Aleksander Puszkin Bajka o rybaku i rybce

Mieszkał stary rybak ze swą starą
Nad samym brzegiem morza.
W starej, nędznej lepiancelepiankalepiance mieszkali
Równo lat trzydzieści i trzy lata.
Stary łowił siecią ryby w morzu,
A starucha przędła swoją przędzę.

Kiedyś rybak sieć zarzucił w morze,
Powróciła sieć z iłem i szlamemszlamszlamem.
Po raz drugi sieć zarzucił w morze,
Powróciła z samą morską trawą.
Po raz trzeci sieć zarzucił w morze.
Sieć wróciła z jedną tylko rybką,
Ale z jaką rybką ! Ze złotą!

R1PqqzCDMpRXZ

Kolorowa ilustracja przedstawia starego rybaka na plaży, rozmawiającego ze złotą rybką. Za nim znajduje się wyciągnięta z wody drewniana łódź, przed nim, złota rybka (wielkości średniego psa) na sieci rybackiej. Rybak pochylił się do niej, obie ręce oparł na kolanach. W oddali widać fragment dachu z dymiącym kominem. Morze jest spokojne.

Jak zaczęła błagać złota rybka,
Jak zaczęła mówić ludzkim głosem:
„Puść mnie, proszę, staruszku, do morza,
Cenny wykupwykupwykup ode mnie dostaniesz,
Każdą prośbę twą spełnię w nagrodę.”
Zląkł się stary, bardzo się zadziwił:
Lat trzydzieści i jeszcze trzy lata
Łowił ryby, a jeszcze nie słyszał,
Żeby ryba mówiła jak człowiek.
Puścił złotą rybkę do morza...
[…]
Wrócił stary do swojej staruchy,
Opowiedział jej o wielkim cudzie.
„Rybkę dzisiaj złowiłem - powiada —
Ale jaką! Nie zwyczajną - złotą!
Po naszemu rybka przemówiła,
Poprosiła: puść mnie do domu,
Drogą ceną chciała się wykupić,
Nie ważyłem się wziąć nagrody
I puściłem rybkę do morza.”

Jak nie zacznie starucha wymyślać!
„Durniu - mówi — głupi niezdaro!
Nie umiałeś poprosić o wykup!
O koryto byś chociaż poprosił!
Nasze stare całkiem się rozpadło.”

RB7C8EWxcxPj0

Kolorowa ilustracja przedstawia skalisty brzeg morza. Na pierwszym planie znajduje się rybacka łódź, w której stoi staruszek, trzymający w ręku złotą rybkę. Na łodzi leżą wiosło, sieci i liny. Staruszek jest ubogo ubrany, nosi długą koszulę do kolan i szerokie spodnie. Ma długą brodę i siwe włosy. W tle widać brzeg morza, skały i latające mewy.

Poszedł rybak nad błękitne morze.
Widzi: morze kołysze się z lekka.
Zaczął złotą rybkę przywoływać,
Wypłynęła rybka, zapytała:
„Czego tobie, staruszku, potrzeba?”
Rybak skłonił się nisko i mówi:
„Zmiłuj ty się, jaśnie pani rybko,
Wykrzyczała mnie moja starucha,
Ani chwili spokoju nie daje,
Mówi: muszę mieć nowe koryto,
Bo się nasze całkiem rozleciało.”
Na to złota rybka odpowiada:
„Dobrze, nie martw się, idź sobie z Bogiem,
Dostaniecie nowe koryto.”

Wrócił stary do swojej staruchy,
Już starucha ma nowe koryto.
Jeszcze gorzej na męża pomstujepomstowaćpomstuje:
[…]
„Wyprosiłeś, durniu, koryto!
Dużo‑ć dla nas z koryta korzyści?
Zaraz wracaj, niezdaro, do rybki,
Skłoń się nisko i o chatę poproś!”

Poszedł stary nad błękitne morze.
(Zamąciło się błękitne morze),
[…]
Wypłynęła rybka, zapytała:
„Czego tobie, staruszku, potrzeba?”
Stary skłonił się nisko i mówi:
„Zmiłuj ty się, jaśnie pani rybko!
Jeszcze gorzej starucha pomstujepomstowaćpomstuje.
Ani chwili spokoju nie daje,
Chaty żąda baba swarliwaswarliwaswarliwa.”
Na to złota rybka odpowiada
„Dobrze, nie martw się, idź sobie z Bogiem.
Spełnię prośbę, dostaniecie chatę.”

Wrócił stary do swojej lepiankilepiankalepianki,
A z lepianki dawnej ani śladu.
Stoi przed nim chata z jasną izbą,
Z murowanym, bielonym kominem,
Z dębowymi, ciosanymi wrotywrotawroty.
Siedzi sobie starucha przy oknie,
Klnie starego na czym świat stoi.
[…]
Wyprosiłeś chatę, ty durniu?
Zaraz wracaj, skłoń się rybce nisko:
Nie chcę dłużej być prostą włościankąwłościankawłościanką,
Chcę być odtąd rodową szlachcianką!”

