RMH4ZOzHgCGRl
Fotografia przedstawia dwa ludziki z klocków, jeden to chłopiec, drugi, to dziewczynka. Chłopiec jest w kolorze niebieskim, dziewczynka pomarańczowym. Ludziki witają się, podając sobie ręce.

Poznajmy się!

Powitanie
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY-SA 3.0.

Warto wiedzieć!

Dawno temu prawdziwe imię dostawało się dopiero przy postrzyżynach. Wtedy siedmioletnim chłopcom obcinano włosy i przechodzili oni pod opiekę ojca. Po przyjęciu chrześcijaństwa imię nadawano dziecku na chrzcie.

Skąd się wzięły nazwiska? Kogoś zaczęto nazywać Gdańskim, bo pochodził spod Gdańska. Ktoś inny otrzymał nazwisko Pawlak, bo jego ojciec miał na imię Paweł. Ktoś inny został Piekarzem. Pewnie się domyślasz dlaczego?

Nazwisko dziedziczone z ojca na dzieci i oznaczające przynależność do rodziny rozpowszechniło się na początku XIX wieku.

Odkąd pojawiły się w Polsce nazwiska, zawsze pisano je po imieniu. Pisanie nazwiska przed imieniem jest czymś sztucznym. Oczywiście w spisach alfabetycznych, na przykład w dzienniku lub bibliotecznym katalogu, jest to konieczne – ale w pozostałych przypadkach jest po prostu błędne.

Na podstawie książki Witolda Pawła Cienkowskiego pt. „Z tajemnic języka”, Warszawa 1963.

RrTKu2nStGBay
Epitet i jego wizytówka
Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1

Najpierw imię czy nazwisko? Znasz odpowiedź na to pytanie? Przyjrzyj się lub zapoznaj z opisem obrazków i na ich podstawie odpowiedz:

  • Co było pierwsze: imię czy nazwisko?

  • Skąd się wzięły nazwiska?

R8oCBbyfs0dGR
Miejsce na notatkę
RzNdnGvN9JtWd1
Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0
Ćwiczenie 2
RY9UQb2W5gwCf
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu jednej prawidłowej odpowiedzi dotyczącej powodu, dla którego wymyślono nazwiska.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1

Jak myślisz, jak powstało twoje nazwisko? Od jakiego słowa może pochodzić? Przedstaw jego historię.

R1appZ86xY8uh
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 3
Rgbno4m4mHZVO
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu podanych zdań poprawną formą wyrazu "imię".
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Jan czy Jasiulek?

Ćwiczenie 4
RlY9SZzMInWhJ
Wypisz jak najwięcej zdrobnień poniższych imion: Anna, Maria, Piotr, Franciszek.
Polecenie 2

Jak zwracają się do ciebie rodzice, koleżanki i koledzy? Czy zawsze tak samo? Czy lubisz zdrobnienia? A może podobają ci się inne imiona niż twoje? Porozmawiajcie o tym w klasie.

Rm7ZO8TlazGLm
Miejsce na notatkę
Polecenie 3

Zapisz swoje wnioski – tutaj lub w zeszycie – z dyskusji o imionach. Możesz wykorzystać następujące sformułowania:

  • Mam na imię...

  • Nie lubię, gdy ktoś zwraca się do mnie…

  • Wolę zdrobnienie…

  • Imię, które najbardziej mi się podoba, to…

R1SWqR7sscpma
Ćwiczenie 5
RAYLfoOXBQbUk1
Zadanie interaktywne polega na wybraniu jednej właściwej odpowiedzi dotyczącej nazwy ludzi noszących te same imiona.
Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0
Polecenie 4
  • Ile osób w twojej klasie ma tak samo na imię?

  • Czy w twojej rodzinie imiona też się powtarzają? Jeśli tak, wymień, kto je nosi.

  • Poszukaj informacji o znanych osobach lub postaciach literackich, które mają tak samo na imię jak ty.

Napisz o tym tutaj lub w zeszycie.

R1Pn1o3sGzVOi
Ćwiczenie 6
R34PVDOnnduf2
Czy wiesz, jak prawidłowo się przedstawiać? Należy podać najpierw imię czy nazwisko? Zapoznaj się z zamieszczoną poniżej wypowiedzią profesora Jana Miodka, językoznawcy z Uniwersytetu Wrocławskiego. Profesor w swoich książkach i programach telewizyjnych uczy, jak poprawnie używać języka polskiego.
R1H1n8PgT3kLJ
Nagranie Wideo. Na początku pojawia się plansza: „Co było pierwsze – imię czy nazwisko?”. Następnie pojawia się prof. Jan Miodek. Mężczyzna siedzi na tle regałów wypełnionych książkami. W trakcie nagrania wyświetlają się portrety władców Polski i portret Mikołaja Wolskiego. Na końcu pojawia się plansza z napisami: wystąpił prof. dr hab. Jan Miodek. Realizacja Contentplus.pl, na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu "E‑podręczniki do kształcenia ogólnego", czerwiec 2015.
Ćwiczenie 7
RUyeqwDDhBgJW
Przygotujcie scenki dotyczące przedstawiania się w różnych sytuacjach i różnym osobom, np. nowemu koledze lub komuś dorosłemu. Zaprezentujcie je pozostałym grupom i porozmawiajcie o tym, czy wszyscy poprawnie się przedstawili.
Ćwiczenie 8

