Czy trudno znaleźć przyjaciela?
Warto wiedzieć!
Niektórzy mają przyjaciół przez całe życie. Znają się i kochają od piaskownicy, dzieląc nie tylko grabki i wiaderko, ale również każdą radość i smuteczek. Jednak nie każda przyjaźń przetrwa próbę, na jaką wystawia ją los. W takiej chwili wyraźnie widać, kto jest prawdziwym przyjacielem... Nad tym ponadczasowym zagadnieniem zastanawiali się nie tylko twórcy dawnych epok, jak Ignacy Krasicki, ale i współcześni artyści. Do jakich wniosków doszli? Przekonaj się.
Zapoznaj się z komiksem i napisz, co przydarzyło się zającowi.
Ignacy Krasicki
- wybitny polski pisarz. Pełnił funkcję biskupa warmińskiego. Pisał krótkie wierszowane bajkibajki, w których krytykował ludzkie wady i słabości.
Zapoznaj się z filmem zawierającym nagranie recytacji bajkibajki Ignacego Krasickiego pt. „Przyjaciele” lub przeczytaj utwór zamieszczony poniżej i wykonaj ćwiczenia.
PrzyjacieleZajączek jeden młody,
Korzystając z swobody,
Pasł się trawką, ziółkami w polu i ogrodzie,
Z każdym w zgodzie.
A że był bardzo grzeczny, rozkoszny i miły,
Bardzo go inne zwierzęta lubiły.
I on też, używając wszystkiego z weselemz weselem,
Wszystkich był przyjacielem.
Raz, gdy wyszedł w świtanieświtanie i bujał po łące,
Słyszy przerażające
Głosy trąb, psów szczekania, trzask wielki po lesie.
Stanął... Słucha... Dziwuje się...
A gdy się coraz zbliżał ów hałas, wrzask srogi,
Zając w nogi.
WspojźrzyWspojźrzy się poza siebie: aż tuż psy i strzelce!
StrwożonStrwożon wielce.
Przecież wypadł na drogę, od psów się oddalił.
Spotkał konia, prosi go, iżby się użaliłużalił:
„Weź mnie na grzbiet i unieś!” Koń na to: „Nie mogę,
Ale od innych pewną będziesz miał załogęzałogę”.
Jakoż wół się nadarzył. – „Ratuj, przyjacielu!”
Wół na to: „Takich jak ja zapewne niewielu
Znajdziesz, ale poczekaj i ukryj się w trawie.
JałowicaJałowica mnie czeka, niedługo zabawię.
A tymczasem masz kozła, co ci dopomoże”.
Kozieł: „Żal mi cię, niebożęniebożę,
Ale ci grzbietu nie dam, twardy, nie dogodzi;
Oto wełniasta owca niedaleko chodzi,
Będzie ci miętkomiętko siedzieć...” Owca rzecze:
„Ja nie przeczę,
Ale choć cię uniosę pomiędzy manowcemanowce,
Psy dogonią i zjedzą zająca i owcę;
Udaj się do cielęcia, które się tu pasie”.
„Jak ja ciebie mam wziąć na sięna się,
Kiedy starsi nie wzięli?” – cielę na to rzekło
I uciekło.
Gdy więc wszystkie sposoby ratunku upadły,
Wśród serdecznych przyjaciół psy zająca zjadły.Źródło: Ignacy Krasicki, Przyjaciele, [w:] tegoż, Bajki, Warszawa 1995, s. 11.
Wyszukaj w tekście wiersza niezrozumiałe wyrazy i objaśnij je, korzystając z przypisów, słownika języka polskiego lub słownika etymologicznego .
Jakie określenia zastosowane w wierszu wyrażają cechy głównego bohatera? Wybierz właściwe, zgodnie z ich kolejnością pojawiania się w tekście, i dokończ zdania.
miły, kochały, bezczelny, mądry, gadatliwy, grzeczny, chwaliły, lubiły, głaskały, rozkoszny
Zajączek był młody, swobodny, ...................., .................... i .....................
Wszystkie zwierzęta go .....................
Jakie inne zwierzęta pojawiają się kolejno w tekście?
- wół
- koń
- krowa
- psy
- owca
- kozioł
- cielę
Dopasuj wypowiedzi zwierząt do opisów ich zachowania.
Oceń postawę zwierząt. Czy były prawdziwymi przyjaciółmi zajączka? Wykorzystaj poniższe zwroty i wyrażenia.
wyrażenia: prawdziwa przyjaźń, fałszywa przyjaźń, grono przyjaciół, oddany przyjaciel, fałszywy przyjaciel, najbliższy przyjaciel, dobry przyjaciel, serdeczny przyjaciel, niezawodny przyjaciel, prawdziwy przyjaciel, bezinteresowna przyjaźń, wierna przyjaźń
zwroty: darzyć przyjaźnią, przyjaźnić się z jakichś względów, zaskarbić sobie przyjaźń, być godnym przyjaźni, żyć z kimś w przyjaźni
Wyjaśnij, jak powinni się zachować przyjaciele zajączka w podobnej sytuacji.
