Czy zawsze mówimy logicznie i bez błędów?

Zwróć uwagę na powtarzające się sylaby oraz długość niektórych wyrazów. Zastanów się, czy łatwo jest je przeczytać. Jakie emocje wywołuje treść bajki?

Powyższa bajka jest przykładem zabawy językowej (łamańca językowego).  Została napisana dla zabawy oraz ćwiczenia wymowy.

Przeczytaj bajkę bardzo wolno, a następnie szybko. Postaraj się dokładnie wymówić wszystkie wyrazy. Czy podczas szybkiego czytania tekst jest zrozumiały?

Tempo czytania ma wpływ na poziom zrozumienia tekstu - im szybciej czytamy, tym niższy jest jego poziom. Dzieje się tak dlatego, że podczas szybkiego czytania skupiamy głównie uwagę na prawidłowym wymówieniu trudnych wyrazów zamiast na treści.

Zwróć uwagę na nagromadzenie trudnych do wymówienia lub łatwych do pomylenia głosek oraz długość wyrazów.

Przykładowe łamańce językowe:

• Stół z powyłamywanymi nogami. - trudność sprawia wymówienie wyrazu powyłamywanymi,

• Szedł Sasza suchą szosą. - trudność wynika z nagromadzenia głoski sz na początku wyrazów, przez co wymawiamy szuchą zamiast suchą.

Zwróć uwagę na niewyraźną wymowę czasowników oraz nieprawidłowe formy rzeczowników.

Popełnione przez dziecko błędy:

• nieprawidłowa wymowa czasowników patrz i chcę (w obu wyrazach w sąsiedztwie znajdują się spółgłoski, które trudniej wymówić, zwłaszcza małemu dziecku),

• błędne formy rzeczowników podium i cukier: rzeczownik podium w liczbie pojedynczej nie zmienia swej formy; lubię (Biernik kogo? co?) cukier - forma cukr jest niepoprawna.

Przeczytaj uważnie nieprawidłowe wypowiedzi. Zastanów się, czy błąd wynika z niewłaściwej odmiany wyrazów, nieprawidłowego ich zestawienia, a może z ubogiego zasobu słownictwa.

Błędy w wypowiedziach obcokrajowców:

• Od dawien dawna marzyłam zwiedzić Polskę. - w zdaniu brakuje przecinka i spójnika np. aby,

• Amerykanie ogólnie nie martwią się o tym, że muszą zachować się kulturalnie. Mówią to, co mają na myśli, robią to, co im się podoba. - przyimek o jest zbędny,

• Uważam, że praca jako nauczycielka chińskiego jest bardzo interesująca, można poznać ciekawych ludzi i nauczyć się innymi kulturami. - zbędny wyraz jako, niewłaściwa odmiana rzeczownika nauczycielka, błędny/zbędny czasownik nauczyć się oraz niewłaściwa odmiana innymi kulturami.

Z wypowiedzi wynika, że najwięcej problemów sprawia cudzoziemcom dobór właściwych słów, użycie spójników oraz odmiana przez przypadki.

Zwróć uwagę na nieprawidłowy dobór wyrazów (samodzielnie), przejęzyczenia (ławką po piórze) oraz błędny szyk (po dzwonku, tysiące - setki).

Prawidłowe wersje zdań:
1) Wojtek sam chodzi po korytarzu.
2) Pisała piórem po ławce.
3) Po dzwonku uderzył kolegę.
4) Były ich setki, a nawet tysiące.
Popełnione błędy powodują, że zdania brzmią zabawnie, wywołują uśmiech.

Skorzystaj ze słownika języka polskiego, aby sprawdzić znaczenie słów: fakt, cofać się, spadać, akwen, wracać. Zastanów się, czy można cofać się „do przodu” lub spadać „do góry”.

Objaśnienie błędów w sformułowaniach:

• fakt autentyczny - jeśli coś jest faktem, to znaczy, że wydarzyło się naprawdę (słowo autentyczny jest zbędne),

• cofać się do tyłu - cofać się oznacza: iść do tyłu (dodawanie do tyłu jest zbędne),

• spadać na dół - spadać oznacza przemieszczać się w dół (na dół jest zbędne),

• akwen wodny - akwen oznacza zbiornik wodny (dodawanie słowa wodny jest zbędne),

• wracać z powrotem - wracać oznacza iść/jechać do miejsca, w którym się wcześniej było (z powrotem jest zbędne).

Przeczytaj uważnie podane sformułowania. Zwróć uwagę na błędnie użytą formę gramatyczną (ucho, cudzysłowiu), nieprawidłowy dobór słów (ciężki, odnieść) oraz szyk (iść po najmniejszej linii oporu). Możesz również skorzystać ze słownika frazeologicznego.

Prawidłowe formy oraz typ błędu:

• nadstawić ucha (błędna forma gramatyczna),

• iść po linii najmniejszego oporu (błędny szyk wyrazów),

• twardy orzech do zgryzienia (błędny dobór słów - użycie nieprawidłowego przymiotnika w związku frazeologicznym),

• ponieść klęskę (błędny dobór słów - użycie czasownika charakterystycznego dla innego związku frazeologicznego: „ponieść klęskę” - „odnieść zwycięstwo”),

• w każdym razie (zbędne słowo),

• w cudzysłowie (błędna forma gramatyczna).