Alternatywą dla wakacji nad chłodnym Bałtykiem jest podróż do Europy Południowej, nad Morze Śródziemne. Ciepłe morze, piękne plaże, białe skały wapienne i gwarancja dobrej pogody latem to tylko niektóre walorywalory turystycznewalory przyciągające turystów do tego regionu.

R1cJujwttSMjG
Chorwacja, wyspa Hvar
Źródło: dostępny w internecie: https://pixabay.com/pl/photos/chorwacja-wyspa-hvar-morze-4366181/, domena publiczna.

Polacy w ostatnich latach coraz chętniej udają się na wakacje do Chorwacji. Czy potrafisz wymienić, co takiego przyciąga turystów do tego kraju? Możesz posłużyć się zdjęciem i własną wiedzą.

Twoje cele
  • Podasz przykłady walorów turystycznych Europy Południowej.

  • Określisz poziom rozwoju infrastruktury turystycznej w Europie Południowej.

  • Rozpoznasz wybrane atrakcje turystyczne Europy Południowej.

  • Ocenisz rolę turystyki w krajach Europy Południowej.

Położenie Europy Południowej

Wody Morza Śródziemnego oblewają południowe wybrzeża Europy. Znajdują się tam 3 duże półwyspy: Iberyjski, Apeniński, Bałkański. Wraz z dużymi wyspami (Korsyką, Sardynią, Sycylią, Kretą) oraz grupami wysp (Balearami, Cykladami i Sporadami) tworzą one region Europy Południowej.

R2UMRBEQPZZSU
Europa – podział na główne regiony fizycznogeograficzne
Źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1JbOYL8Pd32A1
Europa Południowa - mapa hipsometryczna
Źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY-SA 3.0.
Europa Południowa – galeria zdjęć

Walory turystyczne Europy Południowej

Turystyka jest ważną częścią naszego życia i gospodarki. Pozwala na regenerację sił fizycznych i psychicznych, poznawanie nowych miejsc czy uzyskiwanie dochodów.

Na atrakcyjność turystyczną danego miejsca mają wpływ przede wszystkim walory turystyczne. Dzielą się one na walory przyrodnicze i walory kulturowe.

Walory turystyczne

przyrodnicze:

kulturowe (pozaprzyrodnicze), w tym obiekty i wydarzenia:

  • odpowiedni klimat (nasłonecznienie, temperatura powietrza, ilość i rozkład opadów w ciągu roku),

  • urozmaicone pionowe ukształtowanie powierzchni (rzeźba terenu),

  • urozmaicone poziome ukształtowanie powierzchni (linia brzegowa),

  • obecność wód powierzchniowych, np. jezior, rzek,

  • atrakcyjne plaże,

  • możliwości uprawiania sportów wodnych,

  • występowanie ciekawej flory i fauny.

  • zabytki architektoniczne,

  • zabytki techniki i działalności gospodarczej, np. stare fabryki, dawne sprzęty,

  • starówki,

  • muzea i galerie sztuki, skanseny,

  • miejsca związane ze sławnymi ludźmi,

  • miejsca kultu religijnego,

  • imprezy kulturalne, np. festiwale,

  • kuchnia,

  • centra handlowe.

Polecenie 1

Na podstawie poniższych zdjęć wymień jak najwięcej walorów turystycznych Europy Południowej.

Na podstawie dostępnych źródeł informacji wymień jak najwięcej walorów turystycznych Europy Południowej.

RQGXYhUf5kNc8
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Pokaż podpowiedź#15537cwhite
Pokaż odpowiedź#15537cwhite

Europa Południowa obejmuje państwa znajdujące się w basenie Morza Śródziemnego, Portugalię oraz Bułgarię. Więcej informacji na temat Europy południowej i jej środowiska przyrodniczego oraz kultury śródziemnomorskiej i turystyki znajduje się w e‑materiałach „Europa Południowa - cechy środowiska przyrodniczego” oraz „Europa Południowa - kultura śródziemnomorska, turystyka”.

Europa Południowa ma klimat podzwrotnikowy wilgotny, określany jako śródziemnomorski. Na obszarze Europy Południowej lato trwa około 6 miesięcy, jest bardzo suche, natomiast zima, która również trwa około 6 miesięcy jest znacznie bardziej obfita w opady.

