Trzy osoby skaczące do góry, pośród traw, na tle zachodzącego słońca. Widoczne są tylko ciemne sylwetki tych osób,.
Trzy osoby skaczące do góry, pośród traw, na tle zachodzącego słońca. Widoczne są tylko ciemne sylwetki tych osób,.
Różne odmiany polszczyzny
Skacząca młodzież
Źródło: pixaby, domena publiczna.
Warto wiedzieć!
Język polski, którego używamy na co dzień, nazywamy ogólnonarodowym. Jest on wspólny dla wszystkich Polaków, bez względu na miejsce zamieszkania, wykonywany zawód, przynależność do subkulturysubkulturasubkultury czy wiek.
Nie ulega wątpliwości, że każde pokolenie ma swój język młodzieżowy, który cechuje się unikatowym słownictwem i frazeologiąfrazeologiafrazeologią. Z tego powodu nazywamy go slangiem lub żargonem. Dla osób spoza grupy może być on niezrozumiały lub mylący. Dlatego należy pamiętać, aby dostosowywać używany język do otoczenia, w którym się znajdujemy.
Ćwiczenie 1
R5a8Y1vu2zMf6
W poniższym dialogu zaznacz kolorem te wyrazy i sformułowania, które nie nie występują we współczesnym języku ogólnonarodowym. Na mojej dzielni w zeszłym roku powstało schronisko dla zwierząt. Wybrałyśmy się tam ostatnio z moją psiapsi Ewą, i każda z nas wróciła do domu z kociakiem. O ile Filon Ewy jest słitaśnym śpiochem, to mój Lolek okazał się wulkanem energii i wiecznie głodnym prosidełkiem. Czeka tylko na okazję, żeby przy odpowiedniej widowni wspinać się po futrynach i meblach albo wysypywać ziemię z doniczek. Ponadto koteł w nocy biega, po całym mieszkaniu, tupiąc tak, że mama dała mu już bana na wstęp do naszych sypialni.
W poniższym dialogu zaznacz kolorem te wyrazy i sformułowania, które nie nie występują we współczesnym języku ogólnonarodowym. Na mojej dzielni w zeszłym roku powstało schronisko dla zwierząt. Wybrałyśmy się tam ostatnio z moją psiapsi Ewą, i każda z nas wróciła do domu z kociakiem. O ile Filon Ewy jest słitaśnym śpiochem, to mój Lolek okazał się wulkanem energii i wiecznie głodnym prosidełkiem. Czeka tylko na okazję, żeby przy odpowiedniej widowni wspinać się po futrynach i meblach albo wysypywać ziemię z doniczek. Ponadto koteł w nocy biega, po całym mieszkaniu, tupiąc tak, że mama dała mu już bana na wstęp do naszych sypialni.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 2
R1aCB7BUSOaeH
Zadanie interaktywne polega na dobraniu do sformułowań z kolumny lewej ich objaśnień z kolumny prawej.
Zadanie interaktywne polega na dobraniu do sformułowań z kolumny lewej ich objaśnień z kolumny prawej.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Młodzi ludzie obserwują aktualne zjawiska polityczne, społeczne i kulturowe, które inspirują ich, aby w spontanicznyspontanicznyspontaniczny i kreatywny sposób tworzyć własny język. Pozwala im to lepiej rozumieć świat i funkcjonować w otaczającej rzeczywistości. Język młodzieżowy zmienia się w dynamicznymdynamicznydynamicznym tempie. Słowa modne dziś po miesiącu odchodzą w zapomnienie. Na kształtowanie się języka młodzieżowego ma przede wszystkim wpływ elektroniczna rzeczywistość, która niekiedy staje się bliższa młodym ludziom niż świat realny.
W języku młodzieżowym dominują:
neologizmy– wyrazy, zwroty lub znaczenia wyrazów nowo powstałe w jakimś języku, np. zodiakara - dziewczyna, która wierzy w moc znaków zodiaku i często o tym mówi,
zapożyczenia – wyrazy, związki wyrazowe lub struktura składniowa przejęte z języka obcego lub na nim wzorowane, np. cringe116_01cringe to zapożyczenie z języka angielskiego i oznacza żenadę, wstyd,
skróty– cząstki wyrazu lub wyrażenia zapisane lub wymówione jako znak całego wyrazu lub wyrażenia, np. jj (już jestem).
