Fotografia przedstawia lekcję w pracowni przyrodniczej. Dzieci ubrane są w różnokolorowe koszulki. Jedna uczennica trzyma w dłoniach mikroskop. Uczniowie stoją wokół kwadratowego stołu i patrzą na preparat. W tle widać białą ścianę z plakatami.
Dzięki doświadczeniom w pracowni przyrodniczej lepiej zrozumiesz pewne procesy zachodzące w otaczającym cię świecie
Źródło: patricialacolla, Pixabay, licencja: CC BY 2.5.
1. Co znajduje się w pracowni przyrodniczej?
Czym różni się pracownia przyrodnicza od innych sal lekcyjnych? Na pewno jest w niej wiele przyrządów i przedmiotów, które będą pomocne w poznawaniu przyrody. Mogą to być na przykład plansze, mapy, modele (np. sztuczny szkielet człowieka) oraz przyrządy, takie jak: kompas, lupa, lornetka i taśma miernicza. Zwykle znajdują się w niej rośliny doniczkowe, a być może także niewielkie zwierzęta – rybki akwariowe, ślimaki lub chomik. Na wyposażeniu pracowni przyrodniczej są także przyrządy i materiały potrzebne do wykonywania obserwacji oraz doświadczeń.
R3gS3DYTk5N61
Dwie fotografie przedstawiające pracownię przyrodniczą. Pierwsza fotografia ukazuje dwa modele człowieka. Jeden z nich to szkielet, a drugi przedstawia ułożenie narządów wewnętrznych. Na pierwszym planie znajduje się biurko, na którym stoi laptop. Obok niego znajduje się drugi z modeli. Na drugim planie widać ścianę, na której powieszono liczne plakaty zawierające informacje dla uczniów i służące nauczycielom jako pomoce dydaktyczne. Druga fotografia przedstawia część klasy, w której znajdują się rzędy ławek. Na ławkach leżą piórniki i zeszyty uczniów. Na drugim planie, w końcu klasy, znajduje się szafa z dużą, szklaną gablotą. Na nich stoją modele globusów. Na drzwiczkach gabloty wiszą zdjęcia przedstawiające interesujące widoki z podróży. W rogu klasy na podłodze stoi doniczka z rośliną sięgającą niemal sufitu. Na jednej ze ścian powieszono tablicę z ilustracjami różnych gatunków motyli.
Pracownia przyrodnicza
Źródło: Fotolia (https://pl.fotolia.com), licencja: CC BY-SA 3.0.
Ważne!
Obserwacja ma miejsce, gdy badacz jedynie obserwuje jakiś organizm lub zjawisko przyrodnicze i nie wpływa w żaden sposób na to, co się dzieje. W przypadku doświadczenia badacz samodzielnie ustala warunki przebiegu procesu, np. reguluje oświetlenie czy temperaturę, w jakiej przeprowadza badanie. Doświadczenie polega na odtworzeniu działań, które były już przeprowadzone przez inne osoby, i dały pewne rezultaty. Można więc oczekiwać w nim danych efektów. Eksperyment zaś to wykonanie pewnych działań po raz pierwszy w określonych warunkach. Nieznane są wyniki, które otrzyma się po wykonaniu eksperymentu.
Polecenie 1
Obejrzyj galerię zdjęć, aby poznać wyposażenie pracowni przyrodniczej.
Wybrane elementy wyposażenia szkolnej pracowni do nauki przyrody
RuTHRmA2gvxCY
Fotografia przedstawia duże akwarium. Na dnie widoczne jest ciemne podłoże, z którego wyrasta bujna, zielona roślinność. W akwarium pływa kilka niedużych, pomarańczowych rybek.
Hodowanie roślin i zwierząt w pracowni przyrodniczej pozwala obserwować ich życie i rozwój oraz uczy odpowiedzialności podczas opieki
Źródło: Nat Tarbox, Flickr, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1ENGZJwfSAN3
Grafika przedstawia leżące, brązowo‑szaro‑białe mapy. Jedne z nich są rozłożone, inne częściowo poskładane. Mapy ułożone są jedna na drugiej. Te leżące wyżej częściowo zasłaniają lezące niżej.
Mapy i plany miast ułatwiają zwiedzanie nieznanych miejsc
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
RP9rUKC8WHDKf
Fotografia przedstawia okrągły, pomarańczowo‑zielono‑niebieski globus. Pomniejszony model Ziemi w postaci kuli umieszczony jest na osi ustawionej pod kątem, przechodzącej przez jego środek i przez dwa punkty na jego powierzchni: biegun północny i biegun południowy. Globus jest tak obrócony, że widać na nim Europę i Afrykę.
Globus to model planety, na której żyjemy
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Rf0gXQq0zYdNy
Fotografia przedstawia karty z zielnika rozłożone na blacie. Na każdej z kart znajdują się zasuszone, zielone części różnych roślin. Na dole kart umieszczono opisy zaprezentowanych okazów.