Wybrane klimatogramy z obszaru Europy Południowej

Klimat śródziemnomorski sprzyja rozwojowi specyficznych gatunków roślin, które przystosowały się do kilkumiesięcznego okresu suszy. Są to m.in drzewa i krzewy, których liście są twarde, skórzaste i pokryte woskiem, aby ograniczyć utratę wody. Drzewa, krzewy i zarośla w klimacie śródziemnomorskim są wiecznie zielone. Gatunkami dominującymi w tym klimacie są dąb ciernisty, oleander, cyprys, dzikie oliwki, jałowiec czy pistacja. Wiele roślin w Europie Południowej posadzonych jest w celach ozdobnych lub do uzyskania cienia. Bardzo charakterystyczne dla Europy Południowej są uprawy drzew oliwnych, winorośli, figowców, kasztanów jadalnych oraz drzew cytrusowych, takich jak drzewka pomarańczy, drzewka cytrynowe i drzewka mandarynki.

Oprócz krzewów i drzew w Europie Południowej uprawia się rośliny, których owoce lub części używane są na domowych stołach wszystkich Europejczyków i nie tylko, np.: wawrzyn dający liść laurowy, majeranek, rozmaryn, szałwia, bazylia, koper włoski czy tymianek i wiele innych.

Dla Europy Południowej charakterystyczną formą roślinności jest makia. Ta krzaczasta formacja powstała w miejscach po usuniętych przez człowieka lasach twardolistnych. Makia tworzą m.in. dąb ciernisty i ostrolistny, chruścina jagodna. Dla makii bardzo charakterystyczny jest silny aromat spowodowany występowaniem w niej roślin wydzielających duże ilości olejków eterycznych.

Roślinność Europy Południowej – galeria zdjęć

Oprócz sprzyjających turystyce warunków naturalnych w Europie Południowej zaczątki miały wysoko rozwinięte kultury, po których do dziś pozostały wspaniałe zabytki. Europa Południowa przyciąga rocznie ponad 220 mln turystów dzięki rozwiniętej infrastrukturze turystycznej i niepowtarzalnemu folklorowi tego obszaru.

Wybrane zabytki Europy Południowej – galeria zdjęć
1
RFk7cFsxnuOBL1
Walory turystyczne Europy Południowej. Mapa myśli.
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1dyW1sClJoGi1
Mapa myśli złożona jest z kolorowych kółek przedstawionych animacyjno-graficznie, w których zapisane są walory turystyczne (największe turkusowe koło) i odchodzące od nich dwie kategorie (dwa mniejsze koła z napisami: kulturowe oraz przyrodnicze). Po najechaniu myszą na któreś z kółek wyświetla się pełna nazwa waloru bądź kategorii. Lista elementów: Nazwa kategorii: Walory turystyczne Europy Południowej. Elementy należące do kategorii Walory turystyczne Europy Południowej: Nazwa kategorii: przyrodnicze; Elementy należące do kategorii przyrodnicze, Nazwa kategorii: klimat podzwrotnikowy - długie, słoneczne, ciepłe (gorące) i suche lata, duże prawdopodobieństwo dobrej pogody podczas wakacji, Nazwa kategorii: dostęp do ciepłego Morza Śródziemnego z przejrzystą wodą, Nazwa kategorii: urozmaicona linia brzegowa (liczne wyspy, półwyspy, zatoki, morza, cieśniny), Nazwa kategorii: występowanie plaż i klifów, Nazwa kategorii: urozmaicona rzeźba terenu – występowanie licznych łańcuchów górskich: Pireneje, Alpy, Bałkany, Góry Dynarskie, Apeniny itd. Nazwa kategorii: krajobraz krasowy (w tym jaskinie), np. w Słowenii i Chorwacji, Nazwa kategorii: makia - barwna, twardolistna roślinność śródziemnomorska, Nazwa kategorii: obecność wulkanów. Koniec elementów należących do kategorii przyrodnicze. Nazwa kategorii: kulturowe (pozaprzyrodnicze), Elementy należące do kategorii kulturowe (pozaprzyrodnicze), Nazwa kategorii: zabytki z okresu starożytności (ale również średniowiecza i nowożytności), związane z kulturą i religią chrześcijańską, judaizmem i islamem, Nazwa kategorii: piękne starówki miast, Nazwa kategorii: liczne muzea, Nazwa kategorii: zabytkowe świątynie, Nazwa kategorii: folklor śródziemnomorski: festiwale, kuchnia, taniec.
Walory turystyczne Europy Południowej
Źródło: Gromar.eu, licencja: CC BY-SA 3.0.
Ciekawostka

Bardzo popularne w krajach Europy Południowej są długie, piaszczyste wybrzeża. Wiele z nich ma swoje nazwy, np. w Hiszpanii: costa (Costa del Sol, Costa Blanca, Costa Brava itd.), a we Włoszech, Chorwacji, Grecji czy Francji - riwiery (np. Riwiera Francuska - Lazurowe Wybrzeże).

