RffMDvQ2Dh1np
Zdjęcie przedstawia stopy kobiety i mężczyzny, stojących na drewnianej podłodze, naprzeciwko siebie, widziane od góry. Mężczyzna ma czarne eleganckie buty, widać też fragment jego ciemnych garniturowych spodni. Kobieta ma jasne buty na obcasie z odkrytymi palcami. Ma pomalowane paznokcie. Widoczny jest też fragment jej ciemnej eleganckiej sukienki.

Dobra rada nie zawada!

Kobieta i mężczyzna
Źródło: Pexels, domena publiczna.

Warto wiedzieć!

Współczesne poradniki cechuje dydaktyzmdydaktyzmdydaktyzm i informacyjność, ale również użyteczność, perswazyjnośćperswazjaperswazyjność, propagandowośćpropagandapropagandowość oraz komercyjnośćkomercyjnośćkomercyjność. Mają one także walory terapeutyczneterapeutycznyterapeutyczne, podejmują np. kwestie związane ze zrozumieniem samego siebie, wzmacnianiem wiary we własne możliwości czy też rozwiązywaniem różnych problemów i kształceniem nowych umiejętności. Jednym z poradników dobrego wychowania dla dziewcząt był wydany w 1819 roku utwór Klementyny z Tańskich Hoffmanowej Pamiątka po dobrej matce, czyli ostatnie jej rady dla córki. Spróbujmy cofnąć się o 200 lat…

Polecenie 1

Przejrzyj kilka kolorowych czasopism i wyszukaj artkuły, w których znajdują się różne porady. Ustal, czego one dotyczą oraz dla kogo są przeznaczone.

RNSVZGYX1SKup
(Uzupełnij).
Polecenie 1

Zapisz kilka porad, jak bezpiecznie spędzić wolny czas.

R142Y8syIr2lY
(Uzupełnij).
komercyjność
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Dobre rady matki sprzed dwóch wieków

Klementyna z Tańskich Hoffmanowa18451798
R1RxhD7A7yR7P
Portret Klementyny z Tańskich Hoffmanowej
Źródło: Achille Devéria, rysunek, domena publiczna.

Klementyna z Tańskich Hoffmanowa

– pedagog, pisarka, edytorka, tłumaczka. W jej dorobku można odnaleźć m.in.: powieści i powiastki na temat kobiet, literaturę dla dzieci i młodzieży, publikacje o charakterze historycznym i obyczajowym. W tych ostatnich refleksje i propozycje o charakterze pedagogicznym, związane z moralno‑patriotycznym wychowaniem kobiet, wynikały z gruntownego wykształcenia oraz jej osobistych doświadczeń. Była kobietą niezwykłą i światłą, przyjaźniła się z wybitnymi intelektualistami epoki. Po powstaniu listopadowym przeniosła się do Francji. Większość utworów Hoffmanowej odwołuje się do propagowania idei połączenia wychowania domowego i służby publicznej. Bliskie jej były problemy emancypacji kobiet. W swoich tekstach poruszała kwestie bliskie dorastającym pannom, np. przyszłego zamążpójścia, wyboru kandydata na męża, wszechstronnego wykształcenia, relacji młodych niewiast z rodzicami, dziewczęcych marzeń i pragnień skrojonych na miarę świadomości społecznej XIX wieku i kulturowych wyzwań tych czasów.

O dziele

Utwór Klementyny z Tańskich Hoffmanowej Pamiątka po dobrej matce czyli ostatnie jej rady dla córki wydany został anonimowo w 1819 roku i uznany za pierwszą polską powieść dla dziewcząt. Rozprawa przyjmuje, dość popularny w tych czasach, kształt moralizującego testamentu (pedagogicznego traktatu), w którym umierająca matka, na podstawie życiowych praktyk, formułuje zestaw rad i pouczeń związanych z wychowaniem swej córki. Narracja prowadzona jest w pierwszej osobie, w którą autorka wplata złote myśli, przysłowia, aforyzmy. Kompozycja Pamiątek… jest spójna, przemyślana i logiczna. Zamysł artystyczny autorki cztery kolejne rozdziały sprowadza do czterech głównych myśli: pierwsza rozpatruje „stanowisko kobiety w życiu i jej »powinności wobec siebie«”, druga – wartości wewnętrzne – „duszy i umysłu”, trzecia – wady najczęściej spotykane, czwarta omawia „stosunek do ludzi i świata”.

