Cyprian Kamil Norwid Moja piosnka [II]

1821 Cyprian Ksawery Gerard Walenty Norwid urodził się 24 września 1821 roku w Laskowie-Głuchach, polskiej wsi położonej w województwie mazowieckim; uznawany jest za ostatniego z czterech najważniejszych polskich poetów romantycznych. Fotografia przedstawia dwór szlachecki w Głuchach. Dom stoi wśród zielonych drzew, świeci słońce. Drzewa zasłaniają budynek, widać fragmenty ścian, okna i dach. Na pierwszym planie drewniane ogrodzenie., 1825 Po śmierci matki od 1825 roku Norwid był wychowywany przez prababkę Hilarię z Buynów Sobieską, a w dorosłym życiu często podkreślał podczas spotkań towarzyskich, że jego krewnym po kądzieli był sam król Jan III Sobieski. W wierszu Co to jest ojczyzna? pisał:

Żeby zapytał kto Jana III-go
idącego pod Wiedeń,
co to jest Ojczyzna? ‒
odpowiedziałby:
„Jest to miejsce,

w którym najmilej spocząć i umrzeć ‒
kiedy się ma gotowość nieustanną życia,
i utrudzania się tam,
gdzie w każdym czasie danym
najdzielniej o Ludzkość idzie.” Akwarela Cypriana Norwida pod tytułem Dziewczynka przy oknie, przedstawia dziewczynkę i siedzącą za nią babkę przy otwartym oknie, obraz jest rozmazany, postacie są ledwo widoczne. Okno jest otwarte, przed nim stoi okrągły stół. Promienie słoneczne rozświetlają sprzęty i postacie, przed stołem rozmazany kot., 1830 Podczas powstania listopadowego rodzina Norwida przebywała w Warszawie; poeta miał dziewięć lat, więc generacyjnie należy do tzw. drugiego pokolenia romantyków, których debiut literacki przypadł na okres po klęsce powstania listopadowego. Obraz olejny Marcina Zalewskiego pod tytułem Wprowadzenie do Warszawy jeńców i sztandarów zdobytych pod Wawrem i Dębem Wielkim przedstawia panoramę miasta o poranku, prowizoryczny, drewniany most na Wiśle i tłum ludzi idących po moście. Na pierwszym planie znajduje się kamienna budowla, wyglądająca jak brama lub łuk triumfalny. Na ośmiu kolumnach opiera się trójkątny dach. Przed budowlą, stojącą przed wejściem na most, uniesiony do góry, biało-czerwony szlaban, otwierający przejście. Na początku tłumu idą i jadą na koniach żołnierze z chorągwiami, niektórzy trzymają karabiny postawione na sztorc. Z prawej strony bramy znajduje się budka z okrągłym dachem, zakończonym wysokim masztem z małą chorągiewką. Dach podpierają cienkie belki. Tłumowi żołnierzy przypatrują się przypadkowi przechodnie, ojciec z dzieckiem, dwóch stolarzy, niosących piły i siekiery. , 1830 - 1831 Młody Norwid wraz ze starszym bratem Ludwikiem uczęszczał do Wojewódzkiego Gimnazjum przy Krakowskim Przedmieściu, ale nie ukończył szkoły; zaczął pobierać prywatne lekcje rysunku u malarza Jana Klemensa Minasowicza. Czarno-biała rycina J. Sosińskiego pod tytułem Krakowskie Przedmieście w Warszawie przedstawia fragment osiemnastowiecznej ulicy w Warszawie. Po obu jej stronach stoją jedno lub dwupiętrowe domy. Na pierwszym planie, po lewej stronie stoi kolumna, na jej szczycie figura króla Zygmunta III Wazy, jest otoczona wysokim płotem, za nią ciąg domów. Po prawej stronie ulicy również widać ciąg domów. Środkiem biegnie ulica, na której znajdują się karety z epoki, spacerujący ludzie. Pod kolumną ustawiono kramy z towarami. , 1835 Umiera ojciec Norwida, a opiekę na nad nim przejmuje Ksawery Dybowski, ojciec chrzestny poety. Czarno-biały rysunek Cypriana Norwida pod tytułem Modlące się dziecko, przedstawia dziecko, które klęczy przed beczką ze złożonymi do modlitwy rękoma. Na beczce stoi kaganek ze światłem. Postać dziecka jest podświetlona, z lewej strony znajduje się jakiś sprzęt przykryty płótnem., 1840 Debiut literacki Norwida na łamach czasopisma „Piśmiennictwo Krajowe” wierszem Mój ostatni sonet. Czarno-biała fotografia przedstawia fragment siódmego numeru pierwszej strony czasopisma Piśmiennictwo Krajowe. Napis Piśmiennictwo Krajowe umieszczono na górze kartki na czarnej, wijącej się szarfie. Poniżej informacje o wydawcy, numer 7 i adres redakcji. Poniżej, wielkimi