Troja XX wieku... - Zbigniew Herbert O Troi

Przeczytaj uważnie każdą z części, zwróć uwagę, że  każda część dotyczy miasta, pierwsza - starożytnego, druga - współczesnego.

Wiersz dzieli się na dwie części: w pierwszej czytamy  o pożarze tytułowego miasta, o które walczyli bohaterowie Homerowej Iliady;  w drugiej mamy obraz  z historii najnowszej – zniszczenie innych miast, na przykład Warszawy po powstaniu w 1944 r., utwór przedstawia dwa miasta złączone identycznym losem – dwie twierdze, dwa pogorzeliska. Zdobycie Troi jest punktem wyjścia do przywołania obrazu wojennej Warszawy. Pierwsza część wiersza jest – jak przystało legendzie – bardziej uniwersalna i ogólna, druga przywołuje obrazy bezpośrednio i konkretnie związane z przedstawianymi wydarzeniami. Obraz tłumów wędrujących „wąwozami ulic” w czerwonym, ceglanym pyle, pośród pożarów, był częstym widokiem w XX w.

Wyszukaj w tekście postać, która pojawia się w obu częściach wiersza. Zwróć uwagę na jej zachowanie.

Obie części wiersza łączy postać poety. Poeta w 1. części próbuje krzykiem dać świadectwo zagładzie Troi, poeta w 2. części milczy po tragedii współczesnego miasta, jakby brakowało mu słów na wyrażenie ogromu katastrofy miasta i jego mieszkańców. W XX w. zdarzenia najtragiczniejsze zwykliśmy honorować nie głośnym płaczem i teatralnym gestem, ale właśnie milczeniem. Milczenie może być wyrazem bezsilności, ale i najgłębszego szacunku.

Zwróć uwagę na zachowanie poety z części 1. i porównaj je z zachowaniem poety z 2. części. Wyszukaj w wierszu elementy, które oddają jego przygnębiający nastrój.

Elementy wpływające na nastrój, np.: 1. część - zgliszcza, ruiny, krzyk poety, pożar, łoskot, lament, wschodzący księżyc; 2. część - wąwóz, zgliszcza, ruiny, czerwony popiół, zachód słońca, grający na harmonijce kaleka.

Poeta, np.: 1. część - doskonały, dostojny, niemy, krzyczący, bezradny wobec ogromu tragedii, świadomy, że nie jest w stanie w pieśni oddać ani zagłady miasta, ani jego wcześniejszej potęgi; 2. część - milczący, bezsilny, rezygnuje z opisu tragedii, brakuje mu słów na oddanie zagłady.