wskaż, kto i do kogo mówi w wierszu. W odpowiedzi przywołaj konkretne cytaty z tekstu.
Określ, w jaki sposób w wierszu przedstawione zostało niebo.
Opisz, jakie relacje łączą mieszkańców nieba: Urszulkę i Boga.
Rozważ, jaki obraz Boga wyłania się z tekstu. Określ cechy Stwórcy.
Wyjaśnij, co oznacza w utworze stwierdzenie: „Sen wieczny odpędzam”.
Scharakteryzuj Urszulkę ukazaną w wierszu Leśmiana. Następnie porównaj to poetyckie wyobrażenie z obrazem córki Kochanowskiego, jaki wyłania się z Trenów.
Ustal, czy utwór Leśmiana to również tren. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Sprawdź, czy umiesz!
W formie kilkuzdaniowej notatki wyjaśnij, jaki obraz Boga wyłania się z wiersza Leśmiana.
Rozważ, czy przedstawiona w utworze Urszula Kochanowska wizja nieba jest zgodna z powszechnym wyobrażeniem tego miejsca jako szczęśliwego, pozbawionego trosk i cierpienia. Uzasadnij swoje zdanie.
Rozstrzygnij, czy utwór Leśmiana ma wymowę optymistyczna czy pesymistyczną. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Narysuj projekt „niebiańskiego” mieszkania Urszuli Kochanowskiej. Projektując wnętrze, postaraj się oddać nastrój, atmosferę tego miejsca - weź pod uwagę uczucia bohaterki wiersza. Możesz skorzystać z poniższego szkicownika.
Opisz „niebiańskie” mieszkanie Urszuli Kochanowskiej. Opisując wnętrze, postaraj się oddać nastrój, atmosferę tego miejsca - weź pod uwagę uczucia bohaterki wiersza.