literami tytuł artykułu Sumienie w literaturze. Fragment artykułu o sumieniu w literaturze, autor rozważa problem sumienia w literaturze. Stawia hipotezę, że człowiek bez sumienia jest szkodliwy w towarzystwie, a pisarz bez sumienia jest szkodliwy w literaturze. , 1841 Norwid zbliżył się do środowiska związanego z salonem literackim rodziny Łuszczewskich. Czarno-biała fotografia z epoki przestawia pokój w mieszkaniu Jadwigi Łuszczewskiej (Deotymy) przy ulicy Królewskiej 37 w Warszawie, w którym poetka prowadziła salon literacki. Na ścianach wiszą obrazy, nie jest widoczna ich treść, pod ścianami stoją fotele i sofy, przy dwóch oknach z lewej strony stoi okrągły stolik z lichtarzem oraz krzesło. Na suficie wisi duży, ozdobny żyrandol. , 1842 Zaręczyny Norwida z Kamilą Lemańską oraz wyjazd do Drezna w celu doskonalenia umiejętności rzeźbiarskich. Po latach w 1850 roku Norwid pisał w liście do jednego z przyjaciół:
Podobało się Panu Bogu, że jak rzeźbiarz, malarz, pisarz stanąłem tam, gdzie zwykle człowiek kończy, a społeczeństwo rozpoczyna
Źródło: Cyprian Norwid, Pisma wszystkie, t. VIII, oprac. J. W. Gomulicki, Warszawa 1971, s. 100, 1844 Pobyt Norwida w Rzymie oraz list od Kamili z informacją o unieważnieniu zaręczyn; pogorszenie stanu zdrowia poety. Rysunek ołówkiem Cypriana Norwida pod tytułem Oświadczyny, pochodzi z 1870 roku i przedstawia tylko pięć postaci, ukazanych z boku. Jedną kobietę stojącą z lewej strony i czterech mężczyzn stojących, jakby, w kolejce do niej. Kobieta w długiej sukni, z rozpuszczonymi włosami, wyciągnęła na powitanie lewą rękę, stojący przed nią mężczyzna zdjął kapelusz i ukłonił się, drugi mężczyzna stoi lekko pochylony, trzeci, z wąsami, trzyma w ręku małą, prostokątną torbę i ma lekko pochyloną głowę. Ostatni mężczyzna jest wyprostowany i trzyma ręce w kieszeni. Wszyscy noszą surduty., 1846 Podróż do Berlina; udział w wykładach uniwersyteckich i spotkaniach Polonii; znajomość z polską pianistką Marią Kalergis, która stała się wielką, nieszczęśliwą miłością Norwida. Czarno-biały portret piórkiem Cypriana Norwida pod tytułem Portret Marii Kalergis z różą we włosach z 1848 roku przedstawia głowę kobiety ujętą z profilu. Ma długie włosy, na głowie wianek z róż. Usta jej są lekko rozchylone, oczy półprzymknięte. , 1848 Pobyt w Rzymie; znajomość z Adamem Mickiewiczem i Zygmuntem Krasińskim. Czarno-biały portret węglem Cypriana Norwida pod tytułem Portret Adama Mickiewicza z 1858 roku przedstawia głowę mężczyzny ujętą z profilu. Ma krótkie włosy, wydatny nos, zamknięte usta. W prawym rogu napis: Norwid 1850., 1849 Początek pobytu w Paryżu; znajomość z Juliuszem Słowackim, nieprzychylne opinie krytyków, postępująca bieda i problemy zdrowotne (głuchota i ślepota). Grafika w odcieniach szarej zieleni Cypriana Norwida pod tytułem Sokół ze złamanym skrzydłem z 1850 roku przedstawia sokoła. Ptak zwiesił skrzydła, patrzy w prawo, ma lekko rozchylony dziób., 1852 Decyzja o wyjeździe do Stanów Zjednoczonych. Akwarela Norwida pod tytułem Na Oceanie z 1854 roku przestawia mały fragment statku z żaglami. W tle widać wzburzone morze i lecące mewy. Na tle lin i fragmentu masztu stoi dwóch marynarzy, jeden przodem, drugi tyłem odwrócony. Jeden z nich pali fajkę. , 1853 Przybycie do Nowego Jorku i objęcie dobrze płatnej posady grafika. Akwarela Cypriana Norwida pod tytułem Orły z 1883 roku przedstawia trzy orły, dwa są widoczne w całości. W lewym dolnym rogu widać tylko głowę trzeciego orła, zwróconą w prawo. Na środku akwareli dwa orły, jeden, z głową zwróconą w lewo, wygląda tak, jakby siedział na gałęzi, drugi spogląda zza niego, widać głowę i rozłożone skrzydła., 1854 Powrót do Europy na wieść o wybuchu wojny krymskiej (1853–1856) między Imperium Rosyjskim a Imperium Osmańskim, Wielką Brytanią, Francją i Królestwem Sardynii. Obraz olejny Valentina Ramireza pod tytułem Oblężenie Sewastopola podczas wojny krymskiej przedstawia okopy