Zapanujmy nad uczuciami. Opis przeżyć wewnętrznych

Lucy Maud Montgomery Ania z Zielonego Wzgórza

- Ciężką odpowiedzialność wzięłaś na swe barki, — rzekła znowu pani Linde — tym bardziej, że nie masz wszakże najmniejszego doświadczenia w postępowaniu z dzieckiem. Z pewnością nie znasz prawie wcale jej charakteru, a nikt nie może przewidzieć, co się wyrodzi z takiego obcego stworzenia. Nie chcę ci jednak odbierać odwagi, Marylo.

— Nie potrafiłabyś tego uczynić — odpowiedziała Maryla sucho. — Nie waham się z chwilą, gdy raz co postanowię. Ale może chcesz zobaczyć Anię? Zawołam ją.

Po chwili wpadła Ania z twarzyczką rozpromienioną z powodu jakiegoś nowego „odkrycia” w sadzie. Lecz zdumiona niespodzianą obecnością obcej osoby, nieśmiało zatrzymała się u drzwi. Niewątpliwie wyglądała dość dziwacznie w krótkiej i ciasnej, domowej roboty sukience, przywiezionej z Domu Sierot, spod której chude jej nogi wydawały się jeszcze dłuższe, niż były w istocie. Piegi na twarzy żółciły się liczniej i widoczniej, niż kiedykolwiek. Wiatr rozwiał jej włosy w niezwykłym nieładzie, a barwa wydawała się jeszcze bardziej ognistą, niż kiedykolwiek.

— To pewne, że nie przygarnęli cię ze względu na twoją urodę — wyraziła się pani Linde, przesadnie nadymając usta.

Należała ona do osób, szczycących się tym, że bezwzględnie i wprost wypowiadają swe zdanie każdemu.

— Jakież to chude i nędzne stworzenie, Marylo! Zbliż się, dziecko, niech ci się lepiej przyjrzę! Ach, czy kto widział kiedy podobne piegi! A włosy czerwone, istna marchew! Chodźże bliżej, mała, powiadam ci!

Ania zbliżyła się, lecz wcale nie w ten sposób, jak pani Małgorzata tego oczekiwała. Jednym susem przeskoczyła kuchnię i znalazła się obok mówiącej z twarzyczką zapłonioną od gniewu, z drgającymi ustami, drżąca z rozgoryczenia od stóp do głów.

— Nienawidzę pani! — zawołała głosem przytłumionym, tupiąc nogą o podłogę. — Nienawidzę pani!... Nienawidzę pani!... — wołała głośniej za każdym wyrazem. — Jakim prawem śmie mnie pani nazywać chudą i brzydką? Jakim prawem pani mówi, że jestem piegowata i ruda? Czy to moja wina? Pani jest niewyrozumiałą, szorstkąszorstkiszorstką, pozbawioną uczucia kobietą!

— Aniu! — zawołała Maryla strwożona.

Ale Ania stała wprost pani Linde z głową wysoko podniesioną, z pałającymi oczami, z rękami zaciśniętymi. Od jej całej postaci wiało jakimś cierpieniem, pełnym oburzenia.

— Jak śmie pani mówić o mnie to wszystko? — powtarzała gwałtownie. — Co by też pani uczyniła, gdyby tak się o pani wyrażono? Co by też pani sobie pomyślała, jeśli powiedziano by jej, że jest niezgrabna i tęga oraz że nie posiada prawdopodobnie ani źdźbła wyobraźni? W tej chwili mało mnie obchodzi, że ranię pani uczucia! Przeciwnie, wiem, że je ranię! Nikt nigdy nie postąpił wobec mnie tak niegodziwie, nikt, prócz pijanego męża pani Tomas. I nigdy pani tego nie wybaczę! Nigdy!

Tupnięcie. I jeszcze raz tupnięcie.

— Czy ktokolwiek widział kiedy coś podobnego ? — zawołała oburzona pani Małgorzata.