Pamiątka po dobrej matce czyli ostatnie jej rady dla córkiKlementyna z Tańskich Hoffmanowa
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa Pamiątka po dobrej matce czyli ostatnie jej rady dla córki

Do Amelii

Już dusza moja do lepszego przeniesie się mieszkania, kiedy ty, córko moja, czytać to pismo będziesz. Są to uwagi, rady, napomnienia, prośby umierającej już matki, nie wątpię, że korzystnymi będą dla ciebie. Zanadto mnie kochasz, abyś kiedy obojętnym okiem patrzeć na nie mogła, abyś nie spełniła ostatnich życzeń, jakie zawierają. […]

O płci żeńskiej

Różne o płci naszej są mniemania. Jedni przysądzają nam najwyższe cnoty i często psują zbytkiem pochlebstwa, drudzy widzą tylko wady i w swojej surowości krzywdę nam czynią. Same nawet kobiety odmiennie płeć swoją uważają, jedne zaszczyt, drugie upośledzenie w niej widzą […].

Ty więc, córko moja, nie trap się, że do płci słabszej należysz i jej przeznaczenie jest pięknym; wszak i kobieta kochaną i użyteczną być może. Natura mężczyznę mocą udarowała, bo obronę słabszych, sprzeciwianie się niesprawiedliwości, karę występku jemu powierzyła. On krew swoją na placu bitwy wylewa, mądre pisze ustawy, pilnuje ich wykonania, kraje podbija, wznosi, broni mocarstwa i rządzi nimi, słowem – jest mężczyzną.

Czulszą i słabszą Bóg stworzył kobietę: łagodzić, miękczyć, uszczęśliwiać śmiałego mężczyznę powinna. Dzikim i ponurym byłby świat, gdyby sami na nim byli mężczyźni, gnuśnym i nieczynnym, gdyby go tylko napełniły niewiasty. Wspólny ich związek i wzajemna pomoc są zasadą towarzyskiego porządku i jeżeli płeć męska włada światem, nasza go upięknia. […]

O domowych i kobiecych zatrudnieniach

Cóż więcej zachwyca w dobrze urządzonym domu, jak młoda i wesoła jego gospodyni, czynna bez ustanku? Z upodobaniem patrzymy na nią. Nad wszystkim czuwa bacznie jej oko. Duszą jest całego domu, wzorem dla sąsiadów i służących, nagrodą męża, ozdobą familii swojej, Bogu i ludziom się podoba.

Ty, Amelio, bądź zawsze gotowa do pracy, zawsze chętnie i pilnie czynna. Czynność jest prawdziwym życiem człowieka i źródłem jego szczęścia. Nuda, ta najokropniejsza choroba w świecie, bo duszę i ciało dręczy, opanuje cię, skoro tylko lenistwu i próżniactwu się poddasz. Nie poznasz jej nigdy, jeśli zawsze zatrudnioną będziesz. Kiedy cię napadnie zły jaki humor, nieukontentowanienieukontentowanienieukontentowanie, przykrości niechybne w tym życiu, zajmij się czym pilnie, a zatrudnienie wypędzi je od razu. Kiedy krew w twoich żyłach pomału płynąć zacznie, nadaj jej pracą ruch nowy. Chcesz zawsze być wesołą i zdrową? Pracuj szczerze i z upodobaniem. […]

