Komunikacja - werbalne i niewerbalne środki komunikacji
Warto wiedzieć!
Każdego dnia wymieniamy między sobą dziesiątki komunikatów: dyskutujemy ze znajomymi, rozmawiamy przez telefon, wysyłamy e‑mailee‑maile, smsy, korzystamy z komunikatorów internetowych.
Jednak nie zawsze tak było. Początkowo porozumiewano się za pomocą gestów, głosu, zmiany intonacji, z czasem słów. To, co dla nas jest codziennością, dla naszych dalekich przodków stanowiło nie lada osiągnięcie. Komunikacja to proces porozumiewania się ludzi za pomocą znaków językowych. Aktem komunikacji językowej nazywamy przekazanie pewnej treści przez nadawcę do odbiorcy. Formami komunikacji są na przykład: rozmowa telefoniczna, rozmowa bezpośrednia, reklama, tekst literacki. Zanim wykształciła się mowa, ludzie porozumiewali się za pomocą gestów i prostych sygnałów dźwiękowych. Przyczyną powstania pisma była potrzeba utrwalenia komunikatów językowych. Pierwotną formą pisma są obrazy naskalne, np. malowidła z jaskini LascauxLascaux. Z obrazów naskalnych wyewoluowało pismo piktograficzne, inaczej obrazkowe, które polegało na przedstawieniu pojęcia za pomocą obrazka (piktogramu). Jego przykładem są egipskie hieroglify. W piśmie ideograficznym pojęcie przedstawiał symbol abstrakcyjny, przykładem jest pismo klinowe wynalezione przez Sumerów. W 1200 r. p.n.e. Fenicjanie stworzyli pierwszy alfabet oparty wyłącznie na spółgłoskach. Z niego wyewoluowało m.in. pismo hebrajskie i arabskie. Grecy dodali do alfabetu fenickiego samogłoski. Z niego zrodziła się używana do dzisiaj w krajach wschodniosłowiańskich i niektórych południowosłowiańskich cyrylica. Od Greków pismo przejęli Etruskowie, potem Rzymianie, tworząc własny wariant alfabetu. Tak powstał alfabet łaciński, który do dziś jest stosowany w większości krajów świata, np. w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Francji czy Polsce. Wraz z rozwojem technologii i postępem cywilizacyjnym pojawiają się nowe formy komunikacji (sms, e‑maile‑mail, komunikatory internetowe).
Obejrzyj film przedstawiający scenkę - pantomimę. Zinterpretuj prezentowaną sytuację, nazwij emocje i uczucia bohaterów. Po czym rozpoznałeś emocje bohaterów?
Film dostępny pod adresem /preview/resource/REGCKxOLeNMP1
Pantomima to nieme widowisko sceniczne, w którym aktorzy przekazują treści wyłącznie za pomocą gestów, mimiki i tańca. Wyjaśnij, jakie emocje można wyrazić za pomocą gestów.
Obejrzyj film i wykonaj poniższe ćwiczenia.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RdPwSXnzAIYJI
Film omawia rozwój pisma oraz współczesne formy komunikacji językowej. Czas trwania filmu 8 minut 34 sekundy
Skuteczna komunikacja, czyli co autor komunikatu miał na myśli
Konsekwencją życia w społeczeństwie jest konieczność skutecznego komunikowania się z jego członkami. Dotyczy to wszystkich bez względu na zajmowane stanowisko, pełnioną funkcję społeczną czy też pozycję społeczną. Do komunikacji interpersonalnejinterpersonalnej dochodzi zawsze, gdy co najmniej dwie osoby stykają się ze sobą. Polega ona na wymianie komunikatów. Ta wymiana może mieć charakter werbalny i niewerbalny.
Komunikacja werbalna odbywa się za pomocą słów, komunikacjakomunikacja niewerbalna zaś poprzez gesty, mimikę, ton głosu, obserwację zachowania rozmówcy.