RpGl2QgzzGEi8
Lazurowe Wybrzeże, Francja
Źródło: dostępny w internecie: https://pixabay.com/pl/photos/%c5%82adne-morze-lazurowe-wybrzeze-190464/, domena publiczna.

Infrastruktura turystyczna w Europie Południowej

Atrakcyjność turystyczna danego miejsca zależy także od infrastruktury turystycznej, czyli obiektów i instytucji, które umożliwiają turystom korzystanie z walorów turystycznych.

11
Infrastruktura turystyczna

baza gastronomiczna

baza noclegowa

obiekty rekreacyjno‑sportowe

dostępność transportowa

  • restauracje

  • kawiarnie

  • bary

  • foodtrucki

  • sklepy

  • hotele

  • motele

  • pensjonaty

  • campingi

  • ośrodki wczasowe

  • trasy narciarskie, wyciągi

  • wypożyczalnie sprzętu

  • punkty informacji turystycznej

  • kąpieliska, plaże

  • przystanie

  • sieć dróg i autostrad

  • porty lotnicze i morskie oraz promy

  • parkingi

  • ścieżki piesze i rowerowe

Do infrastruktury turystycznej zalicza się także biura podróży, a także instytucje zajmujące się utrzymaniem zabytków czy plaż. W większości państw Europy Południowej jest ona dobrze rozwinięta.

Atrakcje turystyczne Europy Południowej

Poniższa mapa przedstawia wyjątkowe przyrodnicze i kulturowe walory turystycznewalory turystycznewalory turystyczne Europy Południowej.

RcnuRXL7R3zyJ1
Wybrane walory turystyczne Europy Południowej
Źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY 3.0.
Wybrane atrakcje turystyczne Europy Południowej – galeria zdjęć

Rola turystyki w gospodarce Europy Południowej

Region Europy Południowej jest jednym z najchętniej odwiedzanych przez turystów z całego świata. Turystyka odgrywa tam bardzo dużą rolę, zwłaszcza we Francji (choć nie jest ona zaliczana do krajów Europy Południowej mimo swojego położenia w basenie Morza Śródziemnego), w Hiszpanii i we Włoszech, co przekłada się na liczbę zagranicznych turystów i wpływy do budżetu tych państw. Daje to możliwość pracy miejscowej ludności, np. w hotelach, sklepach, restauracjach, muzeach czy biurach podróży.

RcDvXSaNv07tl
Wykres kołowy. Kraje o największej liczbie turystów na świecie podane w procentach w 2019 r. Każdy kraj oznaczony jest na wykresie innym kolorem. Lista elementów: Francja (błękitny), wartość: 9,3, udział procentowy: 9,3%; USA (niebieski), wartość: 7,3, udział procentowy: 7,3%; Chiny (bez Hongkongu) (ciemnoniebieski), wartość: 7,1; udział procentowy: 7,1%; Hiszpania (chabrowy), wartość: 5,5, udział procentowy: 5,5%; Meksyk (fioletowy), wartość: 4,3, udział procentowy: 4,3%; Włochy (purpurowy), wartość: 4,2, udział procentowy: 4,2%; Polska (fuksja), wartość: 3,9, udział procentowy: 3,9%, Węgry (różowy), wartość: 2,7, udział procentowy: 2,7%; Chorwacja (ciemnoróżowy), wartość: 2,6, udział procentowy: 2,6%; Hongkong (ciemnopomarańczowy), wartość: 2,5, udział procentowy: 2,5%; pozostałe (pomarańczowy): wartość: 50,6, udział procentowy: 50,6%.
Kraje o największej liczbie turystów na świecie w 2019 roku
Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RKaPHhrzJNpoX
Wykres kołowy. Kraje o największych wpływach z turystyki na świecie podane w procentach w 2019 r. Lista elementów: USA (błękitny), wartość: 12,9, udział procentowy: 12,9%; Francja (niebieski), wartość: 3,9, udział procentowy: 3,9%; Tajlandia (ciemnoniebieski), wartość: 3,6, udział procentowy: 3,6%; Niemcy (chabrowy), wartość: 3,2; udział procentowy: 3,2%; Włochy (fioletowy), wartość: 2,9, udział procentowy: 2,9%; Japonia (purpurowy), wartość: 2,7, udział procentowy: 2,7%; Australia (fuksja), wartość: 2,6, udział procentowy: 2,6%; Turcja (różowy), wartość: 2,3, udział procentowy: 2,3%; Makau (ciemnoróżowy), wartość: 2,2, udział procentowy: 2,2%; Zjednoczone Emiraty Arabskie (ciemnopomarańczowy), wartość: 2,1, udział procentowy: 2,1%; pozostałe (pomarańczowy), wartość: 61,6; udział procentowy: 61,6%.
Kraje o największych wpływach z turystyki w odniesieniu do ogółu wpływów na świecie w 2019 roku
Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Liczba turystów w wybranych państwach Europy Południowej i wpływy z turystyki w 2020 roku