O ozdobie umysłu

Po pięknej duszy, czułym i delikatnym sercu nie ma trwalszych wdzięków, nie ma większej ponęty nad ozdobny umysł. Minęły czasy, kiedy skarb ten wyłącznie mężczyzn był własnością, dziś i kobietom nie tylko wolno, ale i użytecznie jest starać się o niego […]. Kobiety zapewne mniej potrzebują posiadać umiejętności niż mężczyźni nauki; nauki nie celem, ale ozdobą ich życia być powinny […]. Nigdy nie chwalę kobiety, kiedy się oddaje wysokim naukom, kiedy się uczy łacińskiego, greckiego, hebrajskiego języka, doświadczenia robi w fizyce, chemii i nad algebrąalgebraalgebrą lub matematyką głowę sobie łamie. Umieć uszczęśliwić małżonka, uprzyjemnić jego życie, wychować dobre dzieci, wynajdywać nowe i niewinne sposoby podobania się każdemu to są systemy naukowe dla kobiety. Bez algebry potrafi, aby się w żadnych rachubach, widokach ani sama nie omyliła, ani drugim nie dała; a matematykę niech zna tylko tyle, żeby nigdy z prostej nie zboczyła linii.

j00000004WB3v28_00000_BIB_001 Źródło: Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Pamiątka po dobrej matce czyli ostatnie jej rady dla córki, Warszawa 1819, s. 17–148.

Po przeczytaniu przytoczonych powyżej fragmentów utworu Klementyny Hoffmanowej wykonaj ćwiczenia.

Polecenie 2

Wynotuj złote myśli z tekstu Hoffmanowej i ustal, czy zgadzasz się z wynotowanymi stwierdzeniami. Uzasadnij swoją opinię.

RCzR1rSW3dK2U
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 1

Wymień te rady autorki Pamiątki po dobrej matce..., które, twoim zdaniem, zachowały aktualność. Zilustruj swoją odpowiedź przykładami „złotych myśli” z tekstu.

R1PM7DqBDpSro
(Uzupełnij).
1
Polecenie 3

Wiele tekstów autorstwa Hoffmanowej wypełnia zarówno moralno‑wychowawczy, jak i społeczno‑kulturowy, ideał młodej kobiety, przed którą stają nowe cele, nowe wyzwania i nowe role w zmieniającym się ekonomicznie społeczeństwie. Przygotuj mapę myśli na temat: „Ideał kobiety dzisiaj”.

RGgYoWsrMM1e3
Mapa myśli. Lista elementów: Nazwa kategorii: Ideał kobiety dzisiajElementy należące do kategorii Ideał kobiety dzisiajNazwa kategorii: RoleNazwa kategorii: CeleKoniec elementów należących do kategorii Ideał kobiety dzisiaj
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 3

Zredaguj kilkuzdaniową notatkę na temat: „Ideał kobiety dzisiaj”.

RZ3PtG05WKPJi
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 2

Gdybyś był/była doradcą w sprawach wychowania, co uwzględniłbyś/uwzględniłabyś w zestawie porad związanych z:

  • obrazem idealnej pary;

  • osiągnięciem zawodowego sukcesu.

Sformułuj co najmniej dziesięć zasad, używając form trybu rozkazującego.

RS13BsuEFdRji
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 3
R1GQIbWbQa6sk
Zaznacz prawdziwe zdania. Możliwe odpowiedzi: 1. Hoffmanowa używa słownictwa wartościującego., 2. Autorka używa języka naukowego., 3. Pisarka wplata do tekstu wyrazy obcego pochodzenia., 4. Cechą języka jest emocjonalność.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 4

Ustal, jakie znaczenie dla rozumienia tekstu ma użycie słownictwa wartościującego w tytule. Uzasadnij swoją odpowiedź.

R1DSyAY5ioFQj
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 5
RY6kUsMX3vKtM
Przyporządkuj nazwy środków stylistycznych i ich funkcje do przykładów z tekstu.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ważne!

Argumentowanie jest bardzo istotnym i częstym działaniem podejmowanym przez człowieka. Może być podporządkowane różnym celom: służyć przekonaniu
do własnych racji, rozstrzygnięciu wątpliwości (czyli dążności do prawdy), znalezieniu rozwiązania w trudnej sytuacji. Czasami argumentujemy, by zdobyć podziw odbiorcy lub lepszą pozycję w określonym środowisku.