Ciekawostka
Od kilkunastu lat jedno z popularnych wydawnictw organizuje plebiscyt na „Młodzieżowe Słowo Roku”. Wiele słów wymyślonych przez współczesną młodzież jest ciekawych i kreatywnych pod względem językowym, co często podkreślają zasiadający w konkursowym juryjuryjury językoznawcy.
jury
[czyt: żiri]
Polecenie 1
Wymień trzy słowa najczęściej używane przez twoich rówieśników w tym roku. Czy któreś z nich można by zgłosić do plebiscytu na najbardziej kreatywne modzieżowe słowo? Uzasadnij swoją odpowiedź.
R10daqSdIIjQh
Miejsce na notatki
Polecenie 2
Wiele młodych osób nie rozstaje się z telefonem. Ułóż krótki slogan, w którym zwrócisz rówieśnikom uwagę, aby dbali o swoje bezpieczeństwo i zrezygnowali z używania telefonów np. podczas przechodzenia przez pasy.
RQDS15mUslzVU
Kolorowa fotografia przedstawia młodą dziewczynę, która idzie ulicą i rozmawia przez telefon komórkowy. Dziewczyna ma delikatny makijaż, ma wydatne naturalnie czerwone usta i proste, czarne, długie włosy z pasmami pofarbowanymi na niebiesko. Ubrana jest w czarną bluzę z białym napisem z przodu, niebieskimi motylami na lewym rękawie i grafitowe jeansy. Na prawym ramieniu ma zawieszoną czarną torebkę, w lewej ręce oprócz telefonu trzyma też maseczkę do zasłaniania twarzy. W tle widać ulicę, tory tramwajowe, jadące samochody i rosnące nieopodal drzewa.
Wiele młodych osób nie rozstaje się z telefonem. Ułóż krótki slogan, w którym zwrócisz rówieśnikom uwagę, aby dbali o swoje bezpieczeństwo i zrezygnowali z używania telefonów np. podczas przechodzenia przez pasy.
RFiRKFbyqtZTp
Miejsce na notatki
Zapoznaj się z filmem na temat języka współczesnej młodzieży, a następnie wykonaj polecenia.
R1U85PdNyEa24
Film pt. „Po dzwonku” dotyczący sposobów komunikacji wśród młodzieży.
Film pt. „Po dzwonku” dotyczący sposobów komunikacji wśród młodzieży.
Film pt. Po dzwonku na temat języka współczesnej młodzieży
Film pt. Po dzwonku na temat języka współczesnej młodzieży
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Film pt. „Po dzwonku” dotyczący sposobów komunikacji wśród młodzieży.
Polecenie 3
Wyobraź sobie, że ktoś dorosły prosi cię o streszczenie powyższego filmu. Zredaguj kilkuzdaniową wypowiedź zgodną z zasadami obowiązującymi w języku ogólnonarodowym.
R1IzIQ2zYgREe
Miejsce na notatki
Polecenie 4
Wyobraź sobie, że twój rówieśnik prosi cię o streszczenie powyższego filmu. Zredaguj kilkuzdaniową wypowiedź w gwarze młodzieżowej.
REf6Xj6U9ziTi
Miejsce na notatki
Polecenie 5
Dopisz po dwa określenia do każdego z bohaterów występujących w filmie:
jedno pochodzące ze slangu młodzieżowego,
jedno zaczerpnięte z języka ogólnonarodowego.
R1KAYNSImbzto
Miejsce na notatki
Ćwiczenie 3
RXyW7RNGT01XS
Zadanie interaktywne polega na dobraniu do sformułowań z kolumny lewej ich objaśnień z kolumny prawej.
Zadanie interaktywne polega na dobraniu do sformułowań z kolumny lewej ich objaśnień z kolumny prawej.
