Ru7OCfKGQpCNc

Samogłoski i spółgłoski

Ruchoma grafika przedstawia kawałki puzzli z rękami i nogami. Większość ma na sobie napis: wołacz, liczba pojedyncza, liczba mnoga, dopełniacz. Są też elementy bez napisów. Kilka puzzli zawieszonych jest na linie.
ĆWICZENIE: Paralaksa - gramatoluby
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
ĆWICZENIE: Paralaksa - gramatoluby
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Warto wiedzieć!

R7gRemQRTdGhn
Głoski i litery
Źródło: a. nn., domena publiczna.
Ważne!

Jedną z samogłosek zapisujemy na dwa sposoby: u lub ó.

Ćwiczenie 1

Wymień wszystkie samogłoski, które występują w języku polskim.

RNNqmyEiWjaH0
Ćwiczenie 2
Rup50Tey5C4uH
Zadanie interaktywne polega na wpisaniu brakujących liter.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
R1UCwFNRjfn8x
Zadanie interaktywne polega na wpisaniu brakujących liter.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ciekawostka

Żydzi (podobnie jak inne ludy Bliskiego Wschodu) zapisywali tylko spółgłoski.
To one decydowały o znaczeniu słów. Samogłoski nie były potrzebne do zrozumienia tekstu. W czasie czytania uzupełniano tekst samogłoskami.

Imię Boga Jahwe zapisywano za pomocą czterech spółgłosek JHWH. Nie ma więc pewności, jakich używano samogłosek podczas jego wymawiania.

RFK3KdBY36N5P
Hebrajski napis JHWH w kościele pw. Karola Boromeusza w Wiedniu w Austrii
Źródło: Infinitebistromathics, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:St._Charles%27s_Church,_Austria,_Vienna_-_Gold_piece_high_above_the_altar_symbolizing_Yahweh.jpg [dostęp 2.12.2021], domena publiczna.
RmN0I6GpQMMrT
Ćwiczenie 4
Zadanie interaktywne polega na przyporządkowaniu podanego słownictwa do odpowiednich kategorii.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
t6BNPnIhhq_0000000B
RXIR8jiAHKzyW
Ćwiczenie 5
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu podpisów z nazwami pod obrazkami zwierząt.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 5

Wypisz z podanych nazw zwierząt wszystkie samogłoski:

  • kameleon,

  • żmija,

  • żółw,

  • krokodyl.

Rzib4z3WLnlar
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 6
RebJ88YJCvBby
Zadanie interaktywne polega na wpisaniu w pola wyrazów uzupełnionych o brakujące samogłoski.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7

Które wyrazy łatwiej było odgadnąć: pozbawione samogłosek czy spółgłosek? Spróbuj wyjaśnić dlaczego.

R15RbUmW2yTGf
Miejsce na notatkę

Dwie twarze głoski „i”...

Jedną z samogłosek jest i. Ale czy zawsze nią jest? Czasem i oznacza jedynie miękkość spółgłoski. Na przykład w wyrazie nie jest tylko jedna samogłoska – e, natomiast znak i oznacza, że n wymawiamy miękko: ń.

RraxznyIlP0DQ
Głoska i
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R59BEVTOdrvWr
Miękkość spółgłosek
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.
t6BNPnIhhq_0000003G
Ćwiczenie 8
RHjfJ2ZWUZuqD1
Zadanie interaktywne polega na pogrupowaniu wyrazów na te, w których „i” oznacza samogłoskę i te, w których „i” oznacza tylko miękkość spółgłoski.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
t6BNPnIhhq_0000003O
Ćwiczenie 9

Podane poniżej wyrazy podziel na głoski. Wypisz samogłoski.

Wzór: książeczka – k‑si‑ą-ż‑e-cz‑k-a

Wzór: książeczka - k (myślnik) si (myślnik) ą (myślnik) ż (myślnik) e (myślnik) cz (myślnik) k (myślnik) a

  • kisiel –

  • silnie –

  • pióro –

  • miło –

  • miś –

  • ślicznie –

R10309MctcOH4
Miejsce na notatkę
R19yjisfHEOnV
Zmiękczenie
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 10

Zaznacz zielonym kolorem te wyrazy, w których litera „i” oznacza samogłoskę i jednocześnie miękkość poprzedzającej spółgłoski. Czerwonym kolorem zaznacz pozostałe wyrazy, z których następnie ułóż cztery przysłowia i zapisz je poniżej lub w zeszycie.

R14aRfcekhO25
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu kolorami odpowiednich wyrazów.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 10

Zapisz poniżej 3 wyrazy, w których  litera „i” oznacza samogłoskę i jednocześnie miękkość poprzedzającej spółgłoski.

Rac8I1Zb3Cun1
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 11

Które wyrazy łatwiej było odgadnąć: pozbawione samogłosek czy spółgłosek? Spróbuj wyjaśnić dlaczego.

R15RbUmW2yTGf
Miejsce na notatkę

Sprawdź, czy umiesz!

Ćwiczenie 12
RYCyRkhClzfKU
Zadanie interaktywne polega na wypisaniu z podanych wyrazów samogłosek i wpisaniu ich w puste pola.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1

Wymyśl jak najwięcej wyrazów, które będą pasowały do poniższych opisów.

Ry9gNLIC4Fomr
Miejsce na uzupełnienie
Ćwiczenie 13

Przeczytaj starannie podane niżej zdanie.  Znajdź w nim i wypisz wszystkie spółgłoski będące dwuznakami.
W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie, strząsa skrzydła z dżdżu, a trzmiel w puszczy, tuż przy Pszczynie, straszny wszczyna szum.

RoyvdS6820FPx
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 14
RxMx0Efns27Al1
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu jednej prawidłowej odpowiedzi dotyczącej liczby sylab i samogłosek w wyrazie.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R11aPYNXKuq00
Ćwiczenie 15
Zadanie polega na przyporządkowaniu wyrazów do odpowiednich kategorii.
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY 3.0.