Słowo - potężne narzędzie

Warto wiedzieć!

Każdego dnia komunikujemy się z naszym otoczeniem. Przekazujemy i pozyskujemy informacje. Czytamy, opowiadamy, słuchamy... Ze wszystkich stron otaczają nas słowa. Dzięki nim bogacimy naszą wiedzę o świecie, uczymy się. Są też słowa, które służą do wyrażania opinii, oceniania, chwalenia albo krytykowania, witania się, żegnania, dziękowania, przepraszania... Mogą sprawiać wielką radość, ale i przysparzać zmartwień. Jedne leczą, inne ranią. Słowo to potężne narzędzie!

RDHlhtt0btGKp

Grafika przedstawia otwarty kołonotatnik. Widoczne są dwie strony w linie, na których znajduje się tekst oraz osiem żółtych buziek (po lewej stronie cztery smutne buzie, a po prawej cztery wesołe). Treść znajdująca się na kartce po lewej stronie: Słowa, które ranią. Jeśli celowo mówisz o kimś coś złego lub złośliwego, sprawiasz tej osobie przykrość. Nie wyśmiewaj wyglądu, ubioru, zachowania, braku umiejętności. Nie rań. Treść znajdująca się na kartce po prawej stronie: Słowa, które leczą. Jeśli wyrażasz się o innych z szacunkiem i sympatią, sprawiasz im przyjemność. Chwal, doceniaj, wspieraj swoich bliskich, koleżanki i kolegów. Twoje słowa dodadzą otuchy, wprawią w dobry nastrój.

„Bardzo ważne słowa”

Poszukaj w internecie i posłuchaj piosenki Arki Noego Gadu Gadu autorstwa Roberta Friedricha [czyt. fridrisia]lub zapoznaj się z jej tekstem zamieszczonym poniżej.

Etyka i etykieta słowa

Komunikacja rządzi się nie tylko zasadą poprawności językowej. Jako akt społeczny - akt mowy powinien spełniać pewne warunki charakterystyczne dla życia w społeczeństwie. Dlatego formułując wypowiedzi, powinniśmy trzymać się zasad etyki, estetyki i etykiety językowej.
Niezwykle ważna jest etykieta, czyli obowiązujący sposób zachowania się w jakimś środowisku. Zbiór norm i zasad zachowania się w towarzystwie zwany jest savoir‑vivre’emsavoir‑vivre'emsavoir‑vivre’em. Natomiast w sferze internetowej również obowiązują określone, zwyczajowe zasady, które nazwano netykietą.

Daniela Podlawska i Iwona Płóciennik, autorki Słownika nauki o języku, uważają, że na etykę słowa składają się:

• trzymanie się tematu;

• wyraźne określenie celu i intencji wypowiedzi;

• podmiotowepodmiotowypodmiotowe traktowanie się nadawcy i odbiorcy;

• formułowanie wypowiedzi w sposób jednoznaczny i zrozumiały;

• mówienie prawdy;

• unikanie oszczerstw i plotek;

• unikanie agresji, wulgaryzmów i słów obraźliwych;

• nienarzucanie rozmówcy poglądów;

• umożliwianie przedstawienia rozmówcy własnego punktu widzenia;

• niewywieranie nacisku na rozmówcę;

• niewykorzystywanie swojej pozycji społecznej lub zawodowej, żeby zmusić adresata do działań niezgodnych z jego przekonaniami.

Zwolnione lub częściowo zwolnione z zasad etyki słowa są teksty artystyczne (poezja, proza, dramat, piosenka itd.).

Etykieta językowa

Każda społeczność przyjmuje pewne wzorce językowe, które stosuje w określonych sytuacjach. To część dobrego wychowania. W związku z tym trzeba okazywać szacunek partnerowi rozmowy, a szczególnie osobom starszym, kobietom, przełożonym. Należy także interesować się podczas rozmowy sprawami ważnymi dla rozmówcy i jego najbliższych. Na przykład bardzo niegrzeczne jest odwracanie wzroku, kiedy ktoś do nas mówi.

Polskie zachowania grzecznościowe nakazują uwzględnić zwroty takie jak np.: pani dyrektor, panie profesorze, panie doktorze. Odpowiednie słowa służą sformułowaniu podziękowań, powitań, życzeń czy przeprosin. Grzeczność sprawia, że ludzie mogą się lepiej porozumieć.

