R1PRkRqucSegN1
Ilustracja przedstawia widok z lotu ptaka na wzgórze wawelskie - Zamek Królewski oraz Kościół świętego Stanisława i świętego Wacława w Krakowie. Jeden z największych kościołów Dolnego Śląska. Wieża o wysokości 103 metrów jest obecnie najwyższą na terenie całego Śląska i piątą co do wielkości w Polsce. Jest jedyną katedrą w Polsce bez stalli kapituły katedralnej. Kościół jest późnogotycką, orientowaną, trzynawową bazyliką. Nad fasadą zachodnią dominuje, widoczna z daleka, wieża. Ma ona 5 kondygnacji. Na środku napis: Muzyka na dworze króla - Złoty Wiek muzyki polskiej

Muzyka na dworze króla - Złoty Wiek muzyki polskiej

Źródło: online-skills.

Sięgaj, gdzie wzrok nie sięga...

Złoty wiek w muzyce

R1I6KrMwezdJq1
Wawel sala Poselska, fotopolska.eu, CC BY 3.0

Wiek XVI nazywany jest Złotym Wiekiem polskiej kultury, a lata panowania Zygmunta I Starego i Zygmunta II Augusta stanowiły szczytowy okres polskiego odrodzenia. Zwłaszcza młody król Zygmunt (koronowany w wieku 10 lat, za życia swego ojca, i utrzymujący odtąd własny dwór), jeden z najlepiej wykształconych intelektualistów epoki, wytrawny erudyta i miłośnik sztuki, starannie dobierał skład swego dworu, otaczając się znamienitymi osobowościami. Sekretarzami króla byli Jan Kochanowski i Łukasz Górnicki, a nadwornymi kompozytorami – Wacław z Szamotuł, Marcin Leopolita i słynny w Europie lutnista z Siedmiogrodu Walenty Greff‑Bakfark. Polska kultura, z renomowanym Uniwersytetem, z rozkwitającymi pod rządami mądrych władców wieloma dziedzinami życia, przyciągała cudzoziemców – także wybitnych intelektualistów i twórców – pragnących w epoce nękających Europę konfliktów religijnych czasu reformacji zaznać pomyślności i pokoju panujących w Rzeczypospolitej.

Ufundowana przez króla Zygmunta I. Starego Kapela Rorantystów była nietypowym chórem, złożonym z głosów męskich i falsetystów (nie było sopranów). Zespół wykonywał 4- lub 5‑głosowy repertuar, a jego członkami byli wyłącznie księża polskiej narodowości (9 śpiewaków i kilku zastępców, tzw. substytutów).

Kompozytorzy tworzący dla rorantystów to Krzysztof Borek (zmarły po 1573 r., z jego kompozycji zachowały się 3 cykle mszalne) oraz Tomasz Szadek (ok. 1550–1611), twórca 2 zachowanych mszy: Officium Dies est laetitiae [czytaj: officium dajs  est eleticije] (1578), opartej na melodii łacińskiej pieśni bożonarodzeniowej, oraz Officium In melodiam motetae Pisneme [czytaj: officium  in melodiam motae pisneme] (1580), opartej na temacie francuskiej pieśni Puis ne me peult venir [czytaj: piu ne me pe wenir]. Motety religijne tworzyli Walenty Gawara (Gutek) i Marcin Paligon.

RMwRQsqLUMIgZ1
Ilustracja interaktywna przedstawia kaplicę Zygmuntowska w katedrze wawelskiej i kapela rorantystów. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Kaplica Zygmuntowska, zwana także Królewską, Rorantystów i Jagiellońską, poświęcona ku czci Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii oraz św. Barbary, to jedna z 19 kaplic katedry na Wawelu. Ufundował ją król Zygmunt I po śmierci swej pierwszej żony Barbary Zapolyi, z przeznaczeniem na rodzinne królewskie mauzoleum. Kaplica, której plany budowy przedstawił w 1517 roku Florentczyk Bartolomeo Berecci, była konsekrowana w 1533 roku. 2. Oprócz wielu renesansowych elementów wystroju o symbolicznej wymowie (np. postaci biblijnych królów Salomona i Dawida, symbolizujących mądrość i muzykę) oraz bogatej ornamentyki, umieszczono też łaciński napis na fryzie ciągłym, występującym na wszystkich ścianach. W polskim przekładzie napis ten głosi: Niech wysławiają Cię Panie wszystkie narody, który dajesz zbawienie królom (ściany: północna – wejściowa, i wschodnia – ołtarzowa). Następnie na ścianie południowej: Daj swe baczenie, Boże, królowi, a na zachodniej: Błogosławieni, którzy umierają w Panu. 3. Nie bez powodu obok króla Salomona pojawiła się postać króla Dawida. Wykonywanie muzyki było zawarte w akcie fundacyjnym kaplicy, a ostatecznie w 1543 roku rozpoczęło działalność Kolegium Rorantystów, któremu król powierzył obowiązek codziennego, „po wsze czasy”, śpiewania w jego kaplicy mszy roratnej, czyli mszy wotywnej o Najświętszej Maryi Pannie. Kapela rorantystów, złożona z dziewięciu śpiewaków – wyłącznie księży polskiego pochodzenia – działała do czasu zaborów, a oprócz repertuaru tworzonego specjalnie dla niej przez polskich kompozytorów wykonywała też największe arcydzieła polifonii wokalnej a cappella, w tym kompozycje Giovanniego Pierluigiego da Palestrina i Orlanda di Lasso. Pierwszym przełożonym kapeli był Mikołaj z Poznania.