Prawdziwy przyjaciel: kto to taki?
Warto wiedzieć!
Na pewno masz wiele koleżanek i kolegów, ale czy masz przyjaciela? Czym właściwie jest przyjaźń? Jak sądzisz, jakie cechy powinien mieć prawdziwy przyjaciel? Czego można oczekiwać od człowieka, który mówi, że jest twoim przyjacielem i jak być nim dla innych? Niektórzy sądzą, że to dwie dusze w jednym ciele. Spróbuj rozgryźć zagadkę prawdziwej przyjaźni.
Przeprowadź ankietę wśród uczniów swojej klasy na temat tego, jakie cechy powinien mieć prawdziwy przyjaciel. Napisz, jakie określenia pojawiały się najczęściej w odpowiedziach.
Przeczytaj, podaną poniżej, krótką opowieść o Piotrze i Pawle. Z przysłów znajdujących się pod tekstem wybierz to, które mogłoby być tytułem/mottemmottem tej historii.
Piotr i Paweł byli przyjaciółmi od przedszkola, razem spędzali każdą wolną chwilę. Paweł często odwiedzał kolegę w domu, bawili się w ogrodzie, pływali w basenie. Piotr miał pokaźny zbiór ciekawych gier, najnowszych bajek i filmów. Chętnie pożyczał je Pawłowi, gdyż wiedział, że rodzice przyjaciela ledwo wiązali koniec z końcemledwo wiązali koniec z końcem i nie stać ich było na takie wydatki. Pewnego dnia Piotr przyszedł do szkoły zrozpaczony. Dobrze prosperującaprosperująca firma taty zbankrutowałazbankrutowała, rodzice stracili dom i wszyscy musieli przeprowadzić się do małego mieszkania. Cała rodzina zaczęła żyć oszczędnie, aby spłacić długi. Rodzice już nie mogli kupować synowi nowych gier i filmów. Pawła szybko znudziły stare gry Piotra, całe popołudnia spędzał u Darka, który mieszkał w apartamentowcu i miał ogromną kolekcję klocków lego.
Przyjaciela trudno znaleźć, a prędko stracić można.
Przyjacielska posługa nagrody nie potrzebuje.
Troska mniej boli, gdy ją przyjaciel podzieli.
Umiej być przyjacielem, znajdziesz przyjaciela.
Dla przyjaciela nowego nie opuszczaj starego.
Najgorszym przyjacielem jest ten, który cię poszukuje w szczęściu, a porzuca w nieszczęściu.
Prawdziwa przyjaźń jest wieczna.
Gdzie złe przypadki, tam przyjaciel rzadki.
Zapoznaj się z recytacją utworu Adama Mickiewicza pt. „Przyjaciele”.
O autorze
Adam Mickiewicz
- jeden z najwybitniejszych polskich poetów, tworzył w XIX w. Najbardziej znane jego utwory to m.in. „Pan Tadeusz” i „Dziady”. Być może znasz już ballady Mickiewicza „Pani Twardowska” i „Powrót taty”. W starszych klasach poznasz wiersze „Reduta Ordona” i „Śmierć pułkownika”.
Przeczytaj zamieszczoną poniżej bajkę Adama Mickiewicza pt. „Przyjaciele” i wykonaj ćwiczenia.
PrzyjacieleNie masz terazNie masz teraz prawdziwej przyjaźni na świecie;
Ostatni znam jej przykład w oszmiańskim powiecieoszmiańskim powiecie.
Tam żył Mieszek, kumkum Leszka, i kum Mieszka Leszek,
Z tych, co to: gdzie ty, tam ja, co moje, to twoje.
Mówiono o nich, że gdy znaleźli orzeszek,
Ziarnko dzielili na dwoje;
Słowem, tacy przyjaciele,
Jakich i wtenczas liczono niewiele.
Rzekłbyś: dwójduchdwójduch w jednym ciele.O tej swojej przyjaźni raz w cieniu dąbrowydąbrowy
Kiedy gadali, łącząc swoje czułe mowy
Do kukań zozulzozul i krakań gawronichgawronich,
AlićAlić ryknęło raptem coś koło nich.
Leszek na dąb; nużnuż po pniu skakać jak dzięciołek.
Mieszek tej sztuki nie umie,
Tylko wyciąga z dołu ręce: „Kumie!”
Kum już wylazł na wierzchołek.Ledwie Mieszkowi był czas zmrużyć oczy,
Zbladnąć, paść na twarz: a już niedźwiedź kroczy.
Trafia na ciało, maca: jak trup leży;
Wącha: a z tego zapachu,
Który mógł być skutkiem strachu,
Wnosi, że to nieboszczyk i że już nieświeży.
