Ryczy jak byk przed bitwą... Porównania, uosobienia i ożywienia

Adam Mickiewicz Pan Tadeusz (fragment)

Nad Soplicowem słońce weszło i już padło
Na strzechystrzechastrzechy i przez szpary w stodołę się wkradło;
I po ciemnozielonym, świeżym, wonnymwonnywonnym sianie,
Z którego młodzież sobie zrobiła posłanie,
Rozpływały się złote, migające pręgipręgipręgi
Z otworu czarnej strzechy jak z warkocza wstęgi;
I słońce usta sennych promykiem poranka
Drażni jak dziewczę kłosem budzące kochanka.
Już wróble skacząc, świerkać zaczęły pod strzechą;
Już trzykroć gęgnął gąsior, a za nim jak echo
Odezwały się chórem kaczki i indyki
I słychać bydła w pole idącego ryki.

tad_2 Źródło: Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, Warszawa 1982, s. 44.

Adam Mickiewicz Pan Tadeusz (fragment)

Na zielonym obrusie łąk, jako szeregi
Naczyń stołowych sterczą: tu z krągłemi brzegi
SurojadkisurojadkaSurojadki srebrzyste, żółte i czerwone,
Niby czareczki różnem winem napełnione;
KoźlakkoźlakKoźlak, jak przewrócone kubka dno wypukłe,
LejkilejekLejki, jako szampańskie kieliszki wysmukłe,
BielakibielakBielaki krągłe, białe, szerokie i płaskie,
Jakby mlekiem nalane filiżanki saskie,
I kulista, czarniawym pyłkiem napełniona
PurchawkapurchawkaPurchawka, jak pieprzniczka; zaś innych imiona,
Znane tylko w zajęczym lub wilczym języku,
Od ludzi nie ochrzczone; a jest ich bez likubez likubez liku.
NiniNi wilczych, ni zajęczych nikt dotknąć nie raczy;
A kto schyla się ku nim, gdy błąd swój zobaczy,
Zagniewany, grzyb złamie albo nogą kopnie:
Tak szpecąc trawę, czyni bardzo nieroztropnie.

tad_3 Źródło: Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, Warszawa 1982, s. 82.

Adam Mickiewicz Pan Tadeusz (fragment)

Był sad.
Drzewa owocneowocneowocne, zasadzone w rzędy,
Ocieniały szerokie pole; spodem grzędy,
Tu kapusta, sędziwesędziwesędziwe schylając łysiny,
Siedzi i zda się dumać o losach jarzyny;
Tam, plącząc strąki w marchwi zielonej warkoczu,
Wysmukły bob obraca na nią tysiąc oczu;
Owdzie podnosi złotą kitę kukuruzakukuruzakukuruza;
Gdzieniegdzie otyłego widać brzuch harbuzaharbuzharbuza,
Który od swej łodygi aż w daleką stronę
Wtoczył się jak gość między buraki czerwone.
Grzędy rozjęterozjęterozjęte miedzą; na każdym przykopie
Stoją jakby na straży w szeregach konopie,
Cyprysy jarzyn: ciche, proste i zielone.
Ich liście i woń służą grzędom za obronę,
Bo przez ich liście nie śmie przecisnąć się żmija,
A ich woń gąsienice i owad zabija,
Dalej maków białawe górują badyle;
Na nich, myślisz, iż rojem usiadły motyle
TrzepiecąctrzepiecącTrzepiecąc skrzydełkami, na których się mieni
Z rozmaitością tęczy blask drogich kamieni;
TylątyląTylą farb żywych, różnych mak źrenicę mami.
W środku kwiatów, jak pełnia pomiędzy gwiazdami
Krągły słonecznik licemlicolicem wielkiem, gorejącem,
Od wschodu do zachodu kręci się za słońcem.

tad_1 Źródło: Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, Warszawa 1982, s. 55–56.

Adam Mickiewicz Pan Tadeusz (fragment)

Słońce już gasło, wieczór był ciepły i cichy,
Okrąg niebios gdzieniegdzie chmurkami zasłany,
U góry błękitnawy, na zachód różany;
Chmurki wróżą pogodę, lekkie i świecące,
Tam jako trzody owiec na murawie śpiące,
Ówdzie nieco drobniejsze, jak stada cyranekcyrankacyranek,
Na zachód obłok na kształt rąbkowych firanek,
Przejrzysty, sfałdowany, po wierzchu perłowy,
Po brzegach pozłacany, w głębi purpurowy,
Jeszcze blaskiem zachodu tlił się i rozżarzał,
Aż powoli pożółkniał, zbladnął i poszarzał;
Słońce spuściło głowę, obłok zasunęło,
I raz ciepłym powiewem westchnąwszy – usnęło.

tad_4 Źródło: Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, Warszawa 1982, s. 356.