W zielniku znajdują się zasuszone okazy roślin. Możemy im się dokładnie przyjrzeć bez konieczności poszukiwania ich w naturze
Źródło: Kristine Paulus, Flickr, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1PsN0D5gLJ1F
Grafika przedstawia próbki minerałów różnego koloru i kształtu, ułożone jedna obok drugiej w czterech, podłużnych, prostokątnych, czarnych rzędach.
Fotografia przedstawia czarny stoper. Na okrągłej tarczy znajduje się prostokątny, brązowy, cyfrowy wyświetlacz. U góry stopera widać przyciski, które służą do jego obsługi.
Stoper służy do dokładnego mierzenia czasu, nawet z dokładnością do setnej części sekundy
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., Stoppuhr digital, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1dUQ9K1tGqhh
Fotografia przedstawia zestaw do doświadczeń chemicznych. Są to szklane naczynia laboratoryjne o różnych kształtach, niezbędne do pracy z substancjami w pracowni przyrodniczej. Pomiędzy naczyniami, na środku zdjęcia znajduje się biały talerzyk.
Naczynia laboratoryjne są niezbędne podczas pracy z różnymi substancjami, głównie płynami i proszkami
Źródło: Szlomo Lejb, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1ZMhVwurjGTI
Grafika przedstawia leżącą na blacie żółtą, prostokątną taśmę mierniczą. Za jej pomocą zmierzono średnicę okrągłego, czarnego obiektywu, która wynosi 6 cm.
Za pomocą taśmy mierniczej można zmierzyć długość, wysokość, czy średnicę niektórych przedmiotów
Dwie fotografie przedstawią atlas zwierząt. Na pierwszej fotografii książka jest zamknięta. Na okładce widnieje tytuł książki „Ilustrowany atlas zwierząt”. Na dole okładki zamieszczono zdjęcie głowy kolorowej papugi, a na górze okładki trzy zdjęcia przedstawiające kolejno: niebiesko‑czerwoną rybę, tygrysa i lwa. Na drugiej fotografii zaprezentowano wnętrze atlasu. Na kartach książki umieszczono zdjęcia różnych zwierząt oraz opis ich zachowania, sposobu życia, miejsca występowania i innych cech dla nich charakterystycznych.
Źródłami wiedzy o przyrodzie są m.in. książki, filmy oraz kanały przyrodnicze
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., William Warby, Flickr, licencja: CC BY-SA 3.0.
RZDcOXYAKXwG8
Grafika przedstawia dziewczynkę w blond włosach i białej koszulce oraz chłopca, w brązowych włosach i czerwonej koszulce, patrzących na globus. Chłopiec patrzy na globus przez lupę.
Lupa jest jednym z najprostszych przyrządów optycznych służący do obserwacji drobnych szczegółów
Grafika przedstawia czarną lornetkę. Posiada ona dwa, czarne, w kształcie walca obiektywy połączone ze sobą, okulary które zwieńczone są niebieskimi obiektywami. Do lornetki przyłączony jest czarny pasek.
Lornetka służy do obserwacji różnego rodzaju obiektów, zjawisk w terenie
Źródło: Benjamin Nelan, pixabay.com, domena publiczna.
2. Jak zobaczyć niewidoczne?
Do wyposażenia pracowni przyrodniczej należą też przyrządy optyczneprzyrządy optyczneprzyrządy optyczne. Dzięki powiększającym soczewkom, czyli specjalnie ukształtowanym przezroczystym przedmiotom, możliwa jest obserwacja obiektów, które są słabo widoczne lub niedostrzegalne gołym okiem. Takimi przyrządami są na przykład lupa i lornetka. Lupa pozwala dokładnie obejrzeć niewielkich rozmiarów zwierzęta czy szczegóły budowy roślin bądź minerałów. Lornetka z kolei umożliwia przyjrzenie się obiektom oddalonym, jak ptaki na gałęziach drzew.
Sprawdź, jak rozumiesz!
1
Ćwiczenie 1
R1VcJk7coFAH61
Wskaż przedmioty, które powinny znajdować się w pracowni przyrodniczej. Możliwe odpowiedzi: 1. modele anatomiczne, 2. plansze dydaktyczne, 3. mapa, 4. zielnik, 5. globus, 6. lista lektur szkolnych, 7. tablice matematyczne, 8. przyrządy gimnastyczne
Wskaż przedmioty, które powinny znajdować się w pracowni przyrodniczej.
modele anatomiczne
plansze dydaktyczne
mapa
zielnik
mikroskop
lista lektur szkolnych
tablice matematyczne
przyrządy gimnastyczne
Źródło: Barbara Szydzik, licencja: CC BY-SA 3.0.