W dowodzeniu stosuje się trzy rodzaje argumentów: logiczne, rzeczowe lub emocjonalne.

Argumenty emocjonalne polegają na odwoływaniu się do uczuć odbiorców.

Argumenty logiczne przybierają postać wnioskowania. Nadawca najpierw przedstawia prawdy ogólne i na ich podstawie dochodzi do wniosków szczegółowych lub najpierw przedstawia fakty, a dopiero potem, na ich podstawie, dochodzi się do prawd ogólnych.

Argumenty rzeczowe polegają na podawaniu autentycznych przykładów (faktów, cytatów, danych itp) potwierdzających słuszność głoszonej tezy.

Ćwiczenie 6

Określ, jakie rodzaje argumentów występują w przytoczonym fragmencie utworu Hoffmanowej. Zilustruj swoją wypowiedź przykładami z tekstu.

RTT3oXHcl4iQE
{duzepole-Tu wpisz odpowiedź.
JPOL_E3_E4_Konteksty

Współczesne ideały i wzorce

Polecenie 4

Opisz współczesny ideał kobiety i mężczyzny.

Rh3ghBVZCw7V1
(Uzupełnij).
Polecenie 5

Przedstaw pisemnie swój wizerunek ideału (dziewczyny i/lub chłopca). W opisie zwróć uwagę na: wygląd (w tym ubranie), cechy charakteru, zainteresowania i hobby. Wprowadź modalne formy czasownika (np. jaki on/ona powinien/powinna być) oraz sformułowania typu: on/ona „zwraca uwagę na…”, co on/ona „ceni najbardziej”.

R1bhBf8P2AGgM
(Uzupełnij).
Polecenie 6

Porównaj swój wizerunek ideału (dziewczyny i/lub chłopca) z tym, który pojawia się w mediach.

R1bWykVWE8fco
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 7

Przygotuj krótkie pisemne wypowiedzi w formie porad dotyczące poniższych zagadnień:

  • bezpieczeństwo na dyskotece;

  • uzależnienie od komputera;

  • decyzja o nauce dodatkowego języka obcego.

RLGLliiaemGub
(Uzupełnij).

Poradnictwo w dzisiejszych czasach

Polecenie 7

Wymień interesujące cię zawody, które mogłyby w przyszłości być twoimi profesjami.

REfkTuQya6PB5
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 8

Ustal, czy bibliotekarz to zawód dla ciebie. Wypisz wady i zalety wykonywania tego zawodu.

RkHE0uHijYwQi
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 9

Ustal, czym powinien charakteryzować się dobry bibliotekarz. Wymień co najmniej dziesięć cech typowych dla osób wykonujących ten zawód, a następnie skonfrontuj je z tekstem znajdującym się poniżej.

Jakie cechy powinien mieć ktoś, kto chce zostać pracownikiem biblioteki? Musi być to osoba wszechstronna, która poza dużą wiedzą na temat książek jest też bardzo komunikatywna, łatwo nawiązuje kontakty i jest lubiana, lubi pracować w zespole, umie dopasować się do zmieniających się wymagań i nowych sytuacji, jest uprzejma i zaangażowana, a przy tym ma zdolności językowe. Aby móc dokonać odpowiedniej selekcji zbiorów, a także fachowo decydować o nowych zakupach, bibliotekarz musi mieć dużą wiedzę o świecie i być otwarty na ciągłą naukę. A to znaczy – mieć wciąż ochotę, by się uczyć. Wielu bibliotekarzy decyduje się na studia podyplomowe, by np. nauczyć się zarządzania albo marketingu.

1 Źródło: Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RePPWzUH0v3b0
(Uzupełnij).
Polecenie 8

Na podstawie poniższego fragmentu tekstu dotyczącego pozytywnego wpływu czekolady i tańca na organizm zredaguj notatkę lub przedstaw w formie komiksu, jak powinien wyglądać zdrowy tryb życia. Skorzystaj ze szkicownika.