Państwo

Liczba turystów
[mln]

Wpływy z turystyki
[dolary USA]

Średnie wpływy od 1 turysty
[USD]

Albania

2,6

1 mld 243 mln

478

Bośnia i Hercegowina

0,20

438 mln

2190

Bułgaria

5,0

1 mld 792 mln

358

Chorwacja

21,6

5 mld 631 mln

261

Czarnogóra

1,66

180 mln

108

Grecja

7,4

14 mld 200 mln

1918

Hiszpania

36,4

31 mld 592 mln

868

Macedonia Płn.

0,2

253 mln

1265

Malta

0,7

1 mld 185 mln

1692

Portugalia

4,2

10 mld 522 mln

2505

Serbia

0,4

1 mld 422 mln

3555

Słowenia

1,2

1 mld 418 mln

1182

Turcja

16,0

13 mld 771 mln

861

Włochy

38,4

20 mld 459 mln

533

Atrakcje turystyczne południowej Europy – gra edukacyjna
Polecenie 2

Zagraj w poniższą grę. Jeśli nie znasz odpowiedzi na wszystkie pytania, poszukaj informacji w innych źródłach.

R1ZualDKZiGxz
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Gra edukacyjna71475Brawo !Spróbuj jeszcze raz!1
Test

Gra edukacyjna

Liczba pytań:
7
Limit czasu:
14 min
Twój ostatni wynik:
-
Polecenie 3

Stwórz pytania (wraz z odpowiedziami) do gry, którą rozwiąże Twój kolega/Twoja koleżanka. Możesz zainspirować się pytaniami z niniejszej gry lub wykazać się większą kreatywnością. Skorzystaj z nowoczesnych technologii.

R1ELYxZJsB0Ok
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Pokaż podpowiedź
Polecenie 4

W grze należało wskazać miasto, w którym znajdują się weneckie kanały. Wskaż z niżej podanych, nad jakim zbiornikiem wodnym znajduje się to miasto.

R1THdO19a41hz
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 5

W grze należało wskazać państwo należące do regionu Europy Południowej, które nie ma dostępu do Morza Śródziemnego. Wskaż stolicę tego państwa, która słynie z żółtych tramwajów, będących atrakcją turystyczną miasta.

R1VhSqktukk5V
Możliwe odpowiedzi: 1. Prawidłowa odpowiedź, 2. Nieprawidłowa odpowiedź A, 3. Nieprawidłowa odpowiedź A, 4. Nieprawidłowa odpowiedź A
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Podsumowanie

  • Państwa położone nad Morzem Śródziemnym to najpopularniejszy cel turystyki na świecie i w Europie.

  • Przyrodniczymi walorami turystycznymi Europy Południowej są m.in.: ciepłe, suche, słoneczne i długie lata, ciepłe morze z przejrzystą wodą oraz piękne krajobrazy.

  • Kulturowymi walorami turystycznymi Europy Południowej są: zabytki pochodzące ze starożytności, średniowiecza i nowożytności (w tym chrześcijańskie, muzułmańskie i żydowskie), piękne starówki miast, kuchnia śródziemnomorska, liczne festiwale i wiele innych.

  • W Europie Południowej jest bardzo dobrze rozwinięta infrastruktura turystyczna, m.in. baza noclegowa, baza gastronomiczna, obiekty sportowo‑rekreacyjne czy dostępność transportowa.

