Nie bądź zdziwiony, że czasownik ma różne strony - strona czynna i bierna czasownika
Grafika składa się z trzech obrazków ilustrujących stronę czynną, bierną i zwrotną czasownika.
Na pierwszym obrazku widzimy fryzjerkę, która czesze dziewczynę. Nad obrazkiem jest napis: Strona czynna. Pod obrazkiem jest podpis: Fryzjerka czesze Zosię.
Na drugim obrazku widzimy fryzjerkę, która czesze dziewczynę. Nad obrazkiem jest napis: Strona bierna. Pod obrazkiem jest podpis: Zosia jest czesana przez fryzjerkę.
Na trzecim obrazku widzimy dziewczynę, która się czesze. Nad obrazkiem jest napis: Strona zwrotna. Pod obrazkiem jest podpis: Zosia czesze się.
Rozwiązanie:
Zdanie 1. Wykonawcą czynności jest fryzjerka, a Zosia ulega czynności.
Części zdania: podmiot – fryzjerka, orzeczenie – czesze, dopełnienie – Zosię.
Zdanie 2. Wykonawcą czynności jest fryzjerka, a Zosia ulega czynności.
Części zdania: podmiot – Zosia, orzeczenie – jest czesana, dopełnienie – przez fryzjerkę.
Zdanie 3. Wykonawcą czynności jest Zosia, która wykonuje ją na sobie.
Części zdania: podmiot – Zosia, orzeczenie – czesze się.
Zapoznaj się z rysunkami i przeczytaj informacje zamieszczone pod nimi. W każdym zdaniu wskaż czynność i jej wykonawcę.
W poniższych przykładach użyto trzech różnych form tego samego czasownika. Każda z nich oznacza czynność inaczej ukierunkowaną.
Zaznacz zdania, w których występują czasowniki w stronie czynnej.
Przekształć podane zdania ze strony czynnej na stronę bierną. Wzór: Jacek napisał list. – List został napisany przez Jacka.
Sprzedawczyni zamknęła sklep. – ..............................................................................................
Chłopiec przepisał starannie dyktando. – ............................................................................................................
Kucharka ugotowała pyszną zupę. – ..............................................................................................
Mariusz zepsuł wczoraj komputer. – ................................................................................................
Himalaistka zdobyła kolejny ośmiotysięcznik. – ..........................................................................................................................
Do podanych czasowników dopisz nazwę przedmiotu ulegającego czynności, a następnie utwórz formę 3. osoby liczby pojedynczej czasu przeszłego strony biernej.
Wzór: ukradł obraz - obraz został ukradziony; oglądał film - film był oglądany.
Wskaż, które z poniższych zdań można przekształcić na stronę bierną. Uzasadnij, skąd to wiesz.
Architekci zaprojektowali niezwykle funkcjonalny budynek.
Zadowolony pies macha ogonem.
Lekkoatletka biegnie przez płotki.
Rolnik zaorał całe pole.
Samolot wylądował awaryjnie na autostradzie.
Zjedliśmy przepyszną pizzę.
Kotek wlazł na płotek.
Mechanik od ręki naprawił samochód.
Sprawdź, czy umiesz!
Ułóż zdania w stronie czynnej i biernej z podanymi czasownikami przechodnimi.
Wypisz z poniższego tekstu czasowniki w stronie czynnej i biernej.
„Echnaton – syn Amenhotepa III i królowej Teje, władca starożytnego Egiptu z XVIII dynastii. Faraon, który w czasie swych rządów obalił odwieczny porządek egipskich bogów i wprowadził w Egipcie wiarę w jednego tylko boga Atona (boga miłości, boga tarczy słonecznej). Przeniósł stolicę z Teb do nowo wybudowanego na jałowej pustyni miasta słońca – Achetaton. Po jego śmierci mieszkańcy wrócili do wiary w starych bogów. Zostało opuszczone wzniesione przez niego miasto. Nieznani sprawcy zniszczyli świątynie Atona, a wszelkie ślady po niezwykłym faraonie zostały wymazane z wszelkich zapisów i pamięci.