i fragment murów w czasie oblężenia miasta w XIX wieku. Na pierwszym planie są zniszczone okopy z porozrzucanymi workami z piaskiem oraz połamanymi, drewnianymi belkami i deskami. Na środku stoi armata obrócona lufą do tyłu, za nią mnóstwo żołnierzy w mundurach z epoki, w długich ciemnozielonych płaszczach, z czerwonymi epoletami i skrzyżowanymi na piersiach dwoma białymi pasami. Żołnierze przemieszczają się w różne strony, ciągną armatę, biegną. Na środku obrazu przejmująca scena opatrywania rannego przez sanitariuszkę. Wielu żołnierzy stoi na częściowo zniszczonych murach, strzelając z umieszczonych tam armat. Nieba nie widać, gdyż zasłaniają je gęste dymy pożarów., 1863 Wybuch powstania styczniowego, w którym Norwid nie mógł wziąć udziału ze względu na stan zdrowia. Obraz olejny Jana Matejki pod tytułem Polonia – Rok 1863 przedstawia wnętrze chaty i zakuwanie w kajdany zesłańców po powstaniu w 1863 roku. Na ścianie wisi drewniany orzeł, pod nim plakat z napisem 1863. Dookoła stoją ludzie, wyróżnia się blada kobieta z bardzo długimi, rozpuszczonymi włosami, w długiej, czarnej sukni, klęcząca przed kowadłem, oparła na nim dłoń, za chwilę kowal, stojący z lewej strony zakuje ją w kajdany. Obok kowala, trzymającego młotek, stoją dwaj żołnierze rosyjscy w mundurach, patrzą na kobietę. Mają czarne mundury, czapki na głowach, długie skórzane buty i szable u boku. U ich stóp leży półnagi nieżywy człowiek. Z prawej strony siedzą dwaj starzy mężczyźni z brodami i kobieta. Przed nimi na podłodze siedzi dwoje przestraszonych dzieci. Za nimi trzej rosyjscy żołnierze z karabinami. Jeden trzyma wyrywającego się z jego objęć człowieka., 1866 Ukończenie pracy nad złożonym ze stu części tomem Vade-mecum, którego nie udało się wydać za życia poety. Zdjęcie przedstawia fragment rękopisu Norwida do tomu wierszy pod tytułem Vade-mecum z 1865 roku. Na stronie odręczny napis: Cypriana Norwida poezie II vade=mecum. Poniżej znajduje się motto z Odysei: Nie pochlebiaj Cieniowi! o! Ulissie, szlachetny synu Laerta — wolałbym pomiędzy wami być pachołkiem ostatniego wyrobnika, nie posiadającego ziemi, mającego pług za całą własność i zaledwo zdolnego wyżyć, aniżeli panować, jak Monarcha, nad narodem umarłych! Odysea, 1877 Nieudana próba wyjazdu do Florencji, która spowodowała znaczne pogorszenie się kondycji psychicznej poety; początek pobytu Norwida w Domu św. Kazimierza na przedmieściach Paryża. Współczesne zdjęcie przedstawia Gmach Domu świętego Kazimierza w Paryżu, w którym, w czasach Wielkiej Emigracji przebywali ubodzy polscy emigranci, weterani powstań narodowych i sieroty. Jest to trzypiętrowy budynek, stojący w mieście. Na ulicy przed budynkiem zaparkowano samochody. Chodnik ogrodzony jest metalowym płotem., 1883 Śmierć Norwida w przytułku dla ubogich; pochówek w zbiorowej mogile na cmentarzu w Montmorency., 2001 Przeniesienie ziemi z grobu poety do Krypty Wieszczów Narodowych w Katedrze na Wawelu w Krakowie. Czarno-białe zdjęcie przedstawia fragment cmentarza Montmorency we Francji z dwoma nagrobkami. Nagrobek Norwida znajduje się z lewej strony. Ma on kształt płaskiego kamienia zakończonego półkolem. Na górnej części nagrobka znajduje się mały krzyż, pod nim płaskorzeźba twarzy z profilu i podpis Cyprian Norwid 1821 – 1883, poniżej niewidoczny napis. Z prawej strony drugi nagrobek w kształcie prostokątnej bryły, na niej duży, kamienny krzyż. Nagrobek jest ogrodzony metalowymi prętami. W tle budynki jednopiętrowe., 2001 Przeniesienie ziemi z grobu poety do Krypty Wieszczów narodowych w Katedrze na Wawelu w Krakowie. Kolorowa fotografia przedstawia wnętrze Krypty Wieszczów Narodowych w Katedrze na Wawelu w Krakowie z widokiem na fragment tablicy-epitafium Cypriana Kamila Norwida i urnę z ziemią z jego grobu. Urna stoi w niewielkiej wnęce wbudowanej w ścianę, pod nią leżą biało-czerwone kwiaty. Z prawej strony fragment płaskorzeźby z napisem Cyprian Kamil Norwid 1823-1883.