Język współczesnej młodzieży

Język polski, którego używamy na co dzień, nazywamy ogólnonarodowym. Jest on wspólny dla wszystkich Polaków bez względu na miejsce zamieszkania, wykonywany zawód, przynależność do subkulturysubkulturasubkultury czy wiek.

Nie ulega wątpliwości, że każde pokolenie ma swój język młodzieżowy, który cechuje się unikatowym słownictwem i frazeologiąfrazeologiafrazeologią. Z tego powodu nazywamy go slangiem lub żargonem. Dla osób spoza grupy może być on niezrozumiały lub mylący. Dlatego należy pamiętać, aby dostosowywać używany język do otoczenia, w którym się znajdujemy.

Młodzi ludzie obserwują aktualne zjawiska polityczne, społeczne i kulturowe, które inspirują ich, aby w spontanicznyspontanicznyspontaniczny i kreatywny sposób tworzyć własny język. Pozwala im to lepiej rozumieć świat i funkcjonować w otaczającej rzeczywistości.
Język młodzieżowy zmienia się w dynamicznymdynamicznydynamicznym tempie. Słowa modne dziś po miesiącu odchodzą w zapomnienie. Na kształtowanie się języka młodzieżowego ma przede wszystkim wpływ elektroniczna rzeczywistość, która niekiedy staje się bliższa młodym ludziom niż świat realny.

W języku młodzieżowym dominują:

• neologizmy – wyrazy, zwroty lub znaczenia wyrazów nowo powstałe w jakimś języku, np. tupeciara - dziewczyna, która ma tupet, czyli śmiałość i pewność siebie; zodiakara - dziewczyna, która wierzy w moc znaków zodiaku i często o tym mówi,

• zapożyczenia – wyrazy, związki wyrazowe lub struktura składniowa przejęte z języka obcego lub na nim wzorowane, np. cringe116_01cringe to zapożyczenie z języka angielskiego i oznacza żenadę, wstyd,

• skróty – cząstki wyrazu lub wyrażenia zapisane lub wymówione jako znak całego wyrazu lub wyrażenia, np. jj (już jestem).

Polecenie 7

Wiele młodych osób nie rozstaje się z telefonem. Ułóż krótki slogan, w którym zwrócisz rówieśnikom uwagę, aby dbali o swoje oraz innych bezpieczeństwo i zrezygnowali z używania telefonów np. podczas przechodzenia przez pasy czy jazdy na rowerze.

RrC7S5zs5s7ic

Kolorowa fotografia przedstawia młodą dziewczynę, która idzie ulicą i rozmawia przez telefon komórkowy. Dziewczyna ma delikatny makijaż, ma wydatne naturalnie czerwone usta i proste, czarne, długie włosy z pasmami pofarbowanymi na niebiesko. Ubrana jest w czarną bluzę z białym napisem z przodu, niebieskimi motylami na lewym rękawie i grafitowe jeansy. Na prawym ramieniu ma zawieszoną czarną torebkę, w lewej ręce oprócz telefonu trzyma też maseczkę do zasłaniania twarzy. W tle widać ulicę, tory tramwajowe, jadące samochody i rosnące nieopodal drzewa.

RhGxHebwD7kpz

Miejsce na notatki

Polecenie 7

Wiele młodych osób nie rozstaje się z telefonem. Ułóż krótki slogan, w którym zwrócisz rówieśnikom uwagę, aby dbali o swoje oraz innych bezpieczeństwo i zrezygnowali z używania telefonów np. podczas przechodzenia przez pasy czy jazdy na rowerze.

Rkcqd6R6T0wow

Miejsce na notatki

Zapoznaj się z filmem na temat języka współczesnej młodzieży, a następnie wykonaj polecenia.

RRCDTeyMw9MpO

Film pt. „Po dzwonku” dotyczący sposobów komunikacji wśród młodzieży.

Film pt. „Po dzwonku” dotyczący sposobów komunikacji wśród młodzieży.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RRCDTeyMw9MpO

Film pt. „Po dzwonku” dotyczący sposobów komunikacji wśród młodzieży.

Sprawdź, czy umiesz!

RRkVhRt77lFxD

Grafika przedstawia dziewięć różnokolorowych samoprzylepnych karteczek, ułożonych w trzech rzędach po trzy. Na środku karteczka z napisem: Słowa które leczą. Dookoła niej znajdują się karteczki z hasłami o następującej treści: Poprawisz złą ocenę. Dasz radę. Nie poddawaj się! Nie martw się. Pomogę ci. Na pewno sobie poradzisz. Wybacz mi. Wszystko będzie dobrze.

Słownik