Udowodniono, że zjedzenie kawałka czekolady sprawia, że lepiej się czujemy. Niestety, spożywanie czekolady w dużych ilościach jest niewskazane! Są jednak inne sposoby na sprowokowanie mózgu, by dał nam odczuć szczęście i radość. Tym sposobem może być taniec towarzyski […]. Cierpisz z powodu kompleksów? Jesteś mało spontaniczny? Chcesz umieć odnaleźć się w grupie, nauczyć się zaufania do innych? Zapisz się na lekcje tańca!.

1 Źródło: Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R1849D15yKCw1
(Uzupełnij).
R7JeA1nAINRSd
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 8

Na podstawie poniższego fragmentu tekstu dotyczącego pozytywnego wpływu czekolady i tańca na organizm zredaguj notatkę, jak powinien wyglądać zdrowy tryb życia.

Udowodniono, że zjedzenie kawałka czekolady sprawia, że lepiej się czujemy. Niestety, spożywanie czekolady w dużych ilościach jest niewskazane! Są jednak inne sposoby na sprowokowanie mózgu, by dał nam odczuć szczęście i radość. Tym sposobem może być taniec towarzyski […]. Cierpisz z powodu kompleksów? Jesteś mało spontaniczny? Chcesz umieć odnaleźć się w grupie, nauczyć się zaufania do innych? Zapisz się na lekcje tańca!

1 Źródło: Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RiTsHZZg3UgIr
(Uzupełnij).
JPOL_E3_E4_Zadaniowo

Sprawdź, czy umiesz!

Polecenie 9

Przygotuj scenkę dramową na temat: „Idealne zawody za 100 lat”.

R1b6sJUedmvYE
Polecenie 10

Napisz poradnik na temat zdrowego stylu życia. Swój tekst opatrz rysunkami.

RVFWnzlF6XmVd
(Uzupełnij).
Polecenie 10

Napisz krótki poradnik na temat zdrowego stylu życia.

RmwNuisygouXE
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 10

Ułóż krzyżówkę, której rozwiązaniem będzie wyraz „ideał”. Postępuj zgodnie z poniższą instrukcją.

  1. W polu „Tu wpisz polecenie” wpisz treść polecenia, np. Rozwiąż krzyżówkę.

  2. W polu „Tu wpisz pytanie” wpisz pytanie, na które osoba rozwiązująca krzyżówkę udzieli odpowiedzi, np. Jak nazwiesz osobę, która ci imponuje?

  3. W kolejnej linii wpisz odpowiedź: idol. Pamiętaj, że litera (w tym przypadku „i”), musi znaleźć się w początkowej kolumnie (i‑dol).

  4. Ułóż kolejne pytania i wpisz odpowiedzi.

  5. Pamiętaj, że litery z hasła „ideał” muszą się znaleźć na początku, na końcu lub w środku wyrazów tworzących krzyżówkę.
    .

Rwo3dGuRrb5W5
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 10

Zapisz skojarzenia do słowa „ideał”.

R1bX5xLYgEuiC
(Uzupełnij).

Słownik

algebra
algebra

jeden z podstawowych działów matematyki, obejmujący naukę o działaniach

dydaktyzm
dydaktyzm

dążenie do kształtowania u kogoś właściwych postaw lub poglądów poprzez pouczanie go lub dawanie wzorów do naśladowania

nieukontentowanie
nieukontentowanie

brak satysfakcji, zadowolenia

perswazja
perswazja

namawianie do czegoś lub odradzanie czegoś z przytoczeniem odpowiednich argumentów

propaganda
propaganda

szerzenie jakichś poglądów, haseł politycznych, mające na celu pozyskanie zwolenników; technika sterowania poglądami i zachowaniami ludzi polegająca na celowym, natarczywym, połączonym z manipulacją oddziaływaniu na innych

terapeutyczny
terapeutyczny

leczniczy