Skóra i układ ruchu - podsumowanie

Na podstawie opisów rozpoznaj wytwory naskórka.

1. Cienkie, wydłużone struktury, izolujące najbardziej wrażliwe okolice ciała od wpływów otoczenia.

2. Płaskie, sztywne płytki występujące na opuszkach palców.

3. Otwierają się porami na powierzchni skóry i biorą udział w usuwaniu nadmiaru wody.

4. Wydzielają gęstą, tłustą substancję chroniącą skórę przed wyschnięciem.

Czy kości są żywe? Na pewno żywe są komórki kostne. Krew w kościach krąży naczyniami krwionośnymi znajdującymi się w kanałach, dostarczając komórkom pokarm i tlen, odbierając jednocześnie wytwarzane przez nie produkty przemiany materii. Zaopatruje równocześnie komórki kostne w sole wapnia i fosforu, które są potrzebne do tworzenia fosforanu wapnia nadającego kościom twardość. Komórki kostne przebudowują kość, zmieniając jej twardość i wytrzymałość.

1. Wymień w punktach informacje, które potwierdzają, że kości są żywymi narządami organizmu.

2. Podaj nazwę substancji, która nadaje kościom twardość.

3. Określ, jaką rolę pełnią komórki kostne w przebudowie kości.

Dzieci, które dopiero zaczynają chodzić, rozstawiają szeroko nóżki, aby lepiej utrzymać równowagę ciała, i obciążają wtedy wewnętrzne części stopy. Zmienia się to zwykle w wieku 4‑5 lat, kiedy stopa przyjmuje kształt przystosowany do szybkiego, pewnego chodu. Czasem ta zmiana nie następuje. W takim przypadku należy zasięgnąć porady lekarza, który zleci odpowiednie ćwiczenia wyrównawcze. Systematyczne ich wykonywanie zapobiegnie dalszemu rozwojowi wady stóp. Elementem profilaktyki jest też noszenie butów z odpowiednią wkładką leczniczą.

1. Podaj nazwę opisanej w tekście wady aparatu ruchu.

2. Wymień objawy i skutki tej wady.

3. Wyjaśnij, jakie korzyści przynosi wykonywanie ćwiczeń mięśni stopy.

W skład mięśni szkieletowych człowieka wchodzą 2 rodzaje włókien. Włókna czerwone, zwane włóknami wolnymi, specjalizują się w długotrwałych, wolnych skurczach. Włókna białe kurczą się szybko i dlatego noszą nazwę mięśni szybkich. Mięśnie zbudowane z włókien wolnych są bardziej odporne na zmęczenie niż te zbudowane z włókien szybkich. Ilość jednych i drugich jest uwarunkowana genetycznie i przesądza o szczególnych predyspozycjach do uprawiania różnego typu aktywności fizycznej. Osoba, której mięśnie kończyn dolnych zawierają znaczną liczbę szybko kurczących się włókien, może przy odpowiednim treningu zostać na przykład dobrym szybkobiegaczem.

1. Zdecyduj, uprawianie jakiego sportu byłoby korzystniejsze dla osoby posiadającej dużo włókien wolnych: biegi krótkodystansowe czy długodystansowe. Odpowiedź uzasadnij.

2. Które z włókien częściej pracują, uwalniając energię w procesach beztlenowych – wolne czy szybkie? Uzasadnij odpowiedź.

U dziewięciomiesięcznej Oli lekarz stwierdził nieprawidłowości w rozwoju kości spowodowane niedoborem witaminy DIndeks dolny 3₃. Zalecił podawanie zwiększonej dawki tej witaminy i dużo spacerów, szczególnie w słoneczne dni.

1. Podaj nazwę choroby stwierdzonej u Oli.

2. Określ, w jaki sposób zalecenia lekarza poprawią stan zdrowia dziewczynki.

Przeanalizuj informacje zawarte w tabeli, a następnie:

1. Podaj hipotezę, którą sformułowano przed rozpoczęciem badań.

2. Wymień czynniki, od których zależy średnie zużycie energii podczas powolnego spaceru.

3. Oblicz, jak długo musi spacerować osoba, która waży 50 kg, by spalić składniki pokarmowe zawarte w jednym pączku (340 kcal), przy założeniu, że podczas jednej godziny spala 2,86 kcal/kg; wynik zaokrąglij do jednego miejsca po przecinku.

Indeks górny Źródło: R. Będziński, E. Gawin, Badanie właściwości mechanicznych struktur tkankowych [w:] „Biocybernetyka i Inżynieria Biomedyczna 2000”, red. M. Nałęcz, t. 5: Biomechanika i inżynieria rehabilitacyjna, Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa 2004. Indeks górny koniec^{Źródło: R. Będziński, E. Gawin, Badanie właściwości mechanicznych struktur tkankowych [w:] „Biocybernetyka i Inżynieria Biomedyczna 2000”, red. M. Nałęcz, t. 5: Biomechanika i inżynieria rehabilitacyjna, Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa 2004.}

Problem badawczy: Które kości są mocniejsze?