— Aniu, pójdź do swego pokoju i nie wychodź, dopóki ja tam nie przyjdę! — rzekła Maryla, z trudnością odzyskując panowanie nad sobą.

Ania rozpłakała się i popędziła przez drzwi do sieni, które rzuciła za sobą z całych sił i jak wicher pomknęła po schodach na górę. Silny trzask na facjatce oznajmił, że drzwi jej pokoju rzucone zostały z nie mniejszą gwałtownością.

Ania_1 Źródło: Lucy Maud Montgomery, Ania z Zielonego Wzgórza, Warszawa 1937, s. 64–63, domena publiczna.

Lwi pazur

No, pięknie… Ale to nie moja wina, przecież to wina tego bałwana, co on robił na tej obronie, spał?! Drapał się po nosie?! A teraz wszyscy będą mieli do mnie pretensje. Każdy wie, jak być bramkarzem, szczególnie jak się siedzi na trybunach.

No, świetnie, cudownie! Znowu go wypuścili sam na sam! Dziurawa obrona! Jeśli teraz puszczę, to na pewno przegramy. I możemy się pożegnać z mistrzostwami. Trener na pewno wywali mnie z drużyny…

Co ty wyrabiasz, łamago?! Jeszcze tego brakowało! Karny!

Nidy nie obroniłem karnego na zawodach. Znowu wszyscy się będą ze mnie śmiali. Czuję, jak pot spływa mi po plecach, nogi mam jak z waty, żołądek podchodzi do gardła…

Dobra, trzeba się skupić. O rany, strzela ten dryblas, co na niego mówią „Snajper”. Mogę w ogóle zejść z bramki. Ale to głupie uczucie, kiedy wszyscy na ciebie patrzą. Nawet już nie krzyczą, tylko wlepiają oczy, jakby to mi miało pomóc. Nie pomaga, do ciężkiego licha! Dryblas się szczerzy, gapi się bezczelnie, język wystawił, skupia się. Krew napływa mi do twarzy. Ja mu pokażę!

Mam ją! Gorąca fala spływa od piłki po całym moim ciele. Nie wierzę! Obroniłem! Kamień spadł mi z serca! Czuję skrzydła u ramion! Hura! Tłumy szaleją! Koledzy się cieszą. Dryblas mamrocze coś pod nosem. He he, dobrze mu tak, nie trzeba mi było języka pokazywać. Cóż, miałem trochę szczęścia…

Kasia z VIb tak ładnie wygląda na trybunach, tak ślicznie się uśmiecha… Może do mnie? Tak, do mnie, nawet mrugnęła i pomachała mi ręką! Ooo… Dziś mam taki dobry dzień, może zaproszę ją po meczu na lody…

gol_1 Źródło: Lwi pazur, licencja: CC BY 3.0.

Rick Riordan Magnus Chase i bogowie Asgardu. Miecz lata

Gdzieś nad nami rozległo się głośne trach!, które przetoczyło się echem przez pokój. Brzmiało to, jak by wściekły, trzytonowy boston terier zakrztusił się kością mamuta.
Oczy HearthstoneHearthstoneHearthstone'a zrobiły się wielkie jak spodki. Dźwięk był tak głośny, że zapewne wyczuł wibracje przez podeszwy.
- Wszechmocni bogowie! - BlitzenBlitzenBlitzen chwycił mnie za rękę. Razem z HearthstoneHearthstoneHearthstone'em wywlekli mnie z atriumatriumatrium. [...]
- Co jest tam na górze? - zapytałem, czując że uginają się pode mną kolana. Przypomniała mi się przepowiednia NornNornyNorn, nazywająca mnie heroldem zła.

MagnusChase Źródło: Rick Riordan, Magnus Chase i bogowie Asgardu. Miecz lata, tłum. Agnieszka Fulińska, Kraków 2015, s. 162–163.

