• Po co nam skóra?

• Czym jest układ ruchu?

• Jak zbudowana jest tkanka kostna?

• Jakie cechy ma tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana?

RZbM9lr8WpYTV

Zdjęcie przedstawia grupę dzieci biegnących po sportowej bieżni, z rękami uniesionymi do góry, w sportowych, kolorowych strojach i sportowych butach. Na pierwszym planie jest rudowłosa dziewczynka z kucykiem i grzywką. Za nią w drugiej linii, po lewej stronie biegną trzy dziewczynki, w trzeciej linii po prawej stronie chłopiec i dziewczynka. Za dziewczynką biegnie jeszcze jedno dziecko, które widoczne jest tylko częściowo. Na dalszym planie widać trawiaste boisko do piłki nożnej z dwoma metalowymi bramkami, a za nim las.

Skóra pełni funkcje nie tylko ochronną

Skóra jest największym narządem ciała człowieka. Ma budowę wielowarstwową, a w jej strukturze występują różne tkankitkankatkanki, takie jak nabłonkowa i różne rodzaje tkanki łącznej. Niektóre komórki skóry dzielą się przez całe życie człowieka tworząc włosy, paznokcie i różne rodzaje gruczołów. Należą do nich m.in. gruczoły potowe i łojowe. Gruczoły potowe pomagają w regulacji temperatury ciała. Ponieważ wraz z potem usuwane są z organizmu szkodliwe produkty przemiany materii, pełnią one również funkcje wydalnicze. Gruczoły łojowe tworzą substancje tłuszczową - łój zabezpieczający przed wysychaniem i wnikaniem drobnoustrojów. Produkcja i uwalnianie takich substancji jak łój, które są organizmowi potrzebne i pełnią określone funkcje nazywane jest wydzielaniem.

Skóra jest silnie ukrwiona i unerwiona. Zakończenia nerwowe tworzą w skórze ciałka zmysłowe odbierające bodźce ze środowiska, takie jak ciepło, zimno czy nacisk. Dzięki nim skóra przekazuje ważne informacje o zmianach w środowisku i umożliwia organizmowi reagowanie na nie.

Ponieważ skóra stanowi najbardziej zewnętrzną warstwę ciała jest bezpośrednio narażona na działanie wielu czynników szkodliwych. Najgroźniejsze z nich są czynniki rakotwórcze, takie jak  promieniowanie ultrafioletowe (UV) z promieni słonecznych, substancje chemiczne (np. substancje zawarte w dymie papierosowym i kosmetykach) oraz niektóre wirusy (np. wirus brodawczaka ludzkiego, HPV).  Każda zmiana wyglądu skóry powinna budzić niepokój i skłonić do konsultacji z lekarzem. W ten sposób można uniknąć groźnych chorób.

Układ ruchu składa się z szkieletu i mięśni

RHXfEZ7lRgYy3

Ilustracja przedstawia trzy sylwetki człowieka. Pierwsza z lewej to biegnący sportowiec. Ubrany w białą koszulkę, szare spodenki i zielone buty. W środku ta sama sylwetka biegacza, ale czerwona, pozbawiona skóry. W ten sposób przedstawiono jeden z elementów układu ruchu – mięśnie. Ostatnia sylwetka to żółtawy szkielet.

Szkielet jest nie tylko podporą dla ciała. Wraz z mięśniami, które łączą się z kośćmi za pomocą ścięgien tworzy układ ruchu. Dzięki skurczom i rozkurczom mięśni kości przemieszczają się względem siebie umożliwiając ruchy poszczególnych części ciała i poruszanie się. Dodatkowo elementy szkieletu chronią narządy wewnętrzne, np. klatka piersiowa chroni serce i płuca, a czaszka - mózg. Kości są także magazynem soli mineralnych, głównie wapnia i miejscem powstawania niektórych elementów krwi.

Tkanka kostna należy do tkanek łącznych

Szkielet człowieka składa się z kości, które są zbudowane z tkanki kostnej, należącej do tkanki łącznej. Tkanka kostna jest specjalnym rodzajem tkanki łącznej, ponieważ jej komórki kostne są zanurzone w twardej, zmineralizowanej substancji międzykomórkowejsubstancja międzykomórkowasubstancji międzykomórkowej, którą same wytwarzają. Zawiera ona minerały, głównie wapń i fosfor, dzięki temu kości są mocne i mogą wytrzymać duże obciążenia, co jest kluczowe dla podtrzymywania i ochrony ciała. Dojrzałe komórki kostne utrzymują i odnawiają tkankę kostną. Trzecim elementem  są włókna kolagenowe, które zapewniają elastyczność i wytrzymałość, co pozwala kościom wytrzymywać siły rozciągające i uderzenia.

Dzięki tej budowie, kości pełnią funkcje nie tylko strukturalne, ale także chronią narządy wewnętrzne oraz magazynują minerały.

Układ ruchu buduje tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana

Ze względu na budowę i umiejscowienie w organizmie wyróżniamy 3 rodzaje tkanki mięśniowej: poprzecznie prążkowaną szkieletową, poprzecznie prążkowaną serca oraz gładką. Każda tkanka mięśniowa jest zdolna do wykonywania skurczów. Jedynie praca mięśni poprzecznie prążkowanych szkieletowych jest zależna od naszej woli, dzięki czemu można wykonywać celowe i świadome ruchy, a same mięśnie trenować, dbając o ich sprawność.

Komórki tkanki mięśniowej  poprzecznie prążkowanej są wydłużone i zawierają liczne jądra komórkowe. Ich skurcze są możliwe dzięki włókienkom kurczliwym. Współpracujące ze sobą włókna przesuwają się w stosunku do siebie, co powoduje skracanie komórek, a w efekcie skurcz mięśni.

To ważne!

• Skóra pełni wiele ważnych funkcji niezbędnych do przeżycia i funkcjonowania organizmu.

• Na układ ruchu składa się szkielet i mięśnie, które współpracują ze sobą aby organizm mógł się przemieszczać.

• Szkielet zbudowany jest z tkanki kostnej, która należy do tkanek łącznych.

• Mięśnie odpowiedzialne za poruszanie częściami ciała człowieka zbudowane są z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej szkieletowej.

Na pożegnanie