Poszedł stary nad błękitne morze
(Szumi, burzy się błękitne morze),
[…]
Wypłynęła rybka, zapytała:
„Czego tobie, staruszku, potrzeba?”
Stary skłonił się nisko i mówi:
„Zmiłuj ty się, jaśnie pani rybko!
Babie do cna we łbie się przewraca,
Ani chwili spokoju nie daje,
Nie chce dłużej być chłopką - włościanką,
Chce być odtąd rodową szlachcianką.”
Na to złota rybka odpowiada:
„Dobrze, nie martw się, idź sobie z Bogiem.”

Wrócił stary do swojej staruchy
I cóż widzi? Pyszny dwór wysoki,
[…]
Mówi stary do swojej staruchy:
,,Witaj, jaśnie wielmożna szlachcianko!
Już ci teraz chyba dogodziłem!”
Jak nie wrzaśnie starucha na męża:
„Marsz do stajni, służyć za koniuchakoniuchkoniucha!”

Mija tydzień, drugi tydzień mija,
Jeszcze więcej zdumiała babina,
Znów posyła staruszka do rybki.
„Wracaj - krzyczy - pokłoń jej się nisko,
Nie chcę już być szlachcianką rodową,
A chcę zostać swobodną królową!”
Zląkł się stary, zaczął prosić, błagać:
„Czy się, babo, szalejuszalejszaleju objadłaś?
Ani mówisz, ani chodzisz, jak trzeba,
Całe swoje królestwo rozśmieszysz.”
Jeszcze gorzej się baba zgniewała,
Uderzyła starego po twarzy.
„Jak ty, chamie, śmiesz mi się sprzeciwiać,
Ze mną spierać, z rodową szlachcianką?
Zaraz idź do rybki, póki‑m dobra,
[…]
Poszedł biedny staruszek nad morze
(Poczerniało błękitne morze),
Zaczął złotą rybkę przywoływać.
Wypłynęła rybka, zapytała:
„Czego tobie, staruszku, potrzeba?”
Rybak skłonił się nisko i mówi:
„Zmiłuj ty się, jaśnie pani rybko!
Znowu wścieka się moja starucha,
Nie chce być już szlachcianką rodową,
Chce być odtąd swobodną królową.”
Na to złota rybka odpowiada:
„Dobrze, nie martw się, idź sobie z Bogiem,
[…]
Wrócił stary do swojej staruchy
I co widzi? Królewskie komnaty,
A przy stole w królewskiej komnacie
Siedzi baba‑królowa, ucztując.
Usługuje jej szlachta, dworzanie,
[…]
Naokoło groźne straże stoją,
Na ramieniu trzymają toporki.
Zląkł się stary, kiedy to zobaczył,
Babie swojej do nóg się rzucił.
„Witaj - mówi - potężna królowo!
Wszystko masz, czego dusza zapragnie!”
Baba nawet spojrzeć nie raczyła,
Starowinę kazała wypędzić.
[…]
Mija tydzień, drugi tydzień mija,
Jeszcze więcej zdurniała babina,
SzambelanówszambelanSzambelanów po męża posyła.
Odszukali go, przyprowadzili,
A ta baba tak do niego mówi:
„Nie chcę być już potężną królową,
Lecz wszechwładną w morzu cesarzową.
Chcę w głębokim mieszkać oceanie,
Żeby złota rybka mi służyła,
Żeby u mnie na posyłki była.”
Nie śmiał stary sprzeciwić się babie,
[…]
Znowu idzie nad błękitne morze.
Czarna burza szaleje na morzu,
Gniewne fale wzdęły się, spęczniały,
Wyją, huczą spienione bałwanybałwanbałwany.
Zaczął stary wzywać złotą rybkę,
Wypłynęła rybka, zapytała:
„Czego tobie, staruszku, potrzeba?”
Rybak skłonił się nisko i mówi:
„Zmiłuj ty się, jaśnie pani rybko!
Co mam robić z przeklętym babsztylembabsztylbabsztylem?
Nie chce być już potężną królową,
Lecz wszechwładną w morzu cesarzową,
Chce w głębokim mieszkać oceanie,
Żebyś ty jej, złota rybko, służyła,
Żebyś u niej na posyłki była.”
Rybka na to nic nie powiedziała,
Tylko w wodzie plusnęła ogonkiem
I ukryła się w głębokim morzu.

Długo czekał staruszek nad morzem,
Nie doczekał się, wrócił do żony.
Patrzy: znowu ta sama lepianka,
Stara baba siedzi na progu,
A przed babą — rozbite koryto.

puszk_1 Źródło: Aleksander Puszkin, Bajka o rybaku i rybce, Nasza Księgarnia, tłum. Julian Tuwim, Warszawa 1962.