R.J.Palacio Cudowny chłopak

W którymś momencie przechyliłem głowę, żeby wyssać lody z dna rożka, i wtedy zobaczyłem tego chłopca, AugustaAugustAugusta, tuż obok mnie. Wiem, że powinienem się wstydzić, ale na jego widok krzyknąłem: „Och!”, jakie wyrywa się z gardła, gdy ogląda się straszny film albo gdy chuligan wypada z krzaków. W każdym razie zachowałem się niegrzecznie - chłopak tego nie zauważył, ale usłyszała mnie jego siostra.
- Idziemy JackJackJack! - powiedziała VeronicaVeronicaVeronica.
Już stała, odwracając spacerówkę, bo JamieJamieJamie też zobaczył tego chłopaka i zaraz by powiedział coś krępującego. Wobec tego zerwałem się z ławki, jakby wylądowała na mnie pszczoła i ruszyłem za prującą do przodu Veroniką. [...]
- Co mu jest? - szepnąłem do Veroniki.
- Cicho bądź! - mruknęła ze złością.

CudownyChłopak Źródło: R.J.Palacio, Cudowny chłopak, tłum. Maria Olenijczak-Skarsgård, Poznań 2018, s. 188–189.

Kornel Makuszyński Szatan z siódmej klasy

– …Nauczam od trzydziestu kilku lat… Jestem bardzo zmęczony
i tego roku już na pewno odejdę ze szkoły… Ale nie skarżyłem się nigdy… Zdawało mi się, że kochali mnie zawsze ci, których nauczałem. Nie byłem nigdy srogi, może nawet byłem zbyt miękki… Więc mnie nigdy nie spotkało to, co mnie dzisiaj spotkało… Byłem dumny z siódmej klasy i oto mam nagrodę:
w siódmej klasie zakpiono sobie ze starego człowieka…

– Panie profesorze! – ozwał się jakiś głos z tylnych ławek.

– …Nie przerywaj mi! Tak, dobrze mówię: zakpiono sobie ze mnie. Moi chłopcy naigrywają się ze starego człowieka… Jeden mówi, że nie na niego przypadła kolej, drugi nie chce odpowiadać, bo jest czwartek… Trudno. Mógłbym i jednego, i drugiego… Ale ja nie będę się mścił… Nie, moje dzieci… Jest mi tylko bardzo, bardzo smutno… Możecie się ze mnie śmiać… Bardzo proszę… Mścić się nie będę… Zbyt was kochałem… To moja wina… A teraz dość! Dzisiaj nie będę już pytał nikogo. Za chwilę rozpocznę wykład… Przepraszam was, że się rozżaliłem… 

– Panie profesorze! – Słucham! W pierwszej ławce podniósł się Cisowski. Był to nieforemny chłopak, nieco pękatypękatypękaty, z rozmierzwioną czupryną; sądząc po jego budowie, musiał być sprężysty i silny. Spojrzenie miał śmiałe i dziwnie przenikliwe.
W tej chwili był blady i wzruszony. Przemawiał głosem miękkim
i melodyjnym.

– Panie profesorze – rzekł z czułością. – Ja wszystko wytłumaczę. 

– Przede wszystkim: kto ty jesteś? Twarz oczywiście znam, lecz twoje nazwisko wymknęło mi się z pamięci.

– Nazywam się Adam Cisowski.

– Być może… Wszystko być może. Takie się dzisiaj między wami dzieją historie, że już zwątpiłem o wszystkim. Więc dobrze… Jesteś Cisowski i chcesz mi coś wyjaśnić. Bardzo proszę… Już jestem spokojny i mogę słuchać. Co mi masz do powiedzenia? 

– To tylko, panie profesorze, że ja jestem winien wszystkiemu.

[…]

– Dzisiaj jest nasze WaterlooWaterlooWaterloo. Napoleon nie dojrzał głębokiego rowu na polu bitwy, a ja nie przewidziałem pomyłki pana profesora. Stąd pochodzi nasza sromotnasromotnysromotna klapa…

– Co stąd pochodzi? – Klapa, czyli nieszczęście… Nie udało się, bo pan profesor się pomylił. 

– Ja! – zdumiał się staruszek. 