W rozmowie zawsze dochodzi do nadawania i odbierania komunikatów przez odbiorcę i nadawcę. Zamieniają się oni rolą w zależności od tego, kto w danym momencie nadaje wiadomość, a kto ją odbiera. Nadawcą nazywamy osobę, która w danym momencie ma coś do przekazania, nadaje komunikat. Odbiorcą jest osoba, do której komunikat był nadany i która go sobie przyswaja.
Nadawanie (nadawca):
Odbieranie (odbiorca):
Komunikacja może mieć charakter jednokierunkowy, jeżeli nadawca komunikatu nie oczekuje odpowiedzi od odbiorców.
Komunikacja dwukierunkowa ma miejsce, gdy odbiorca komunikatu odpowiada nadawcy (prowadzi rozmowę).
Komunikacja werbalna i niewerbalna
Obie formy komunikacji werbalnawerbalna i niewerbalnaniewerbalna przeplatają się ze sobą, mówiąc - przekazujemy sobie również liczne komunikaty niewerbalne. Stosunek procentowy komunikacji werbalnej i niewerbalnej w trakcie rozmowy dwóch osób wynosi: 35% do 65% na korzyść komunikacji niewerbalnej.
Zapoznaj się z poniższą mapą myśli, dotyczącą komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Uzupełnij ją własnymi przykładami.
Zapoznaj się z opisem zamieszczonej mapy myśli dotyczącej komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Wypisz przykłady komunikacji werbalnej i niewerbalnej.
Mowa ciała
Komunikacja niewerbalna zwana jest także mową ciałamową ciała. Jej właściwe zrozumienie może dać nam więcej informacji niż komunikaty werbalne przekazywane podczas rozmowy. Obserwowanie mowy ciała, gestów, mimiki pozwala często zrozumieć prawdziwe intencje rozmówcy. Warto wiedzieć, że każda osoba ma inne charakterystyczne dla siebie gesty, mimikęmimikę, tiki, sposób zachowania się w określonej sytuacji. Dlatego warto je obserwować, a zarazem pamiętać, że inni też uważnie nas obserwują.
Mowa ciała – klucz do sukcesu w rozmowie
Zapoznaj się ze schematem na temat mowy ciała i wykonaj ćwiczenia.
Jak skutecznie się porozumiewać
Istnieje wiele wzorów skutecznego porozumiewania się. Każdy z nas opracowuje własne strategie jak osiągnąć zamierzony cel. Zawsze jednak należy pamiętać o podstawowych zasadach skutecznego porozumiewania się. Oczywiście nie zawsze stosowanie się do tych zasad gwarantuje sukces, należy pamiętać, że każdy rozmówca jest inny. Do każdego należy trafić w odpowiedni, często indywidualny sposób.
Zapoznaj się z obiema mapami myśli dotyczącymi zasad skutecznego porozumiewania się. Na ich podstawie przygotuj z kolegami i koleżankami scenki dramowe, w których pokażecie poprawne i niepoprawne zachowania w codziennej komunikacji.
Zapoznaj się z tekstem Katarzyny Zdziech i wypisz na czym polega komunikacja interpersonalna w rodzinie.
Komunikacja interpersonalna w rodzinie - jak ją poprawić?Komunikacja interpersonalna w rodzinie to proces przekazywania informacji między jej członkami. Jej zakłócenia mogą się pojawić w każdym momencie i są groźne, ponieważ negatywnie wpływają na trwałość rodzinnych relacji.
Jak działa komunikacja interpersonalna w rodzinie?
Komunikacja interpersonalna to proces przekazywania i odbierania informacji między dwiema osobami. W rodzinie przejawia się nie tylko jako sposób kontaktu i rodzaj porozumiewania się, ale służy również do wyrażania uczuć i pogłębiania więzi między jej członkami.