Przygotujcie czytanie bajki z podziałem na role.
Wybierzcie narratora i przydzielcie sobie role zwierząt.
Zaprezentujcie swoją interpretację utworu pozostałym grupom.
Napisz nowe zakończenie bajki Przyjaciele. Postaraj się, aby zmieściło się w dwóch wersach i było rymowane.
Janusz Christa
Kajko i Kokosz. Szkoła latania
Zapoznaj się z komiksem „Kajko i Kokosz – szkoła latania” i napisz, co było największym marzeniem Mirmiła.
Wskaż, jak Lubawa zareagowała na pomysł rozpoczęcia przez Mirmiła nauki latania.
Przedstaw krótko, jak reakcja żony wpłynęła na zachowanie Mirmiła.
Opisz, jak Kajko i Kokosz, przyjaciele Mirmiła, zareagowali na jego stan.
Wskaż zdanie, które opisuje stosunek Kajka i Kokosza do Mirmiła.
Przyjaźń w języku
Przyjaźń to ważna wartość w życiu człowieka, w związku z tym słowa i sformułowania z nią związane bardzo często pojawiają się w naszych wypowiedziach. Warto nauczyć się, jak się nimi posługiwać, żeby wzbogacić nasze słownictwo i nie popełniać błędów językowych.
Wyrażenie to połączenie wyrazów, w którym nie występuje czasownik, np. trudna przyjaźń, przyjaciel domu.
Zwrot to połączenie wyrazów, w którym występuje czasownik, np. zyskać przyjaciela, darzyć przyjaźnią.
Wpisz w słoneczko wyrażenia i zwroty, które kojarzą ci się ze słowem przyjaciel.
Wypisz wyrażenia i zwroty, które kojarzą ci się ze słowem przyjaciel.
W przymiotnikach, które określają słowo „przyjaźń”, ktoś pozmieniał kolejność sylab. Odgadnij, jakie to przymiotniki, i wpisz ich właściwą formę.
nazgondo ................
nawier ............
raszcze ..............
dziprawwa ..................
łazaży ................
deserczna ..................
Uzupełnij zdania odpowiednimi wyrażeniami i zwrotami.
Odmień przez przypadki w liczbie pojedynczej i mnogiej wyraz przyjaciel. Zwróć uwagę szczególnie na formę celownika liczby mnogiej.
Uzupełnij zdania odpowiednią formą rzeczownika „przyjaciele”.
przyjaciół?, przyjaciele!, przyjaciołom., przyjaciele., przyjaciołach., przyjaciółmi., przyjaciół.
| To są moi | |
| Nie widzę moich | |
| Przyglądam się moim | |
| Czy mam prawdziwych | |
| Idę z moimi | |
| Rozmawiam o moich | |
| Chodźmy, |
Odmień słowo „przyjaciel” przez przypadki i wstaw w zdania w odpowiedniej formie. Co znaczą te cytaty i przysłowia?
Umiej być ........................, znajdziesz .......................
– Ignacy Krasicki
...................... naszych ........................ są naszymi .............................
Dla ...................... nowego nie opuszczaj starego.
Szczęście ........................ rodzi, nieszczęście doświadcza ich wierności.
– Seneka
Chcąc poznać ......................, trzeba z nim beczkę soli zjeść.
Sprawdź, czy umiesz!
Określ za pomocą przymiotników, jaki powinien być prawdziwy przyjaciel.
Czy Twoim zdaniem życie potwierdza smutną prawdę, wynikającą z historii zajączka, że na pomoc przyjaciół nie można liczyć? Uzasadnij swoje zdanie.
Słownik
1. krótki utwór, przeważnie wierszowany, o charakterze satyrycznymsatyrycznym i dydaktycznymdydaktycznym, którego bohaterami są zwierzęta, ludzie, rzadziej rośliny i przedmioty; zawiera morał, czyli pouczenie wypowiedziane wprost lub wynikające z treści utworu, które zwykle znajduje się na końcu; celem bajki jest uświadomienie czytelnikowi szkodliwości albo pożyteczności określonego zachowania - Aby ten cel osiągnąć, w bajce przeciwstawiane są postacie na zasadzie kontrastu (dobry – zły, przebiegły – łatwowierny), więc może on wysnuć stosowną naukę;
2. opowiadanie o treści fantastycznej;
3. pot. wiadomość, opowiadanie zmyślone
wyjaśnia znaczenie słów, ułożonych w porządku alfabetyczny, podaje przykłady ich użycia, w zależności od objętości słownika, mogą się w nim znajdować informacje o odmianie, ortografii, związkach frazeologicznych
wyjaśnia pochodzenie wyrazu, podaje jego znaczenie i opisuje przekształcenia, jakim uległ w ciągu wieków