Czy kiedy poznajesz nowe osoby, zastanawiasz się, jakie są? One też chcą cię bliżej poznać. Zapisz swoje imię pionowo (litera pod literą). Możesz to zrobić tutaj lub w zeszycie. Spróbuj opisać siebie za pomocą słów, które rozpoczynają się od litery w każdej linijce, np.:

Ambitna

Niecierpliwa

Nieustępliwa

Aktywna

R1GhXfMPZzLj2
Ćwiczenie 9
ReppCYBXNuE8B1
Zadanie interaktywne polega na dopasowaniu podpisów do ilustracji przedstawiających królów Polski.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 9

Wypisz przydomki charakterystyczne dla polskich królów. Skorzystaj z dostępnych źródeł.

Rb5aebxpO5wnA
Miejsce na notatkę
R1Yf19GgVzo2j
Przydomki
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ciekawostka

Niektórzy historycy twierdzą, że przydomek Bolesława Krzywoustego nie odnosił się do jego ułomności fizycznej, lecz pochodził od krzywoprzysięstwakrzywoprzysięstwokrzywoprzysięstwa, jakiego się dopuścił wobec swojego brata.

krzywoprzysięstwo
Ćwiczenie 10
R1VozQr35VWm6
Zadanie interaktywne polega na dopasowaniu hasła do definicji.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 11
R1TKraMweXqux
Zadanie interaktywne polega na dopasowaniu imion postaci z bajek do cech.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 12
R1MDAXAkGgVai
Wyjaśnij, co można powiedzieć o bajkowych postaciach noszących przydomki/przezwiska: Świniopas, Gęsiareczka, Pan Maluśkiewicz, smerf Ciamajda.
Polecenie 5

Przezwiska nie zawsze są miłe, ale jeśli nikogo nie obrażają, mogą być zabawne.
Czy znasz takie? Porozmawiaj o tym w klasie. Zapisz przykłady przyjacielskich przezwisk, używanych w klasie, na podwórku albo w domu.

RiLsEKsxuWSw9
Polecenie 6

Wymyśl swoje internetowe przezwisko, czyli nick?  Nie używaj swojego imienia ani nazwiska.

RJD6tidMeOcBy

Dane kontaktowe

Przypomnij sobie, jak wyglądała wizytówka Epitetu. Co było na niej napisane?

R1UtcM3wJ19pQ
Wizytownik
Źródło: domena publiczna.
Ciekawostka

Wizytownik służy do przechowywania wizytówek. Ma postać niewielkiego, płaskiego pudełka z kieszeniami na wizytówki. Wykonuje się je z przezroczystej folii, aby można było bez potrzeby wyjmowania przeczytać wizytówkę. Wizytowniki są często opatrzone literowymi przekładkami, aby umożliwić właścicielowi ich alfabetyczne ułożenie. Jest rodzajem bazy danych do kontaktu.

Ćwiczenie 13
R1VRc9NpCqwRY
Czy wiesz, co to są dane kontaktowe? Jakie informacje powinny zawierać? Czy mogą się znaleźć na wizytówce? Odpowiedzi zapisz poniżej.
Ćwiczenie 14
RRZnU3rgiFsZw
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu kilku poprawnych odpowiedzi dotyczących danych, które nie powinny znaleźć się na wizytówce.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 15
RoRBZCgQnnztJ
Zadanie interaktywne polega na dopasowaniu wyrazów do tekstu z lukami.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 16

Przypomnij sobie:

  • co powinno się znaleźć na wizytówce,

  • w jakiej kolejności,

  • jaką pisownię zastosować.

RL6Pxe1R8oLbk
Miejsce na notatkę
Polecenie 7
R5NOQnNzblv0b
Zadanie polega na wypełnieniu pól danymi i umieszczeniu ich w dowolnej części na tablicy.
Źródło: zpe.gov.pl, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 7

Wypisz dane, które należy umieścić na własnej wizytówce.

RCX0Hpbip8EHx
Miejsce na notatkę

Sprawdź, czy umiesz!

Ćwiczenie 17
RHT4XfxsrL48I
Odnajdź w kalendarzu imiona, które mają dwuczłonową budowę. Spróbuj wyjaśnić znaczenie trzech z nich.
Polecenie 8

Korzystając ze słownika lub leksykonu imion, sprawdź znaczenie twojego imienia lub imion. Czy odnalezione znaczenia odpowiadają – w twojej ocenie – twojemu charakterowi i osobowości? Uzasadnij odpowiedź.

R1UhgJ3s75lmb
(Uzupełnij).
Polecenie 9
R19z5WJYPt6Mn
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 18
RhyxzfKpA8WOy
Przypomnij sobie tytuły i bohaterów znanych ci książek, opowiadań lub wierszy. Wypisz ich imiona lub przezwiska i wyjaśnij, dlaczego je noszą.
Ćwiczenie 19
RTlsmrzUEPfGN
Podaj imiona, które według ciebie są bardzo rzadkie. Spróbuj utworzyć od nich zdrobnienia.