– Niestety! Wedle najściślejszych obliczeń miał dzisiaj być pytany Napiórkowski, Stankiewicz i Wilczek. Tymczasem pan profesor zaczął szukać przez roztargnienie o jedną kartkę bliżej, niż należało, i zaczął od Kaczanowskiego, wskutek czego automatycznie wylazł potem Ostrowicki, a jako trzeci miał wypaść Wnuk. To trójka z nadchodzącej soboty.

Pan profesor zaczął szybko mrugać oczami i patrzył na Cisowskiego z nieukrywanym strachem. 

– Młodzieńcze! – zawołał. – Czy ty jesteś przy zdrowych zmysłach? Co to wszystko znaczy? 

– To znaczy, panie profesorze, że pan profesor ma swoją metodę… 

– Ja? Metodę? 

– Tak jest… Odkryłem ją już bardzo dawno. Prawie każdy z panów profesorów ma jakiś swój sposób i porządek egzaminowania. Pan profesor egzaminuje każdego razu trzech, a tych trzech wybiera z notesu wedle niezmiennego porządku. Najpierw pierwszego, z kolei dziesiątego i dwudziestego, następnym razem drugiego, jedenastego i dwudziestego pierwszego i tak dalej. Ponieważ jest nas tu równo trzydziestu, a każdy w notesie pana profesora ma swój numer, więc łatwo było obliczyć, kto i kiedy będzie pytany.

Pan profesor cofnął się nagle i patrzył na Cisowskiego jak na czarownika. 

– To przecież było najgłębszą tajemnicą! – zakrzyknął gromko.

– Z pewnością – mówił Cisowski. – Nie ma jednak na świecie takiej tajemnicy, której by nie można odgadnąć.

[…]

– Bardzo, bardzo przepraszam pana profesora… Cała klasa przeprasza pana profesora… Ale zawiniłem tylko ja… 

– Pasy z ciebie zedrę! – wołał pan profesor.

Ponieważ trudna ta operacja wymaga czasu i osobliwych narzędzi, których nie było pod ręką, więc bystry młodzian, odkrywający potężne tajemnice, nie okazał zbytniego przerażenia. 

Stał skruszony i smętny jak ten jawor, co w piosence „Tam na polu stoi”, i czekał na potworne męki albo na krótki, zwarty, treściwy piorun, ten, co ukatrupił niecną Balladynę i wiele innych grzesznych postaci. Pan profesor jednakże – serce gołębie – nie był zdolny do zbrodni. Wszystkie muchy harcowały bezkarnie na jego srebrnej głowie, wiedząc, że straszliwy ten pasjonat, co grozi darciem pasów, nie skrzywdziłby żadnej. Uniósł się jedynie gniewem potężnym i krwistym. Niemal przez lat czterdzieści ukrywał swoją świetną, nieporównaną metodę egzaminowania, opartą na przemyślnym dowcipie: trzeci – trzynasty – dwudziesty trzeci, dziesiąty – dwudziesty – trzydziesty i znowu z powrotem od pieca. W ten sposób żaden z urwipołciówurwipołećurwipołciów nie uniknął egzaminu, żaden nie wykpił się od dnia sądu, ale też nie był pokrzywdzony powtórnym pytaniem. Nikomu nigdy nie przyszło do głowy, bo i jakże mogło przyjść? Trzeba szatańskiego sprytu, aby odkryć szatański pomysł, a przecie pomysł pana profesora Gąsowskiego był najsprytniejszym wybiegiem, godnym wielkiego dyplomaty. Chociaż tedy gniew go zalewał jak czerwone morze, chociaż ręce dygotały mu z nadmiernego wzruszenia, spozierał z chmurnym podziwem na tego obwiesiaobwieśobwiesia z pierwszej ławki. Obwieś, bo obwieś, ale ma odwagę. Przyznał się, aby go nie smucić.

CART1 Źródło: Kornel Makuszyński, Szatan z siódmej klasy, Warszawa 1958, s. 15–19.