RbJaAKDkZNGMP2
Ćwiczenie 2
Połącz w pary pojęcia z ich objaśnieniami. Obserwacja Możliwe odpowiedzi: 1. zespół działań testujących po raz pierwszy dane zjawisko w określonych warunkach; wynik eksperymentu nie jest znany., 2. zespół działań mających na celu odtworzenie określonego wyniku; modyfikowanie warunków podczas zachodzenia jakiegoś procesu, 3. przyglądanie się jakiemuś zjawisku czy obiektowi, nie ingerując przy tym w warunki jego zachodzenia czy funkcjonowania. Doświadczenie Możliwe odpowiedzi: 1. zespół działań testujących po raz pierwszy dane zjawisko w określonych warunkach; wynik eksperymentu nie jest znany., 2. zespół działań mających na celu odtworzenie określonego wyniku; modyfikowanie warunków podczas zachodzenia jakiegoś procesu, 3. przyglądanie się jakiemuś zjawisku czy obiektowi, nie ingerując przy tym w warunki jego zachodzenia czy funkcjonowania. Eksperyment Możliwe odpowiedzi: 1. zespół działań testujących po raz pierwszy dane zjawisko w określonych warunkach; wynik eksperymentu nie jest znany., 2. zespół działań mających na celu odtworzenie określonego wyniku; modyfikowanie warunków podczas zachodzenia jakiegoś procesu, 3. przyglądanie się jakiemuś zjawisku czy obiektowi, nie ingerując przy tym w warunki jego zachodzenia czy funkcjonowania.
Połącz w pary pojęcia z ich objaśnieniami. Obserwacja Możliwe odpowiedzi: 1. zespół działań testujących po raz pierwszy dane zjawisko w określonych warunkach; wynik eksperymentu nie jest znany., 2. zespół działań mających na celu odtworzenie określonego wyniku; modyfikowanie warunków podczas zachodzenia jakiegoś procesu, 3. przyglądanie się jakiemuś zjawisku czy obiektowi, nie ingerując przy tym w warunki jego zachodzenia czy funkcjonowania. Doświadczenie Możliwe odpowiedzi: 1. zespół działań testujących po raz pierwszy dane zjawisko w określonych warunkach; wynik eksperymentu nie jest znany., 2. zespół działań mających na celu odtworzenie określonego wyniku; modyfikowanie warunków podczas zachodzenia jakiegoś procesu, 3. przyglądanie się jakiemuś zjawisku czy obiektowi, nie ingerując przy tym w warunki jego zachodzenia czy funkcjonowania. Eksperyment Możliwe odpowiedzi: 1. zespół działań testujących po raz pierwszy dane zjawisko w określonych warunkach; wynik eksperymentu nie jest znany., 2. zespół działań mających na celu odtworzenie określonego wyniku; modyfikowanie warunków podczas zachodzenia jakiegoś procesu, 3. przyglądanie się jakiemuś zjawisku czy obiektowi, nie ingerując przy tym w warunki jego zachodzenia czy funkcjonowania.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1bhMcDfLeuhR2
Ćwiczenie 3
Przyporządkuj rodzaj obserwowanego obiektu do odpowiedniego przyrządu optycznego. lupa Możliwe odpowiedzi: 1. lecący sokół, 2. gwiazdy na niebie, 3. biedronka siedząca na liściu, 4. mrówki, 5. chrząszcz w trawie, 6. płatki kwiatów, 7. biegnąca sarna, 8. kapelusz grzyba, 9. wierzchołek góry, 10. statek płynący na horyzoncie, 11. bocian szukający żab na polu, 12. pszczoła zbierająca nektar lornetka Możliwe odpowiedzi: 1. lecący sokół, 2. gwiazdy na niebie, 3. biedronka siedząca na liściu, 4. mrówki, 5. chrząszcz w trawie, 6. płatki kwiatów, 7. biegnąca sarna, 8. kapelusz grzyba, 9. wierzchołek góry, 10. statek płynący na horyzoncie, 11. bocian szukający żab na polu, 12. pszczoła zbierająca nektar
Przyporządkuj rodzaj obserwowanego obiektu do odpowiedniego przyrządu optycznego. lupa Możliwe odpowiedzi: 1. lecący sokół, 2. gwiazdy na niebie, 3. biedronka siedząca na liściu, 4. mrówki, 5. chrząszcz w trawie, 6. płatki kwiatów, 7. biegnąca sarna, 8. kapelusz grzyba, 9. wierzchołek góry, 10. statek płynący na horyzoncie, 11. bocian szukający żab na polu, 12. pszczoła zbierająca nektar lornetka Możliwe odpowiedzi: 1. lecący sokół, 2. gwiazdy na niebie, 3. biedronka siedząca na liściu, 4. mrówki, 5. chrząszcz w trawie, 6. płatki kwiatów, 7. biegnąca sarna, 8. kapelusz grzyba, 9. wierzchołek góry, 10. statek płynący na horyzoncie, 11. bocian szukający żab na polu, 12. pszczoła zbierająca nektar
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑azure
Notatnik
Rud2Oxb0pnwud
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
przyrządy optyczne
przyrządy optyczne
wyposażone w specjalne soczewki przyrządy służące do obserwacji obiektów, których nie da się obejrzeć gołym okiem
