RXfNwEgv1fwJ21

Zdanie pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte

Ilustracja przedstawiająca łagodne pagórki w odcieniach ceglastego różu. Pośród nich poruszają się uśmiechnięte ludziki w kształcie puzzli. Dwa z nich wiszą na sznurku przewieszonym przez całą szerokość grafiki, inne stoją lub leżą. Na kilku umieszczono napisy związane z gramatyką: „wołacz”, „dopełniacz”, „liczba mnoga”, „liczba pojedyncza”, „rodzaj męski”, „rodzaj żeński”.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Warto wiedzieć!

Czytając książkę albo gazetę, można zauważyć, że zdania nie są równe. Nawet te z jednym orzeczeniem mogą być proste i krótkie, ale mogą być też długie i skomplikowane. Jak tworzyć takie zdania?

Dzięki określeniom!

RzmcpwXxkywfT
ILUSTRACJA: Schemat infografika typy zdań
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1
R1GZdqINHr4W5
Połącz rzeczowniki z czasownikami tak, aby powstały zdania nierozwinięte.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
RpU5JsjnvuO7v
zadanie interaktywne
Źródło: Ośrodek Rozwoju Edukacji, licencja: CC BY 3.0.
RhnrgMTEK36Ip
Ćwiczenie 3
zadanie interaktywne
Źródło: Ośrodek Rozwoju Edukacji, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4

Wykorzystując zwrotyzwrotzwroty i wyrażeniawyrażeniewyrażenia z ćwiczeń nr 1, 2 i 3 ułóż zdania pojedyncze rozwinięte.

RIjuztuRcktWr
Ćwiczenie 5

Rozwiń poniższe zdanie, odpowiadając na trzy pytania. Następnie zapisz ułożone przez siebie nowe zdanie rozwinięte.

Zdanie: Pojawiła się tęcza.

  • Kiedy pojawiła się tęcza?

  • Gdzie się pojawiła?

  • Jaka była tęcza?

    RFDNMA5arAG9u
Ćwiczenie 6
R1EFNH7CJUZg7
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1LxOM55kPJVm
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R15XyYKydyqWw
Zdanie I
Źródło: pixabay, domena publiczna.
RPlIB88powbNK
Zdanie II
Źródło: pixabay, domena publiczna.
Rme2LfP3klkKp
Zdanie III
Źródło: pixabay, domena publiczna.
Ćwiczenie 7
R1CJdwshzcuIb
Czarnowłosa dziewczynka otworzyła walizkę wypełnioną złotymi monetami. Szalony naukowiec wynalazł maszynę do przenoszenia ludzi w czasie.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7

Z podanych poniżej zdań wypisz podmioty i orzeczenia.

Czarnowłosa dziewczynka otworzyła walizkę wypełnioną złotymi monetami

Szalony naukowiec wynalazł maszynę do przenoszenia ludzi w czasie.

Rik8c9DcGLcTN
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 8

Z podanych zdań  wszystkie związki, zaczynając od związku głównego. Jako pierwsze zapisz wyrazy nadrzędne, a następnie pytania, na które odpowiadają wyrazy podrzędne.

Czarnowłosa dziewczynka otworzyła walizkę wypełnioną złotymi monetami.

Szalony naukowiec wynalazł maszynę do przenoszenia ludzi w czasie.

RfDeMTTSKqs3m
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 9

Rozwiń podane zdania, dopisując dowolne określenia odpowiadające na pytania.

(Jaki?) naukowiec czekał (od kiedy?) (na co?).

(Gdzie?) pokazano (jak?) (jaki?) wynalazek (czyj?).

R174cqD4TfLTY
R1AQ10rNwmFDA
Ćwiczenie 10
Uzupełnij zdania. Andrzej 1. wiatrak, 2. książkę, 3. jechał, 4. mielił, 5. czyta, 6. samochód 1. wiatrak, 2. książkę, 3. jechał, 4. mielił, 5. czyta, 6. samochód wydrukowaną sto lat temu.
Czerwony 1. wiatrak, 2. książkę, 3. jechał, 4. mielił, 5. czyta, 6. samochód 1. wiatrak, 2. książkę, 3. jechał, 4. mielił, 5. czyta, 6. samochód z nadmierną prędkością.
W wietrzną pogodę 1. wiatrak, 2. książkę, 3. jechał, 4. mielił, 5. czyta, 6. samochód 1. wiatrak, 2. książkę, 3. jechał, 4. mielił, 5. czyta, 6. samochód dużą ilość zboża.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1we7LfMdi6WE
Ćwiczenie 11
Pewien młody Chińczyk w trakcie eksperymentów z wodą i lustrem odkrył peryskop. Lampki łojowe świeciły słabiej niż żarówki elektryczne. Tu uzupełnij Niekiedy strony internetowe zawieszają się. Tu uzupełnij Człowiek długo czekał na taki wynalazek jak automobil. Tu uzupełnij Rytmiczny ruch fotela na biegunach działa uspokajająco na ludzki organizm.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 12

Określ, jakich informacji brakuje w skróconych zdaniach z 9 ćwiczenia.

RXHvuWb9wwe6R
(Uzupełnij).
Polecenie 1

Który z wynalazków przywołanych w powyższych ćwiczeniach uważasz za najważniejszy dla siebie i dla ludzkości? Uzasadnij swoje zdanie.

RPehRndTA1a1f
(Uzupełnij).

Sprawdź, czy umiesz!

Ćwiczenie 13

Przeczytaj tekst Zwierzęce powitania. Wypisz z niego pięć orzeczeń.

R4TROXvCH6m1R
(Uzupełnij).
Dom ciekawostek. Podróż po krainie pasjonujących informacji o świecieStephanie Bush, Ulrich Noller
Stephanie Bush, Ulrich Noller Dom ciekawostek. Podróż po krainie pasjonujących informacji o świecie

Pingwiny wyrażają radość krzykiem. Kiedy pingwin samiec odnajdzie swoją partnerkę, rozpoczyna się głośne i wylewne powitanie. Pingwiny żyją w ogromnych, ciasno stłoczonych koloniach. Wszystkie osobniki wyglądają bardzo podobnie, dlatego rozpoznają się po sile głosu i charakterystycznych dźwiękach.
Delfiny pozdrawiają się gwizdem, na który drugi osobnik odpowiada po około trzech sekundach. Komunikacja ta działa na dużą odległość. Delfiny słyszą się wzajemnie z odległości 600 metrów, a raz usłyszanego przedstawiciela swojego gatunku potrafią potem rozpoznać po brzmieniu gwizdu. Oprócz delfinów umiejętność tę posiadają jedynie ludzie i ptaki.

ping_1 Źródło: Zwierzęce powitania, [w:] Stephanie Bush , Ulrich Noller , Dom ciekawostek. Podróż po krainie pasjonujących informacji o świecie, Warszawa 2009.
Ćwiczenie 14

Wypisz z tekstu Zwierzęce powitania cztery zdania z jednym orzeczeniem.

RwdASfxWZPrNu
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Poszukaj trzech ciekawostek o ważnych wynalazkach. Ułóż o każdym z nich jedno zdanie rozwinięte. Zapisz je poniżej.

R1MDuftpQ47Id

Słownik

wyrażenie
wyrażenie

połączenie wyrazowe np. przymiotnika z rzeczownikiem, stanowiące jedną całość  np. biały gołąb, syneczek mamusi

zwrot
zwrot

związek wyrazowy, w którym członem podstawowym jest czasownik

tbQaCZ7mh9_0000002O
tbQaCZ7mh9_00000038