1. IMO, 2. XOXO, 3. THX, 4. OCB, 5. NW, 6. BTW, 7. GZ – swoją drogą/nawiasem mówiąc/przy okazji
1. IMO, 2. XOXO, 3. THX, 4. OCB, 5. NW, 6. BTW, 7. GZ – o co chodzi?
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 5
RYTD9gZSIR1ev
Poniżej podano definicję wyrazów będących homonimami. Wpisz ich nazwę. Tu uzupełnij 1) rodzaj naczynia 2) ktoś, kto zrobił coś głupiego Tu uzupełnij 1) uderzenie kijem kuli bilardowej 2) coś niesamowitego, fantastycznego Tu uzupełnij 1) skoszone i wysuszone rośliny łąkowe i pastwiskowe, którymi karmi się zwierzęta 2) pieniądze Tu uzupełnij 1) mieszanina piasku, żwiru lub innego kruszywa z roztworem materiałów wiążących 2) kiepski dowcip Tu uzupełnij 1) program komputerowy do zmniejszania objętości plików 2) mężczyzna, który intensywnie ćwiczy na siłowni i używa specjalnych używek przyspieszających przyrost masy mięśni
Poniżej podano definicję wyrazów będących homonimami. Wpisz ich nazwę. Tu uzupełnij 1) rodzaj naczynia 2) ktoś, kto zrobił coś głupiego Tu uzupełnij 1) uderzenie kijem kuli bilardowej 2) coś niesamowitego, fantastycznego Tu uzupełnij 1) skoszone i wysuszone rośliny łąkowe i pastwiskowe, którymi karmi się zwierzęta 2) pieniądze Tu uzupełnij 1) mieszanina piasku, żwiru lub innego kruszywa z roztworem materiałów wiążących 2) kiepski dowcip Tu uzupełnij 1) program komputerowy do zmniejszania objętości plików 2) mężczyzna, który intensywnie ćwiczy na siłowni i używa specjalnych używek przyspieszających przyrost masy mięśni
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 6
Rby80sQHF5CUs
Zaznacz wyraz o węższym zakresie znaczeniowym. 1. dziewczyna zodiakara
2. slang język
3. zapożyczenie
cringe
Zaznacz wyraz o węższym zakresie znaczeniowym. 1. dziewczyna zodiakara
2. slang język
3. zapożyczenie
cringe
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Sprawdź, czy umiesz!
Ćwiczenie 7
R14H3iz2miP2S
Zadanie interaktywne, należy wybrać prawidłową odpowiedź spośród podanych możliwości.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 8
W poniższym tekście zastąp wyrazy zaczerpnięte ze slangu młodzieżowego ich odpowiednikami właściwymi dla języka ogólnonarodowego.
Dziś pisałam mega hardkorowy sprawdzian z polaka. Żaden ziomek z klasy nie ogarnia gramatyki, więc wpadną lufy. Babka od polaka twierdzi, że nic nie kumamy przez smartfonicę. Wszyscy jopią się w telefony, aż im ajsy wychodzą i się jarają, że ktoś wstawił nową fotę czy posta albo sami czekają na lajki. Fakt, trzeba się w końcu ogarnąć, bo wszyscy zostaniemy dzbanami.
RMRclCCk52cRo
Miejsce na notatki
Jeżeli nie rozumiesz wszystkich wyrazów, możesz skorzystać ze słownika slangu młodzieżowego.
Dziś pisałam bardzo trudny sprawdzian z języka polskiego. Żaden kolega z mojej klasy nie rozumie gramatyki, więc najprawdopodobniej otrzymamy oceny niedostateczne. Nauczycielka języka polskiego twierdzi, że nasze problemy w nauce wynikają z uzależnienia od urządzeń elektronicznych. Wszyscy bez przerwy obserwują, co dzieje się w mediach społecznościowych i uaktywniają się, gdy ktoś zamieści nową fotografię albo wpis. Fakt, trzeba w końcu zająć się nauką, bo bez wykształcenia i podstawowej wiedzy o otaczającym nas świecie trudno będzie odnaleźć się w dorosłym życiu.
Ćwiczenie 9
Spośród wymienionych wyrazów wybierz te, które są zapożyczeniami i ułóż z nimi krótki dialog.
Zapożyczenia, które znajdują się wśród podanych wyrazów, pochodzą z języka angielskiego. Zwróć uwagę, że część z nich ma spolszczoną pisownię, np. wyraz „pikczer” (od ang. picture). Pamiętaj o właściwym zapisie dialogu.
Zapożyczeniami są: tagować, lajknąć, pikczersy, lajtowo, pałerowy. Przykład dialogu:
– Hej, jak spędziłaś ostatni dzień wakacji? – Cze, zgrywałam na komputer pikczersy z naszego wyjazdu. Część zamieściłam na naszej grupie. – Widziałam, otagowałaś mnie na jednym, to od razu lajknęłam. – Super! A co Ty porabiałaś? – Musiałam odpocząć po tej pałerowej wyprawie. Pojechałam na działkę do babci i spędziłam dzień na lajtowo.
Słownik
dynamiczny
dynamiczny
energiczny; szybko zmieniający się, rozwijający
frazeologia
frazeologia
zbiór trwałych połączeń wyrazowych, na przykład: uciekać, gdzie pieprz rośnie, pirat drogowy
subkultura
subkultura
grupa ludzi, których łączy np. hobby, zawód, wiek, a swoją przynależność do określonej subkultury wyrażają m.in. przez specyficzny język, strój czy styl życia; przykładowe subkultury: fani muzyki hip‑hopowej, studenci kierunków technicznych czy więźniowie