  • Turystyka odgrywa bardzo ważną rolę w krajach Europy Południowej: wpływa na dochody ludności, tworzy miejsca pracy.

Słownik

turystyka
turystyka

podróże poza miejsce zamieszkania w celach wypoczynkowych, poznawczych, rozrywkowych, leczniczych, zdrowotnych, religijnych, rodzinnych czy sportowych

walory turystyczne
walory turystyczne

cechy środowiska przyrodniczego lub obiekty i wydarzenia kulturalne, które przyciągają turystów na dany obszar

Ćwiczenia

1
Ćwiczenie 1
Rlkq7arAalvc9
Ułóż wyspy śródziemnomorskie w kolejności, w jakiej występują na mapie, tj. od wyspy leżącej najdalej na zachód do wyspy leżącej najdalej na wschód. Elementy do uszeregowania: 1. Kreta, 2. Sycylia, 3. Majorka, 4. Sardynia
Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 2

Zaznacz elementy infrastruktury turystycznej.

RJqRfSi2Spjl5
Zaznacz elementy infrastruktury turystycznej. Możliwe odpowiedzi: 1. parking, 2. pole namiotowe, 3. szlak turystyczny, 4. stacja benzynowa, 5. skansen, 6. stare miasto, 7. szczyt górski
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 3

Pogrupuj wymienione walory na przyrodnicze i kulturowe.

R1WI6lS4t4rCb
walory przyrodnicze Możliwe odpowiedzi: 1. zabytki z dawnych okresów historycznych, 2. ciekawa architektura, 3. muzeum, 4. kuchnia, 5. urozmaicona linia brzegowa, 6. okazałe gatunki flory i fauny, 7. dostęp do wód powierzchniowych, 8. lokalny taniec, 9. ciekawe formacje skalne walory kulturowe Możliwe odpowiedzi: 1. zabytki z dawnych okresów historycznych, 2. ciekawa architektura, 3. muzeum, 4. kuchnia, 5. urozmaicona linia brzegowa, 6. okazałe gatunki flory i fauny, 7. dostęp do wód powierzchniowych, 8. lokalny taniec, 9. ciekawe formacje skalne
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 4

Do podanych obiektów dopasuj nazwy państw, w których się znajdują.

R18hebrvK47xW
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Pogrupuj odpowiednio wymienione atrakcje turystyczne.

R1aKtQ4qYhZuR
walory przyrodnicze Możliwe odpowiedzi: 1. zabytki z dawnych okresów historycznych, 2. okazałe gatunki flory i fauny, 3. kuchnia, 4. lokalny taniec, 5. ciekawe formacje skalne, 6. urozmaicona linia brzegowa, 7. muzeum, 8. dostęp do wód powierzchniowych, 9. ciekawa architektura walory kulturowe Możliwe odpowiedzi: 1. zabytki z dawnych okresów historycznych, 2. okazałe gatunki flory i fauny, 3. kuchnia, 4. lokalny taniec, 5. ciekawe formacje skalne, 6. urozmaicona linia brzegowa, 7. muzeum, 8. dostęp do wód powierzchniowych, 9. ciekawa architektura
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 5

Rozwiąż krzyżówkę. Skorzystaj z dodatkowych źródeł informacji

R1cy5il08Skb9
Odpowiedz na pytania lub uzupełnij tekst. 1. Miasto w Portugalii będące ośrodkiem kultu maryjnego., 2. Grecki bóg przedstawiony w formie posągu na Półwyspie Peloponez w Grecji.
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 6

Na podstawie poniższego diagramu klimatycznego Aten podaj dwa walory turystyczne Europy Południowej związane z klimatem.

RWLydkp2MrV6A
Diagram klimatyczny dla Aten
Źródło: Gromar.eu, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1G76xPTA0VcR
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 7

Na podstawie poniższych zdjęć podaj wskaż trzy przyrodnicze i trzy pozaprzyrodnicze walory turystyczne Europy Południowej.

Na podstawie dostępnych źródeł informacji podaj trzy przyrodnicze i trzy pozaprzyrodnicze walory turystyczne Europy Południowej.

R11CXC3J9P3HV
R16fcqmTXG96Q
Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1N3dF9B8PAQv
Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 8

Wskaż trzy zalety nadmorskiego położenia w kontekście rozwoju turystyki.

R1Kx22tqB8WpV
Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Notatnik

Rpk34VpDXyiDF
(Uzupełnij).