Więc mruknąwszy ze wzgardą, odwraca się w kniejęknieję,
Bo niedźwiedź Litwin miąsmiąs nieświeżych nie je.Dopieroż Mieszek odżył... „Było z tobą krucho! –
Woła kum. – Szczęście, Mieszku, że cię nie zadrapał!
Ale co on tak długo tam nad tobą sapał,
Jak gdyby coś miał powiadać na ucho?”
„Powiedział mi – rzekł Mieszek – przysłowie niedźwiedzie:
Że prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie”.Źródło: Adam Mickiewicz, Przyjaciele, [w:] tegoż, Bajki, Warszawa 1893, s. 112.
Bajka to wierszowana opowieść o zwierzętach, ludziach, rzadziej roślinach czy przedmiotach. Postaci występujące w bajkach obdarzone są wyrazistymi cechami charakteru. Bajka opowiada o ludzkich doświadczeniach, a jej celem jest uświadomienie czytelnika o szkodliwości lub pożyteczności określonego zachowania. Na końcu utworu znajduje się pouczający wniosek, puenta, która czasami jest wypowiedziana wprost lub tylko sugerowana czytelnikom.
Wyszukaj w utworze „Przyjaciele” wyrazy, które są dla ciebie niezrozumiałe, wyjaśnij ich znaczenie, korzystając ze słownika języka polskiego.
Przedstaw w kilku zdaniach bohaterów utworu Adama Mickiewicza.
Wyjaśnij, dlaczego Leszek nie udzielił pomocy przyjacielowi podczas spotkania z niedźwiedziem.
Do podanych haseł związanych z treścią utworu dopisz krótko, jakich wydarzeń one dotyczą.
Wielka przyjaźń Mieszka i Leszka.
Niebezpieczeństwo nadchodzi.
Ratuj się, kto może!
Bliskie spotkanie z niedźwiedziem.
Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie.
Wskaż wyrazy, którymi nie można zastąpić słowa „przyjaciel”. Pozostałe utworzą wyrazy bliskoznaczne.
{kumpel} {towarzysz} {#zdrajca} {powiernik} {druh} {#sąsiad} {kolega} {bratnia dusza} {#znajomy} {#przeciwnik}
Wypisz wyrazy pokrewnewyrazy pokrewne do rzeczownika „przyjaciel”. Wypełnij i umieść pola tekstowe w dowolnych miejscach.
Przykład: przyjaciel – przyjaciółka
Wypisz wyrazy pokrewne do słowa „przyjaciel”.
Przyjrzyj się budowie bajki pt. „Przyjaciele”. Czy możesz wyróżnić w niej jakieś części? Zastanów się, a następnie uzupełnij definicję.
Zwrotka (strofa) – wyróżniona graficznie część .............., którą autor powtórzył w podobnym kształcie kilka razy. Często każda ze zwrotek utworu ma tę samą liczbę ...............
Przeczytaj zdania w tabelce. Wskaż, które są prawdziwe, a które fałszywe.
| Zdania | Prawda | Fałsz |
| Bohaterem tekstu jest niedźwiedź. | □ | □ |
| Pouczenie płynące z tekstu bajki zawarte jest w słowach: prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie. | □ | □ |
| Leszek zachował się jak prawdziwy przyjaciel. | □ | □ |
| Tekst bajki „Przyjaciele” napisany jest prozą. | □ | □ |
| W wierszu są cztery strofki (zwrotki). | □ | □ |
| W każdej strofce jest tyle samo wersów (linijek). | □ | □ |
| Cały wiersz ma 31 wersów. | □ | □ |
| Utwór Adama Mickiewicza „Przyjaciele” jest bajką. | □ | □ |
Sprawdź, czy umiesz!
Napisz list, w którym jako Leszek przeprosisz Mieszka za swoje zachowanie. Przekonaj go, że warto ci wybaczyć i jeszcze raz zaufać.
Zastanów się nad tym, jak można okazywać przyjaźń. Opisz, jak zachowujesz się wobec swoich przyjaciół. Przedstaw, kiedy i w jakich sytuacjach ty pomagasz im, a kiedy i jak oni pomagają tobie. Wyjaśnij, co według ciebie znaczy być prawdziwym przyjacielem.
Z pomocą kolegów i koleżanek ze swojej klasy odegraj pantomimępantomimę przedstawiającą spotkanie Leszka i Mieszka z niedźwiedziem.
Napisz opowiadanie o przyjaźni, którego mottemmottem będzie morał bajki „Przyjaciele” lub wybrane przez ciebie z ćwiczenia 1. przysłowie o przyjaźni/przyjacielu.
Słownik
przedstawienie, w którym aktorzy nie mówią, tylko wyrażają treść za pomocą mimiki, gestów i ruchu
wyrazy, które należą do jednej rodziny wyrazów, mają wspólną cząstkę