Urządzenia i substancje, które mogą uzależniać

Gdy zaczniemy przyjmować pewne substancje, organizm przyzwyczaja się do nich tak bardzo, że odczuwamy silną potrzebę ich stosowania. Również gdy zbyt często wykonujemy pewne czynności, trudno nam się od nich oderwać. Ten mechanizm to uzależnienie, mające szkodliwy wpływ na organizm. Z tego e‑materiału dowiesz się, jakich substancji należy się wystrzegać, by uniknąć uzależnienia. Dowiesz się także, dlaczego odpoczynek przy smartfonie może mieć negatywne skutki.

R1CAHNdvCNTEw
Nieodparta chęć przyjmowania danej substancji lub wykonywania jakiejś czynności świadczy o uzależnieniu od nich. Uzależniającą czynnością może być np. przeglądanie mediów społecznościowych.
Źródło: Pixabay, domena publiczna.

Czym jest uzależnienie?

Substancjami, które powodują uzależnienia (inaczej: nałogi), są przede wszystkim używki. Stosuje się je, by uzyskać pewne działanie: uspokajające, pobudzające lub poprawiające nastrój.

Rte3I1lakoUxp
Używki nie są potrzebne do życia i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Substancje te powodują uzależnienia.
Źródło: Englishsquare Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RoW4DzcTwV4XJ
UŻYWKI:
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Obejrzyj film, aby poznać wpływ substancji i urządzeń na nasz organizm

RHp49EclHWhqv
Film nawiązujący do treści materiału
1
Polecenie 1

Opisz, jaki wpływ na organizm człowieka ma alkohol. Do jakich zachowań prowadzi ta używka? Jakie powoduje choroby?

R4dTLLgryc2pD
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Polecenie 2

Wyjaśnij, jak na organizm człowieka działa nikotyna.

R91fAKsi7y43n
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ważne!

Uzależnienie to choroba. Pamiętaj, że wyleczenie uzależnienia od groźnych używek nie zawsze jest możliwe – dlatego jedynym dobrym rozwiązaniem jest całkowite unikanie stosowania tych środków. Nie warto ryzykować zdrowia i życia!

O tym, jak mądrze korzystać z internetu, smartfona, komputera czy konsoli dowiesz się z wywiadu. Posłuchaj!

R1Twuq1Sj0eev
Nadmierne korzystanie z urządzeń elektronicznych ma wiele negatywnych następstw, m.in. uszkadza wzrok i sprzyja problemom psychicznym.
Źródło: Jessica Lewis, Pexels, domena publiczna.
R10RGDxMK4jOs
Audiobook
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Polecenie 3

Na podstawie informacji zawartych w audiobooku oraz własnych spostrzeżeń wypisz fizyczne dolegliwości, które się pojawiają w wyniku nałogowego korzystania ze smartfona i komputera.

R7fnxz6qL2EIW
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Polecenie 4

Wyjaśnij, w jaki sposób można rozpoznać osobę uzależnioną od smartfona.

R168rky8MXt9D
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Polecenie 5

Opisz, jak uchronić się przed uzależnieniem od internetu, smartfona i komputera.

Rg4D2EM7HnJ4d
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Podsumowanie

  • Uzależnienie to inaczej nałóg, polegający na odczuwaniu przymusu wykonywania danej czynności lub przyjmowania konkretnej substancji.

  • Ze smartfonów i innych urządzeń elektronicznych należy korzystać z umiarem, by nie popaść w szkodliwy nałóg.

  • Napoje energetyzujące niszczą zdrowie, a częste palenie papierosów i picie alkoholu szybko prowadzi do groźnego uzależnienia. Dzieci i młodzież nie powinny nigdy sięgać po te wyroby.

  • Najgroźniejsze używki, takie jak narkotyki i dopalacze, mogą doprowadzić nawet do śmierci już po pierwszym zażyciu.

  • Nie ryzykuj – zawsze odmawiaj, gdy ktoś częstuje cię groźnymi używkami.

Słownik

alkohol
alkohol

napój o właściwościach odurzających

kofeina
kofeina

związek zawarty w kawie, wpływający pobudzająco na układ nerwowy człowieka

narkotyki
narkotyki

silnie uzależniające substancje odurzające lub pobudzające

nikotyna
nikotyna

związek zawarty w tytoniu, będący silną trucizną; z tytoniu wyrabiane są papierosy

oskrzela
oskrzela

części układu oddechowego; tchawica rozgałęzia się na oskrzela główne, które dalej również się rozgałęziają, tworząc tzw. drzewo oskrzelowe

uzależnienie
uzależnienie

inaczej: nałóg; stan, gdy u danej osoby występuje stały przymus przyjmowania danej substancji

używka
używka

substancja, która nie jest konieczna do funkcjonowania organizmu, ale wywiera na niego określony wpływ, takie jak pobudzenie lub senność; używki mogą uzależniać

Zadania

RNXDeNAq6dTye1
Ćwiczenie 1
Zaznacz grafiki przedstawiające substancje, od których można się uzależnić.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1PDI8y7aLGj7
Ćwiczenie 1
Zaznacz elementy, od których można się uzależnić.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RWrow9wYGZ8Tc1
Ćwiczenie 2
Zaznacz prawdziwe stwierdzenia. Możliwe odpowiedzi: 1. Typowe objawy upojenia alkoholowego to: gorsze widzenie, opóźnienie reakcji, zawroty głowy i trudności w utrzymaniu równowagi., 2. Napoje energetyczne można pić w każdych ilościach, ponieważ nie zawierają żadnych niebezpiecznych związków w swoim składzie., 3. Tylko czynni palacze narażeni są na choroby układu oddechowego., 4. Uzależnienie może prowadzić do społecznego odrzucenia.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RiVzoaIHgt8GH2
Ćwiczenie 3
Przyporządkuj używki odpowiednim grupom. Bardzo niebezpieczne dla zdrowia Możliwe odpowiedzi: 1. napoje gazowane, 2. kawa, 3. herbata, 4. dopalacze, 5. tytoń, 6. słodycze, 7. alkohol, 8. czekolada, 9. narkotyki Szkodliwe w nadmiernych ilościach Możliwe odpowiedzi: 1. napoje gazowane, 2. kawa, 3. herbata, 4. dopalacze, 5. tytoń, 6. słodycze, 7. alkohol, 8. czekolada, 9. narkotyki
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1HsFMgeXFewb1
Ćwiczenie 4
Połącz ilustrację z odpowiednim podpisem.
Źródło: Pixabay, domena publiczna.
Rgt13TivbKyRd
Ćwiczenie 4
Połącz produkt z odpowiadającym mu działaniem.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
2
Ćwiczenie 5
R1BUdxec2NQy2
Łączenie par. . Niektóre rodzaje alkoholu, np. piwo, nie uzależniają.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Narkotyki są najbardziej ryzykowną używką, która może spowodować śmierć już przy pierwszym użyciu.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Kofeina silnie pobudza pracę układu nerwowego, zmniejsza zmęczenie.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. E‑papierosy nie są groźne dla zdrowia.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Dopalacze są mniej groźne niż narkotyki.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Kofeina zaburza rytm serca i może powodować bóle głowy i żołądka.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Napoje energetyczne są zdrowe dla dzieci i młodzieży.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Tytoń zawiera nikotynę, która nie jest groźna dla dzieci.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
21
Ćwiczenie 6
RFJvkqEWnZKcA
Odpowiedz na pytania lub uzupełnij tekst. 1. Substancja uzależniająca zawarta w papierosach.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RLmqIKnq3chMo
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.