Komunikacja interpersonalna w rodzinie różni się znacznie od komunikacji między znajomymi, ponieważ zachodzi w obrębie zamkniętego systemu rodzinnego. Taki system jest szczególnie trwały, a relacje interpersonalne w rodzinie są dodatkowo pogłębione przez dużą ilość czasu, który spędzamy z bliskimi. Komunikacja w rodzinie ma charakter cyrkularnycyrkularny. Oznacza to, że każdy członek w równym stopniu oddziałuje na pozostałe osoby. Dlatego niezwykle ważną zasadą w rodzinnej komunikacji interpersonalnej jest współpraca. Wszystkie decyzje powinny być podejmowane wspólnie na drodze porozumienia lub kompromisu.
Prawidłowo funkcjonujący system rodzinny daje możliwość otwartej komunikacji pomiędzy wszystkimi jego członkami, bez strachu przed odrzuceniem czy przed tematami tabu.
Źródło: Katarzyna Zdziech, Komunikacja interpersonalna w rodzinie – jak ją poprawić?, 26.02.2019, dostępny w internecie: wp.pl [dostęp 10.09.2019].
Na podstawie zamieszczonego poniżej tekstu wyjaśnij, jakie informacje na temat rozmówcy można pozyskać dzięki komunikacji niewerbalnej.
Komunikacja niewerbalna: czego można się dowiedzieć?Mowa ciała jest najstarszą formą porozumiewania się, nasi prymitywni przodkowie, nie znając języka, posługiwali się właśnie gestami, mimiką, kontaktem wzrokowym, aby przekazać sobie informacje. Podobnie sytuacja wygląda w świecie zwierząt, które wyuczyły się zachowań pozwalających np. na ostrzeżenie innych przed drapieżnikiem. […]
Czego dowiadujemy się o rozmówcy, odczytując jego gesty, mimikę i postawę?
Po zachowaniu drugiego człowieka łatwo określić, jaki ma temperament. Czy jest osobą wesołą, radosną, rozrywkową, zabawną, nerwową czy smutną. Można też łatwo przypisać ją go któregoś z typów osobowości. Dużo ruchów, częsta zmiana pozycji, gestykulacja, uśmiech i wesoły wyraz twarzy może sugerować, że mamy do czynienia z sangwinikiem. Nerwowe potrząsanie nogą, niepewne spojrzenie, nerwowe ruchy wskazują na choleryka, natomiast spuszczona głowa, smutny wyraz twarzy, powolne ruchy wskazują na flegmatyka.
Z mowy ludzkiego ciała możemy dowiedzieć się także o pozycji społecznej naszego rozmówcy, typie pracy, jaką wykonuje. Zupełnie inaczej będzie zachowywał się robotnik i inaczej księgowy.
Z gestów możemy wywnioskować także, jakie rozmówca ma wobec nas zamiary. Możemy dowiedzieć się, czy widzi w nas tylko partnera biznesowego, czy ma wobec nas matrymonialne zamiary. Od tego, czy zgadzamy się kontynuować rozmowę schodzącą na teren osobisty zależy sukces rozmowy oraz to, co chcemy osiągnąć […].
Źródło: Komunikacja niewerbalna: czego można się dowiedzieć?, 24.10.2008, dostępny w internecie: egospodarka.pl [dostęp 10.09.2019].
Sprawdź, czy umiesz!
Na podstawie analizy mowy ciała postaci przedstawionych na poniższych zdjęciach zapisz ich przykładowe wypowiedzi.
Zapoznaj się z opisami zamieszczonych poniżej zdjęć. Na podstawie analizy mowy ciała przedstawionych na nich postaci zapisz ich przykładowe wypowiedzi.
Uzupełnij mapę myśli. Wpisz przykłady mowy ciała.
- Nazwa kategorii: mowa ciała
- Nazwa kategorii: gestykulacja
- Nazwa kategorii: kontakt wzrokowy
- Nazwa kategorii: ton głosu
- Nazwa kategorii: wyraz twarzy
- Nazwa kategorii: postawa
- Nazwa kategorii: umiejętność[br] wywoływania [br]wzruszenia
- Nazwa kategorii: wygląd Koniec elementów należących do kategorii mowa ciała
- Elementy należące do kategorii mowa ciała
Słownik
tu: odbywający się w zamkniętym gronie rodziny